condottieri
Orta Çağ'da İtalyan şehir devletlerinde başlamış bir gelenektir Condottierilik... Bunlar Orta Çağ'daki paralı askerlerdir.
Condottieri, yönetmek, sevk etmek ve idare etmek anlamına gelir.
Condottieri Orta Çağ'da Rönesans dönemi boyunca Papalık Devleti de dahil olmak üzere İtalyan şehir devletleri tarafından kullanılan sözleşme usulü çalışan paralı asker liderlerini ve kurumlarını anlatır.
İtalyancada condottiero sözleşme karşılığı anlaşılan anlamına gelmektedir. Günümüzde paralı asker komutanına karşılık gelmektedir. Tarihsel olarak askerlerin milliyetinden bağımsız bir terimdir.
Tarihçe
13. ve 14. yüzyıllarda denizci cumhuriyetler başta olmak üzere İtalya şehir devletleri olan Venedik, Cenova ve Floransa özellikle ticaretten ötürü çok zengin olmuşsalar da etkilerinin çok gerisinde düzenli ordulara sahiptirler. Yabancı bir gücün askeri işgal tehdidi veya komşu devletlerin saldırıları söz konusu olduğunda iktidardaki asiller kendileri adına savaşmaları için paralı askerlere başvururlardı. Devletle askerler arasında savaşın koşulları ve hizmet bedelinin belirtildiği bir sözleşme (condotta) yapılır, askerlerin komutanı da böylelikle Condottiere olarak adlandırılırdı.
Haçlı Seferlerinin tamamlanmasıyla beraber Ortadoğu'da Müslümanlara karşı savaşmış olan çok sayıda komutan Avrupa'da ve özellikle İtalya'da boy göstermeye başlar. Çok çeşitli milliyetten olan bu paralı askerler zamanla örgütlenerek küçük çaplı ordulara dönüşmüştür.
Bu şekilde oluşturulan ve disiplinli kurallara sahip olan ilk paralı asker böllüğü Dük Werner von Urslingen ve Kont Konrad von Landau tarafından kurulan Ventura Bölüğü olur. Bölük olağanüstü disiplinli olması ve herkese rütbeden bağımsız olarak kârdan eşit hisse dağıtmasıyla ünlenir. Komutanlığını bir İtalyanın yaptığı ilk paralı asker bölüğü ise Aziz George Bölüğü olur.
Paralı askerler İtalya'daki iktidar mücadelelerindeki güçlerinin farkına varınca condottieri kendi şartlarını dikte ettirir hale gelir. Bu sayede başta Braccio da Montone ve Muzio Sforza olmak üzere çok sayıda condottieri çok güçlü siyasetçiler haline gelirler. Çoğu savaş klasik eğitimi aldığı için muharebeleri bilimsel yönden ele alıp, kimi gelişmelere imza atarlar. Bu sayede Orta Çağ'daki savaş anlayışına çok sayıda yenilik getirirler. Condottieri özellikle düşmanın savaşma kabiliyetini kırarak geri çekilmesini sağlamayı tercih edip, sonucu belirsiz ölümüne dek muharebelerden kaçınırdı.
Yüz Yıl Savaşı sırasında imzalanan 1360 tarihli Brétigny Antlaşması'nın ardından İngiliz paralı asker komutanı Sir John Hawkwood Beyaz Bölük adlı bir birlik kurarak İtalya'ya giderek buradaki savaşlarda yer almıştır. Bu tarihten sonra İtalyan şehir devletleri yarı paralı asker yarı ulusal unsurlardan oluşan küçük ve mobil birlikleri tercih etmiştir.
15. yüzyıla gelindiğinde condottieri topraksız İtalyan asillerden oluşmaktadır. Bu dönemde en tanınan condottieri Forli hükümdarı Caterina Sforza'nın oğlu Giovanni dalle Bande Nere'dir.
- Artemis Bugün
- Cortese Ferringo Dün
- İsmail Hüsrev Tökin 07 Mayıs
- Fatin Rüştü Karakaş 06 Mayıs
- Mahmud Hüdayi 05 Mayıs
- Agamemnon 04 Mayıs
- Ahmet Yatman 03 Mayıs
- Cemâlnur Sargut 434
- Yeşim Erçetin 256
- Bayhan Gürhan 191
- Bahadır Erdem 164
- Can yücel (2) 158
- Meriç Başaran 131
- Rahmi Özkan 115
- Murat Birsel 94
- Ayşegül Çoruhlu 93
- Cemil Kazancı 81
- Neşe Erberk 80
- Demet Akbağ 75
- Çağrı Doğanay 66
- Furkan Kızılay 64
- Mert Yazıcıoğlu 60
- Cemâlnur Sargut 434
- Furkan Kızılay 64
- Ayşegül Çoruhlu 93
- Onur Osman 54
- Çağrı Doğanay 66
- Yaşar Bilgin 58
- Bayhan Gürhan 191
- Murat Birsel 94
- Rahmi Özkan 115
- Cemil Kazancı 81