Selim Sırrı Tarcan

Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin kurulmasına önderlik ederek Türkiye'nin Olimpiyatlar'da temsil edilmesini sağlayan eğitmen, spor yöneticisi ve siyasetçidir.

Selim Sırrı Tarcan, 24 Mart 1874 tarihinde babasının görevi nedeni ile Larissa, Yunanistan’da doğmuştur. Babası Miralay Yusuf Bey, annesi Zeynep Hanım’dır. Babası Miralay Yusuf Bey, 1876 yılında Karadağ Muharebeleri’nde şehit olunca annesi ailesi ile birlikte İstanbul’a, asker olan kardeşinin yanına gitti. İstanbul’da Galatasaray Lisesi’nde okudu. Lise yıllarında jimnastik dersleri aldı. Liseden sonra askeri mühendislik ve topçu okulu olan Mühendishane-i Berr-i Hümayun’da okuyarak 1895 yılında mezun oldu.

1895 yılında mezun olunca yıl İzmir’e İstihkam Subayı olarak atandı. Komutanların izniyle İzmir Sultanisi’nde jimnastik öğretmenliği görevini yürüttü. Aydın bir çevre ile tanışma imkanı buldu. Bir yandan da Hizmet Gazetesi’nde yazarlığa başladı. 1897 yılında Hoca Yusuf Ziya ile birlikte “Darülirfan” adlı özel bir spor okulu açtı.

Selim Sırrı Tarcan, 1900 yılında Karadeniz Boğazı İstihkam Birliği’ne tayin olunduktan sonra İstanbul’da bulunduğu süre içinde halkın spor kültürünü ve bilgisini arttırmak için Servet-i Fünun Mecmuası’nda yazmaya devam etti. Dergideki yazılarının yanında özel ders veren Selim Sırrı, 1903 yılında Mühendishane-i Berri Hümayun’a jimnastik ve eskrim hocası olarak atandı.

Selim Sırrı Tarcan, Bir süre Servet-i Fünun dergisinde spor bölümünü yönetti.

1907 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi ve politika ile uğraştı. 1908 Meşrutiyet’in ilanından sonra Cemiyetin Merkez idaresi ile ilişkileri bozulunca istifa etti. Ekim 1908’de özel bir beden terbiyesi okulu açtı.

1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte harekete geçen Selim Sırrı, ilk Milli Olimpiyat Komitesi'ni kurdu. 28 Mayıs 1909'da Berlin'de yapılan Uluslararası Olimpiyat Komitesi toplantılarına katıldı ve aynı yıl Stockholm’deki İsveç Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Cimnastik Akademisi'ne başladı. 1911 yılında akademiyi bitirip yurda döndü ve I. Orduya atanınca askerlikten ayrıldı. Beden eğitimi öğretmeni olarak çalışmaya başladı.

I. Dünya Savaşı yıllarında yedek subay olarak Çanakkale cephesinde bulundu.

1919–1920 yıllarında Yüksek Öğretmen Okulu Müdürü olarak çalışmalarını sürdürürken, 1 Kasım 1922’de İstanbul’un Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ne bağlanarak il olmasından sonra 24 Mart 1923’de Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi Öğretmenliği’ne atandı.

1924 yılına kadar beden eğitimi öğretmeni olarak görev yapan Selim Sırrı Tarcan, 1924 yılında Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver döneminde Beden Terbiyesi Müfettişliği’ne atandı. 1925 yılında Beden Terbiyesi Başmüfettişi oldu. Bu görevini 1935 yılına kadar yerine getirdi. 1 Mart 1935 tarihinde emekli oldu.

Maarif Vekili Mustafa Necati Bey döneminde Türkiye’nin ilk Beden Terbiyesi Okulu’nu açtı ve 1928 yılında Terbiye-i Bedeniye Tarihi adlı eserini yazdı.

1911 yılında İsveç’ten Türkiye’ye dönerken beraberinde bazı İsveç şarkılarının notalarını da getirmişti. Bunlardan "Tre trallande jäntor" (Üç şarkı söyleyen Kız) adlı şarkıyı marş formatına getirdi ve çok yaygın olarak bilinen Gençlik marşı ("Dağ Başını Duman Almış")’nın yaratıcısı oldu. 1913-1934 yılları arasında yayımlanan İdman adlı spor dergisinde yazıları yer aldı.

1918 yılında I. Dünya Savaşı sırasında Uluslararası Olimpiyat Komitesi üyeliğinden Türkiye çıkarılınca Milli Olimpiyat Komitesi de dağıldı. 1922 yılında Selim Sırrı Tarcan’ın gayretleri ile yeniden kuruldu ve başkan olarak seçildi. 1930 yılında istifa edene kadar bu görevi yaptı.

1935 yılında Beden Terbiyesi Başmüfettişi iken emekli olduktan sonra 1935 yılında genel seçimlere katıldı ve Cumhuriyet Halk Partisinden Ordu milletvekili olarak TBMM’ye girdi. 1 Mart 1935’de başlayan ve 5 Ağustos 1946 tarihleri arasında V., VI., VII. dönemlerde mecliste görev yaptı.

Ülkenin ilk beden eğitimi öğretmenlerini yetiştiren Selim Sırrı Tarcan, Türkiye'de voleybol sporunun kurucusudur. Ayrıca Türkiye'de boks sporunun da kurucusudur. Genel kültür konusunda 40’a yakın eserlerinden en tanınmışları «Garp’ta Hayat», «Radyo Konferansları», «Bugünkü Almanya», «Bizce Meçhul Hayatlar» adlı kitaplarıdır.

Selim Sırrı Tarcan, yaşamı boyunca 58 kitap, 2500 makale ve yine pek çoğu spor konusunda 1520 konferans vererek erişilmesi güç bir rekora ulaştı.

Selim Sırrı Tarcan, 1905 yılında Hadiye Fikri Hanım ile evlendi.

Selim Sırrı Tarcan, 2 Mart 1957 tarihinde İstanbul’da 83 yaşında ölmüştür.

Ankara’da yapılan bir Kapalı Spor Salonuna Selim SırrıTarcan ismi verildi.

Kaynak:Biyografi.info