Ebu'l Vefa
Ebu'l Vefa Biyografisi
Ebu'l Vefa el-Buzcani, 10 Haziran 940 tarihinde İran, Buzgan’da doğmuştur. Tam adı 'Ebu el-Vefa Muhammed bin Yahya bin İsmail bin el-Abbas el-Büzcani'dir.
İlim tahsiline amcasının yanında başlamıştır. 959 yılında Bağdad'a gitti ve ölene kadar da orada kaldı. Şerefüddevle'nin sarayında yaptırdığı rasathanede çalışan alimIer arasında yer aldı. Matematik başta olmak üzere, ömrünün büyük kısmını astronomik gözlemler yapmak, eser telif etmek ve ders vermekle geçirdi.
Ebu'l vefa matematik ve özellikle trigonometri üzerinde çalışmalar yaptı. Trigonometrinin altı esas oranı arasındaki trigonometrik ilişkileri ilk defa ortaya koymuştur. Bu oranlar günümüzde aynen kullanılmaktadır. Batlamyus'un ve Diophantus'un eserlerini inceleyip açıklamış, astronomi sahasında ise Ay'ın hareketapmıştır.
Yıldızların eğimlerinin kesin ve doğru bir şekilde ölçülebilmesi için bir duvar oktantı geliştirdi. başka trigonometri çizelgelerinde hesaplamalar yapmak için gelişmiş metotlar üretti ve küresel trigonometrideki bazı problemlerin çözümü için yeni yöntemler keşfetti.
Ebu'l vefa, 1 Temmuz 998 tarihinde 58 yaşında Bağdat'ta ölmüştür.
Ebu'l Vefa'nın matematik tarihinde ortaya koyduğu ilk trigonometrik özdeşliklerden bazıları şunlardır:
Sin(a+b) = sin (a)cos(b)+cos (a)sin(b)
cos (2a) = 1-2sin² (a)
sin(2a) = 2sin (a)cos(a)
küresel trigonometride sinüs teoremini de aşağıdaki gibi açıklamıştır:
(Sin(A))/(sin (a)) = (sin(B))/(sin (b)) = (sin(C) )/( sin (c))
Ebu'l Vefa, Habeş el Hasib ve El Mervezi gibi önemli matematikçileri izleyerek tanjant ve sekant fonksiyonlarını tanımladı. Sekant kaşifi olarak genellikle Copernicus bilinirse de ünlü bilim tarihçilerinden Monte Candon ve Carra de Vaux'un araştırmaları sonucu bu buluşun Ebu'l Vefa'ya ait olduğu tespit edilmiştir.
Ay üzerindeki bir kratere O'na ithafen Abul Wafa adı verilmiştir.
Kitapları :
- Kitab'ul Kamil: Trigonometri ve astronomiden bahseden meşhur eseridir. Birinci bölümde yıldızların hareketinden önce bilinmesi gereken meseleler, ikinci bölümde yıldızların hareketlerinin incelenmesi, üçüncü bölümde yıldızların hareketlerine arız olan şeyler anlatılmaktadır. Eserin yazma bir nüshası Paris National Kütüphanesi'nde 1138 numarada kayıtlıdır. Eser Sedilot tarafından tercüme edilerek basılmıştır.
- Kitab'un fi Amel-il Mistarati ve'l Pergarvel Gunye
- Kitabab ma Yahtacu-İleyh-İl-Küttab vel Ummal min İlm-il-Hisab
- Kitabün Fahirün bil Hisab
- Kitab'ün fi'l İlmi Hisab'il Musellat
- Kitab'ün fi'l Felek
- Kitab'un Zic-iş Şamil
- Kitab'un fi'l Hendese
- Kitab'ul Medhal ila Aritmetik
- Tefsir-ii Harezmi fi Cebri ve'l Mukabele
Kaynak:Biyografi.info
Ebu'l Vefa için yapılan aramalar
Ebu'l Vefa, Ebu'l Vefa biyografi, Ebu'l Vefa hayatı, Ebu'l Vefa özgeçmişi, Ebu'l Vefa hakkında, Ebu'l Vefa doğum yeri, Ebu'l Vefa fotoğraf, Ebu'l Vefa video, Ebu'l Vefa resim, Ebu'l Vefa kimdir?, Ebu'l Vefa kaç yaşında?, Ebu'l Vefa nereli, Ebu'l Vefa memleketi
- Georg Wilhelm Friedrich Hegel Bugün
- Güneş Yakartepe Bugün
- Verne Troyer Dün
- Rabindranath Tagore Dün
- Andre Gide 24 Nisan
- LeBron James 24 Nisan
- Arthur Schopenhauer 23 Nisan
-
Metin Hara
491
-
Ertuğrul Gazi
344
-
Canan Karatay
334
-
Gülse Birsel
247
-
Recep Tayyip Erdoğan
246
-
Talat Bulut
223
-
Erol Mütercimler
222
-
Erkan Topuz
220
-
Abdullah Gül
211
-
Selin Karacehennem
204
-
Murat Somer
202
-
Yılmaz Büyükerşen
194
-
Cem Adrian
191
-
Nur Viral
191
-
Ahu Özyurt
182
-
Murat Somer
202
-
Kemal Derviş
150
-
Mehmet Kurtuluş
135
-
Ahu Özyurt
182
-
Armağan Çağlayan
71
-
Fatih Erbakan
68
-
Murat Sabuncu
101
-
Selin Karacehennem
204
-
Erkan Topuz
220
-
Esra Akkaya
69