İsmail Galip Arcan

Oyun yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu

İsmail Galip Arcan, 3 Kasım 1894 tarihinde İstanbul, Üsküdar’da doğmuştur. Babası Divan-ı Muhasebat’ta memurdu. Üsküdar’da Revza-i Terakki okulunda ilköğrenimini tamamladıktan sonra 1910 yılında Beşiktaş Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi’ni bitirdi. İsmail Galip Arcan, 1910 yılında henüz 16 yaşındayken, tiyatroya olan ilgisi nedeniyle Kuleli Askeri Lisesi’ndeki öğrenimini yarım bırakarak tiyatroya yöneldi. Ahmet Fehim Efendi’nin topluluğunda oyunculuğa başladı.

İlk kez Ahmet Vefik Paşa’nın “Tabib-i Aşk” adlı oyununda sahneye çıktı; Namık Kemal’in “Akif Bey” adlı oyunundaki başarısıyla dikkatleri çekti. 1910 yılında, Burhanettin Tepsi’nin kurduğu Burhanettin Tiyatrosu'na katılarak Selanik turnesine çıktı. 1914 yılında öğrenci olarak Darülbedayi'ye (İstanbul Şehir Tiyatrosu) katılan İsmail Galip Arcan, yeteneği sayesinde ilerledi ve kurumun o zamanki yönetimine seçildi.

1920 yılında Fransa'ya giderek, Fransa Eğitim Bakanlığı'nın desteğiyle tiyatro konusunda araştırmalar yapmaya başladı, Paris’de Comédie-Française ve Théatre L’Odéon’da çalıştı.

Bir buçuk yıl kaldığı Paris’ten Türkiye'ye döndükten sonra Raşit Rıza Efendi Topluluğuna girerek burada oyunculuk yaptı. İsmail Galip Arcan bir yandan da oyun yazarlığı denemelerinde bulunmaktaydı.

1923 yılında yeniden Paris’e gitti ve iki yıl kaldı. İsmail Galip Arcan, 1925 yılının başında Türkiye'ye dönmesinin ardından, Muhsin Ertuğrul'un Ferah Tiyatrosu'na girdi. Topluluğun dağılmasından sonra Almanya'ya giderek, Berlin'de Alman Tiyatrosu üzerine araştırma ve inceleme çalışmaları yaptı. Türkiye'ye gelince Şehir Tiyatrosu'nda yönetmenlik yapmaya başladı. Almanya’dan döndükten sonra girdiği İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda ölümüne kadar yönetmen ve oyuncu olarak çalışmıştır.

1932-1942 yılları arasında Konservatuar’da hocalık da yaptı. Birçok oyun yazdı, Tercüme ve adapte yaptı.

Oyun yazarlığı, tiyatro çevirmenliği gibi çalışmalarına, sinemayı da ekleyen İsmail Galip Arcan, Bican Efendi adlı bir karakteri canlandırmıştır. Sinemada yarattığı “Bican Efendi” ve radyo oyunlarındaki “Habibe Molla” tipleri uzun yıllar büyük ilgiyle izlendi.

1941 yılında Tiyatroda Makyaj, 1947'de ise Tiyatroda Diksiyon adlı iki de kitap yayımlayan sanatçı, Türk tiyatro ve sinemasına önemli katkılarda bulunmuştur.

İsmail Galip Arcan, “Venedik Taciri”, “Bir Kavuk Devrildi”, “Kafatası”, “Ayak Takımı Arasında”, “Kral Lear”, “Kibarlık Budalası”, “Kral Oidipus”, “Akif Bey” ve “Tabib-i Aşk” gibi çok önemli oyunlarda sahneye çıktı.

1917 ile 1956 yılları arasında da yirmi beş kadar sinema filminde rol üstlenmişti. “Aynaroz Kadısı” (1938) başta olmak üzere, birçok filmde başarılı oyunlar sergileyen Arcan, özellikle Bican Efendi tiplemesiyle ünlendi. Uzun yıllar Muhsin Ertuğrul ile birlikte Türk tiyatrosu ve sinemasının gelişmesine emek veren Arcan’ın yetmişin üzerinde çeviri ve uyarlaması, yüzü aşkın radyo skeci vardır. Magazin dergilerinde gülmece yazıları yazdı.

İsmail Galip Arcan, 8 Ağustos 1974 tarihinde İstanbul’da 80 yaşında ölmüştür.

Kitapları :
1941 - Tiyatroda Makyaj
1947 - Tiyatroda Diksiyon

Yazdığı Tiyatro Oyunları :
1939 - İki Kere İki
1941 - Kimsesizler
1941 - Yalancılar
1941 - Yedigün
1949 - Hava Parası
1953 - Bir Rüya (çocuk Oyunu)
1954 - Kalpazan
1954 - Kin Yarası
1963 - Parisli Kız

ŞİİR:
1962 - Benim Romanım: Şiir Miir
1970 - Eski Hatıralar
1975 - Yetmişinci Taş

ANI:
1965 - Yaş 70

Çeviri, Uyarlama :
1932 - Şarlatan, (Jules Romains’den)
1935 - İnsanlık Komedisi, (Balzac’tan)
1935 - Ölçüye Ölçü, (William Shakespeare’den)
1943 - Gülünç Kibarlar (Moliere’den)
1950 - İnsan Sesi (Jean Cocteau’dan)

Opera ve operetler:
1932 - Yalova Türküsü Opereti: İsmail Galip Arcan - Darülbedayi Sahnesi

Tiyatroda oyuncu ve yönetmen olarak Rol aldığı bazı oyunlar:
1909 - Akif Bey
1909 - Tabib-i Aşk
1917 - Uçurum
1930 - Bir Kavuk Devrildi
1930 - Topaz
1930 - Venedik Taciri
1932 - Akın
1932 - Kafatası
1933 - Volpone
1934 - Cürüm Ve Ceza
1934 - Hamlet
1935 - Ölçüye Ölçü
1935 - İnsanlık Komedisi
1936 - Macbeth
1936 - Ayak Takımı Arasında
1937 - Kral Lear
1937 - Yaban Ördeği
1938 - Bir Adam Yaratmak
1938 - Windsor’un Genç Kadınları
1939 - Oğlumuz
1941 - Kibarlık Budalası
1941 - Müthiş Aile
1942 - Kış Masalı
1942 - As-r ile şen Baba
1944 - Cimri
1944 - Atinalı Timon
1945 - Cyrano de Bergerac
1948 - Kral Oidipus
1949 - Bir Komiser Geldi
1953 - Kadıköy İskelesi
1954 - Kibarlık Budalası
1957 - Benim Üç Meleğim
1958 - Gelir Vergisi Mektebi
1964 - Haremde
1966 - Chaillot’daki Deli

Filmleri :
Oyuncu :
1958 - Karasu (Sinema Filmi)
1956 - Büyük Sır (Sinema Filmi)
1955 - İlk Ve Son (Sinema Filmi)
1954 - Çılgınlar Cehennemi (Sinema Filmi)
1949 - Ölünceye Kadar Seninim (Sinema Filmi)
1947 - Yuvamı Yıkamazsın (Sinema Filmi)
1947 - Bir Dağ Masalı (Doktor) (Sinema Filmi)
1946 - Senede Bir Gün (Sinema Filmi)
1944 - Hürriyet Apartmanı (Arif Paşa) (Sinema Filmi)
1942 - Kıskanç (İhsan) (Sinema Filmi)
1939 - Bir Kavuk Devrildi (Revnaki) (Sinema Filmi)
1938 - Aynaroz Kadısı (Rahip Gregoryus) (Sinema Filmi)
1935 - Aysel Bataklı Damın Kızı (Hakim) (Sinema Filmi)
1933 - Söz Bir Allah Bir (Uşak) (Sinema Filmi)
1933 - Karım Beni Aldatırsa (Hafiye Abdullah) (Sinema Filmi)
1933 - Cici Berber (Cici Berber) (Sinema Filmi)
1932 - Bir Millet Uyanıyor (Sinema Filmi)
1931 - İstanbul Sokaklarında (Sinema Filmi)
1929 - Kaçakçılar (Sinema Filmi)
1928 - Ankara Postası (İmam) (Sinema Filmi)
1923 - Nur Baba (Sinema Filmi)
1922 - Boğaziçi Esrarı (Sinema Filmi)
1921 - Bican Efendi'nin Rüyası (Sinema Filmi)
1921 - Bican Efendi Mektep Hocası (Kısa Film)
1918 - Himmet Ağa'nın İzdivacı (Sinema Filmi)
1917 - Bican Efendi Vekilharç (Sinema Filmi)
1916 - Himmet Ağanın İzdivacı (Sinema Filmi)


Kaynak:Biyografi.info