Herman Melville

Bir Amerikan edebiyat klasiği kabul edilen Moby Dick adlı ünlü romanın yazarıdır.

Ülkemizde en çok “Moby Dick” adlı romanıyla tanınan ABD’li romancı, öykücü ve şair Herman Melville, güney denizlerinde geçen gençliğinin deneyimlerini yansıttığı, insan ruhunun ikilemlerini ve ikiyüzlülüğünü sergilediği yapıtlar vermiştir. Melville, genç yaşta yazı yazmaya başlamış ama eleştirmenlerce beğenilmemiş, hak ettiği üne ancak ölümünden sonra kavuşmuştur.

Herman Melville, 1 Ağustos 1819, Manhattan, New York, ABD’de 8 çocuklu bir tüccar ailesinin üçüncü çocuğu olarak doğmuştur. Babası Allan Melville, annesi Maria Gansevoort Melvill’dir. New York’ta başladığı ilkokul eğitimine 1830’dan itibaren Albany’de devam etti. 1830 yılında iflas eden babası 1832 yılında öldü.

Herman Melville, küçük yaşta geçirdiği kızıl hastalığı yüzünden, görme yetisinin önemli bir bölümünü kalıcı olarak kaybetti. Annesi varlıklı akrabalarından aldığı yardımlarla ailenin geçimini sağlamaya çalıştı. Melville okulu bırakarak tarım işçiliği, banka memurluğu, öğretmenlik gibi işlerde çalışmaya başladı.

1838 yılında New York’ta bulunan Lansingburgh Akademisi’nde mühendislik öğrenimi gördü. Ertesi yıl New York’tan Liverpool’a giden bir ticaret gemisinde çalışmaya başladı. New York’a döndükten sonra birkaç yıl özel ders vererek hayatını kazanmaya çalıştı. 1841 yılında Acushnet adlı bir balina avı gemisiyle sefere çıktı. Yolculuk sırasında gemidekilerin kötü tavrından yıldığı için bir arkadaşı ile birlikte gemiyi terk ederek Markiz Adaları’nda üç hafta boyunca yamyam olarak bilinen Typee yerlileriyle yaşadı. Adaya gelen bir Avustralya gemisi ile yeniden denizciliğe döndü ancak gemide çıkan isyana katılmakla suçlandığı için Tahiti civarında bir yerel hapishanede birkaç gün tutuklu kaldı. 1843 yazını Tahiti'de yerliler arasında geçirdi. İleride yazacağı Moby Dick adlı romanın düşünsel altyapısı bu sırada oluştu. Bir başka balina gemisi ile Hawaii'ye kadar gitti.

1843 yılında ABD donanmasına katıldı ve ertesi yıl Boston’a geldi. Ailesinin teşviki ile kitaplarını yazmaya başladı. 1846 yılında “Tippee” ve “Omoo” adlarını taşıyan ilk iki kitabını yayınladı. 1850 yılında yayınlanan “White Jacket”'ta ise bahriye erlerinin zorlu hayatını anlattı.

1847 yılında Massachusetts başsavcısının kızı olan Elizabeth Knapp Shaw ile evlendi. İlk kitapları onu bir anda hem İngiltere hem Amerika Birleşik Devletleri'nde çok ünlü bir yazar haline getirdi. 1850 yılında Massachusetts'te bir çiftlik evi satın alarak yerleşti, çiftlik işleri ve yazı ile uğraşarak 13 yıl boyunca bu evde yaşadı. Bu ev şimdi müze haline getirilmiştir. 1951 yılında en ünlü eseri “Moby Dick” adlı kitabını yazdı. Ancak romanları yeterince ilgi görmedi.

1863 yılında New York’a taşındı. 1866 yılında itibaren on dokuz sene boyunca New York rıhtımında gümrük müfettişi olarak çalıştıktan sonra 1885 yılında emekli oldu. New York gümrüğünde müfettiş olarak çalışmaya başlayınca edebiyattan bütünüyle uzaklaştı. 1891’de öldüğünde hiç kimsenin hatırlamadığı bir yazardı o, ama öldükten sonra keşfedildiğinde bir daha hiç unutulmadı.

Herman Melville, 1847 yılında Elizabeth Knapp Shaw ile evlendi. Malcolm (1849-1867), Stanwix (1851-1886), Elizabeth (1853-1908), Frances (1855-1938) adlarında çocukları oldu. Oğlu Malcolm 1867 yılında babasıyla bir tartışma sonrasında kazara kendini vurdu. Diğer oğlu Stanwix uzun bir hastalıktan sonra 1886'da öldü.

Herman Melville, 28 Eylül 1891, New York, ABD’de 72 yaşında evinde kalp krizi sonucu ölmüştür. New York Bronx’ta bulunan Woodlawn Mezarlığı’na defnedildi.

1920'lerde edebiyat öğrencileri tarafından yeniden bulgulandı ve bütün eserlerinin yeni baskıları birbirini izledi. 1930'lardan bu yana yalnızca denizci öyküleri anlatan büyük bir yazar olarak değil, ayrıca gerçekçi anlatımı ve zengin ritmik düzyazıyı ustalıkla kullanan keskin görüşlü bir sosyal eleştirmen ve filozof olarak anılmaktadır.

Kitapları :
1846 - Typee: A Peep at Polynesian Life
1847 - Omoo: A Narrative of Adventures in the South Seas
1849 - Mardi and a Voyage Thither
1849 - Redburn: His First Voyage (Redburn’ün İlk Seyahati)
1850 - White-Jacket; or, The World in a Man-of-War
1951 - Moby Dick; or, The Whale
1852 - Pierre; or The Ambiguities / Pierre ya da Belirsizlikler
1853 - Kâtip Bartleby
1854 - Encantadas
1855 - Benito Cereno
1855 - Israel Potter: His Fifty Years of Exile
1856 - Piazza memories
1857 - Confidence-Man / Sağlam Adam
1866 - Battle-Pieces and Aspects of the War: Civil War Poems
1876 - Clarel: A Poem and Pilgrimage in the Holy Land
1888 - John Marr, and Other Sailors; With Some Sea-Pieces
1891 - Timoleon
1891 - Billy budd
1922 - The apple-tree table
1929 - Journal of Melville's Voyage in the Clipper Ship
1935 - Journal up the Straits

Herman Melville ve unutulmaz romanı Moby Dick :
Moby Dick, Herman Melville'in, Kaptan Ahab'ın Pequod adlı bir balina gemisinin son yolculuğunu, balinaları nasıl avlandıklarını anlatan romanıdır. İlk kez 14 Kasım 1851'de New York Harper&Brothers Yayınevi'nce basılmıştır, ancak klasikleşen roman o dönemde ilgi görmemiştir. İlk bakışta denizlerde geçen bir serüven romanı sanılabilir. Ne var ki insan Moby Dick'i okudukça, okuduklarını düşündükçe, kitabın derinliğini, gerçek anlamını sezmeye başlar. Bu derinliği, gerçek anlamı sezmeyenler ise, balina avıyla ilgili, heyecanlı bir öykü olarak, gene de Moby Dick'in pekala keyfini çıkarabilirler.

Mina Urgan böyle tanımlıyor Beyaz Balina'nın romanını, "Zaman zaman çıkardığı o garip seslere burnundan konuşma derseniz, balinayı horlamış olursunuz. Hem balinanın söyleyecek nesi olabilir? Ben, derinliği olan hiç bir varlık görmedim ki, bu dünyaya söyleyecek sözü olsun, Geçimini sağlamak için birkaç söz kekelemek zorunda kalır, olsa olsa. Ne mutlu ona ki, dünya duyu verir sesini. "Melville'in sesini geç de olsa duymuştur dünya; ABD'li romancı, öykücü ve şair Herman Melville (1819-1891), denizi, gemicileri, balinaları ve tabii bu arada kinin ve tutkuların tutsağı olan insan ruhunu, düz yazı biçiminde yazdığı bu şiirde, ironi, mitoloji ve gerçekçiliğin iç içe geçtiği bu romanında anlatıyor.

Kaynak:Biyografi.info