Muazzez İlmiye Çığ

Sümerolog, tarihçi, dilbilimci.
Dünyanın en önemli Sümerologlarından biri olan Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 1914'te Bursa'da doğdu. Anne ve babası Türkiye'ye göç etmiş Kırım Tatarları olan Çığ, I. Dünya Savaşı'nın başlamasından birkaç hafta önce, 1914 yılında Bursa'da doğdu. 1919'da, Kurtuluş Savaşı yıllarında beş yaşındayken, Yunan Ordusu'nun İzmir işgali sırasında, öğretmen olan babası ailesini Çorum'a taşıdı. Beşinci sınıfa geçtiğinde aile tekrar Bursa'ya döndü. Özel bir okul olan Bizim Mektep'te Fransızca ve keman dersleri gördü. 1926 yılında Kız Muallim Mektebi'ne girdi. 1931 yılında mezun olan Çığ, babası gibi öğretmenlik yapmaya başladı ve Eskişehir'e tayin oldu.

1935'te Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sümeroloji bölümüne girdi. 1940 yılında mezun olan Çığ, İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne tayin edildi. Müzede çalıştığı 31 yıl boyunca meslektaşı Hatice Kızılay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan, dünya için çok büyük önem taşıyan bir işe imza attı ve Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış 74 bin tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu ve katalog haline getirdi. Philadelphia Üniversitesi Müzesi Tabletler Bölümü Başkanı Prof. Kramer ile yaptığı çalışmalar ile Sümer edebiyatına yeni konular kazandırıldı, eksik olanlar tamamlandı.

1940 yılında aynı okulda okuduğu Kemal Çığ ile evlendi. Aynı yıl ilk kızı Yülmen, 1947'de ise ikinci kızı Esin dünyaya geldi.

1957'de Münih'te düzenlenen Oryantalistler Kongresi'ne katıldı. 1960 yılında Heidelberg Üniversitesi'nden aldığı davet üzerine 6 ay burada araştırma yaptı. 1965 yılında Roma'da sergilenen Hitit sergisine başkanlık ederek sergiyi Londra'ya götürdü. Kısa bir süre kaldığı Londra'da da çalışmalarını sürdürdü.

1972 yılında Arkeoloji bölümünden emekliye ayrıldı ama çalışmalarına ve araştırmalarına devam etti. Bir süre yurtdışında yaşadı. 1988 yılında Philadelphia Asuroloji kongresine katılan çığ, Prof. Dr. S. N. Kramer'in History Begins at Sumer(Tarih Sümerle Başlar) adlı kitabını çevirdi. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993'te çocuklara yönelik Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk kitabını yazdı.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi teklifi uyarınca üniversite senatosu tarafından 4 Mayıs 2000 tarihinde Fahri Doktora unvanı verildi.

Sümer ve Hitit kültürlerinin en önemli araştırmacılarından olan Muazzez İlmiye Çığ, on üç kitap ve birçok bilimsel makale yazdı. Bir çok ödül alan Sümerolog çalışmalarına halen devam etmektedir.

Sümerlerde Mabet Fahiseliği ve Vatandaşlık Tepkilerim isimli kitaplarında kadınlarda başörtüsünün köklerinin Akadlara dayandığını yazmıştı. Bu kitapları 2007 yılında kamuoyunda yankı uyandırdı. 2007 yılında, "Vatandaşlık Tepkilerim" adlı kitabında, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek" suçuyla yargılandı ve ilk celsede beraat etti. Muazzez İlmiye Çığ'ın Vatandaşlık tepkilerim isimli kitabı, Galatarasaray Rotary Kulübü tarafından İngilizceye çevrilerek Avrupa ve Amerika'daki üniversite kütüphanelerine dağıtılmıştır.

Muazzez İlmiye Çığ, Mersin'in Erdemli ilçesi, Kargıpınarı Mahallesi'ndeki evinde yaşadı.

Muazzez İlmiye Çığ, 17 Kasım 2024 tarihinde Mersin'in Mezitli ilçesinde 110 yaşında öldü.

Kitapları

# "Kur'an İncil ve Tevrat'ın Sumer'deki Kökeni", 1995, Kaynak Yayınları

# "Sumerli Ludingirra - Geçmişe Dönük Bilimkurgu", 1996, Kaynak Yayınları

# "İbrahim Peygamber- Sumer Yazılarına ve Arkeolojik Buluntulara Göre", 1997, Kaynak Yayınları

# "İnanna'nın Aşkı - Sumer'de İnanç ve Kutsal Evlenme", 1998, Kaynak Yayınları

# "Zaman Tüneliyle Sumer'e Yolculuk", 1998, Kaynak Yayınları (genişletilmiş ikinci basım; ilk basım 1993, Kültür Bakanlığı Yayınları)

# "Hititler ve Hattuşa - İştar'ın Kaleminden", 2000, Kaynak Yayınları

# "Gilgameş - Tarihte İlk Kral Kahraman", 2000, Kaynak Yayınları

# "Ortadoğu Uygarlık Mirası", 2002, Kaynak Yayınları

# "Ortadoğu Uygarlık Mirası 2", 2003, Kaynak Yayınları

# "Sumer Hayvan Masalları", 2003, Kaynak Yayınları

#"Bereket Kültü ve Mabet Fahiseliği", 2004, Kaynak Yayınları

#"Vatandaşlık Tepkilerim", 2004, Kaynak Yayınları

#"Atatürk Düşünüyor", 2005, Kaynak Yayınları

# "Çivi Çiviyi Söker - Muazzez İlmiye Çığ Kitabı", Serhat Öztürk, 2002, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

#"Sümerlilerde Tufan - Tufan'da Türkler", 2008, "Kaynak Yayınları"

Kaynak:Biyografi.info