August Strindberg

Yaklaşık yarısı tiyatro oyunu olan 120 kadar eser üreten Strindberg, Avrupa ve Amerikan tiyatrosu üzerinde büyük etkisi olmuş bir yazardır.

August Strindberg, 22 Ocak 1849 tarihinde Stockholm, İsveç’de ailesinin yedi çocuğundan üçüncüsü olarak doğmuştur. Tam adı Johan August Strindberg’dir. Mutsuz bir çocukluk geçiren August Strindberg, 7 yaşında iken intihara kalkıştı. 13 yaşında iken annesini veremden kaybetti. Babası yeniden evlenince yaşama küstü. Ergenlik çağında dini ve sosyal geleneklere karşı isyankar bir tutumu oldu ve bu tutumu hayatı boyunca güçlendi.

1867 yılında lise öğrenimini tamamladı ve Uppsala Üniversitesi'nde tıp öğrenimine başladı. Öğrenciliği sırasında çeşitli işlerde çalışarak ve doktor ailelerin çocuklarına özel ders vererek geçimini sağladı. Kimyaya giriş sınavından kalınca derslere ilgisini yitirdi ve okulu bıraktı.

Tiyatroya ilgisinden dolayı birkaç tiyatroda muhasebeci olarak çalıştı, başarısız bir oyunculuk girişimi oldu; ardından oyunlar yazmaya başladı.

August Strindberg, 1870 yılında modern diller ve estetik okumak üzere Uppsala Üniversitesi'ne geri döndü. İlk yapıtı, 13 Eylül 1870 tarihinde sahnelendi; bunu diğer tarihi oyunlar izledi. 1872 yılında Stockholm'e taşınan Strindberg, ilk kısa öyküsünü yazdı ve ilk tablosunu yaptı. Serbest gazeteci olarak çalışırken bir grup genç sanatçı ile bohem bir hayat sürdü. 1872'de Stockholm'de gazeteciliğe başlayan yazar, aynı yıl içinde İsveçli reformcu Olaus Petri'nin öyküsünü konu alan "Olof Usta" adlı tarihsel dramı yazdı. Düz yazı olarak kaleme aldığı bu yazıyı daha sonra manzum haline getirdi. 1874-1882 yılları arasında Kraliyet Kütüphanesi'nde çalıştı. Kataloglama işi için Çince öğrenmeye başladı.

1875 yılında evli bir kadın olan ve aktris olmak isteyen Siri Wrangel ile tanıştı, fırtınalı bir aşk ilişkileri oldu. Siri, 1876 yılında eşinden boşandı ve 1877 yılında Strindberg ile evlendi.

Strindberg, ilk yazımsal başarısını 1879 yılında yayımladığı “Kırmızı Oda” adlı romanı ile kazandı. İlk modern İsveç romanı olduğu iddia edilen bu eser ile tüm İskandinavya'da tanındı. Bu başarısının verdiği cesaretle yazmaya devam etti.

1883-1889 yılları arasında Fransa, İsviçre, Almanya ve Danimarka'ya gitti. 1893 yılında Paris'te ikinci kez evlendi. 1896 yılından itibaren Lund'da ve Paris'te yaşadı. 1899 yılında Stockholm'e döndü, üçüncü kez evlendi.

İlk yapıtlarında Henrik Ibsen'in etkisi açıkça gözlemlendi. İskandinav yöreselciliğine ve kadınların kurtuluşu hareketlerine karşı çıkarak, toplumsal eleştirileri içeren oyunlar yazdı. Henrik Ibsen geleneğine, iki cins arasındaki çelişkiyi ve çatışmayı kattı.

August Strindberg, oyunları, romanları ve kısa öyküleriyle tanınır. Yaklaşık yarısı tiyatro oyunu olan 120 kadar eser üreten Strindberg, Avrupa ve Amerikan tiyatrosu üzerinde büyük etkisi olmuş bir yazardır. Toplumsal eleştiriler içeren ve bir yandan da kadın-erkek çatışmasını konu edinen oyunlar yazmıştır.

August Strindberg İsveç edebiyatına en büyük katkıyı "Kırmızı Oda" adlı romanıyla gerçekleştirdi. Toplumsal taşlama özellikleri taşıyan "Kırmızı Oda" İsveç'in ilk natüralist romanı olarak kabul edilir.

Dönemin ürünlerinden "Baba", karısı tarafından delirtilen bir erkeği konu alır. "Matmazel Juli" ise uşağı tarafından baştan çıkarılmasına izin verip, arkasından pişman olan ve intihar eden asil bir genç hanımın öyküsünü anlatır.

August Strindberg, edebiyatçılığının yanı sıra astronomi, kimya, zooloji gibi bilimlerle amatör olarak ilgilenen bir bilim adamı; fotoğrafçılık, resim, sinoloji (Çinbilimi) ile uğraşan çok yönlü bir kişidir.

August Strindberg, 1879 yılında Stockholm'de Kraliyet Kütüphanesi'nde kütüphaneci yardımcısı olarak bir süre çalışıp, oyun yazarlığı ve resim çalışmalarına katıldı.

Evlilikleri :
1.eşi: Finli aktris Siri von Essen (e. 1877–1891), Karin Smirnov, Hans Strindberg, Greta Strindberg adlarında 3 çocuğu oldu.
2.eşi: Viyanalı gazeteci Frida Uhl ile evlendi. (e. 1893–1895), Kerstin Strindberg, Friedrich Strindberg adlarında çocukları oldu.
3.eşi: Norveçli aktris 1901 yılında aktris Harriet Bosse ile evlendi. 1904 yılında boşandı.
4.eşi: 1908 yılında kendisinden 42 yaş küçük 1891 doğumlu oyuncu Fanny Falkner ile evlenmedi ancak birlikte yaşadı.

August Strindberg, 14 Mayıs 1912 tarihinde Stockholm, İsveç’de 63 yaşında mide kanserinden ölmüştür.

Tiyatro Oyunları :
1869 - Fritankaren (Özgür Düşünür)
1869 - Hermione
1870 - İn Rome (Roma’da)
1872 - Olof Hoca (Master Olof)
1880 - Gillets Hemlighet (Gillet’in Sim)
1881 - Master Olof
1882 - Lycko-Pers Resa (Şanslı Pers’in Gezisi)
1882 - Herr Bengts Kustru (Bay Bent’in Karısı)
1886 - Kamraterna (Arkadaşlar)
1887 - Cehennem (Fadren)
1887 - The Father
1888 - Bayan Julie (Fröken Julie)[
1888 - Pariah
1889 - Creditors
1989 - The Stronger
1898 - Legender (Efsaneler)
1898 - To Damascus (Şam’a Doğru)
1901 - Ölüm Dansı
1902 - Rüya Oyunu
1907 - The Pelican
1908 - Hayalet Sonatı

Kitapları :
1879 - The Red Room (Roman)
1882 - Det Nya Riket (Yeni Krallık)
1882 - Svenska öden och Aventyr (İsveç Kaderleri ve Serüvenleri)
1883 - Dikter (şiir kitabı)
1884 - Giftan (Evliler)
1885 - Utopier i Verkligheten (Hayaller ve Gerçekler)
1887 - Plaidoyer d’un Fou (Bir Delinin Savunması)
1887 - Hemsöborna (Hemse’nin İnsanları)
1889 - Tschandala (18. Yüzyıldan Hikaye)
1890 - Açık Deniz Kenarında (I Havs Bandet)
1897 - İnferno (Cehennem) (Roman)
1899 - Suçlu mu? (Brott och Brott)
1899 - Gustav Vasa
1899 - Erik XIV
1899 - Gustav Adolf
1900 - Dödsdansen tülüm Dansı
1901 - Paask (Paskalya)
1901 - Ölüler Dansı (Dödsdansen)
1901 - Carl XII
1902 - Düşlerin Oyunu (Drömspel)
1903 - Kristina
1903 - Gustav III
1903 - Ensam (Yalnız)
1904 - Götiska Rummen (Gotik Odalar) (Roman)
1904 - Svarta Fanor (Kara Bayraklar)
1906 - Hizmetçinin Oğlu: Ruhun Gelişme Öyküsü (En sjals utvecklings historia)
1907 - En Blaa Bok (Mavi Kitap)


Kaynak:Biyografi.info