Şeker Ahmet Paşa

Türk tarihinde, kendi adına resim sergisi açmış olan ilk ressam olan Şeker Ahmet Paşa, natürmort ve manzara resimleri ile ünlüdür.
1841 yılında, Üsküdar'da doğan Şeker Ahmet Paşa'nın gerçek adı Ahmet Ali'dir. Çocukluk hayatını İstanbul'da geçiren Ahmet Paşa, 1885 yılında tıp eğitimi görmek için başladığı Tıbbiye Mektebi'ndeki tahsilini yarıda bırakarak Harbiye Mektebi'ne geçti.

Tıbbiye yıllarında başladığı ve Harbiye'de de devam ettirdiği resim hayatı, Sultan Abdülaziz'in dikkatini çekmesini sağladı. 1863 yılında, bizzat sultan tarafından Paris'e, resim eğitimi almaya gönderildi. Paris'te, Gustave Boulanger ve Jean-Leon Gerome atölyelerinde çalıştığı zaman diliminde, Jean Baptiste Camille Corot, Gustave Courbet ve Charles-François Daubigny gibi ünlü ressamlardan etkilenen Ahmet Paşa, 1869 yılında, Paris'te açtığı ve yağlıboya çalışmalarının yanı sıra Abdülaziz'in karakalem bir portresini de içeren sergi ile birlikte mezun oldu. Fransa’da yedi yıl kalan Şeker Ahmet Paşa, Paris Güzel Sanatlar Akademisi’nde Jean-Leon Gerome ve Gustave Boulanger gibi ünlü ressamlardan dersler alarak onların atölyelerinde çalıştı; bu dönemde yaptığı doğa ve manzara resimleriyle dikkatleri çekti.

Ormanda Oduncu

“Ormanda Oduncu” tablosu sanatçının bu dönemde ortaya koyduğu en bilinen eserlerinden biridir. Ünlü İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni John Berger’in, “Daha bakar bakmaz beni ilgilendirmeye ve aklımı kurcalamaya başladı bu resim. Aslında, bilmediğim bir ressamı tanımama yol açması değil, resmin kendisiydi bu ilginin kaynağı.” sözleriyle hayranlığını belirttiği eser, bugün İstanbul Resim Heykel Müzesi’nde sergilenmektedir.

Eserleri, dünyaca ünlü Paris Salon’a kabul edildi. Abdülaziz, Avrupa gezisi sırasında bu sergideki resimleri gördü ve Ahmet Paşa’yı farklı sergilerden resim seçip almakla görevlendirdi. 1870’te Akademiyi bitiren sanatçı Fransa tarafından verilen sanat bursunu (Prix de Romeu) kazandı ve üç ay süreyle Roma’ya gönderildi. Fransız-Alman harbinin başlaması ile birlikte Fransa'da kalmak için sebebi kalmayan Ahmet Paşa, 1871 yılında Osmanlı'ya geri döndü. Yurda dönünce “kolağası” rütbesiyle Sultanahmet’teki Sanat Mektebi’ne resim öğretmeni olarak atandı. Bu görevinin yanında Beyazıt, Zeyrek, Kaptan İbrâhim Paşa rüşdiyeleriyle Sultan Ahmed Sanat Mektebi’nde resim ve lisan öğretmenliği yaptı.

İstanbul'da, Tıbbiye Mektebi'nde resim öğretmenliği görevine atandığı bu yıllarda, karakteristik özelliklerinden dolayı "Şeker" lakabı aldı.

27 Nisan 1873 yılında, resim öğretmeni olarak çalıştığı Bayazıt Zeyrek Kaptan-ı İbrahim Paşa Mektebi'ndeki öğrencileri ve çalışma arkadaşları ile birlikte Osmanlı'daki ilk resim sergisini açtı. O döneme kadar Osmanlı'da dinsel motiflerden öteye gitmemiş olan resim sanatının ilk Batı'laşma örneklerinden birisi olan bu sergi ile birlikte modern resim sanatı ve akımları da Osmanlı'da başlamış oldu. Bu sergi aynı zamanda Türkiye’de açılan ilk resim sergisi olarak kabul edilmektedir. Bu serginin açılışındaki amaçlardan biri de, Batılı anlamda resim anlayışını halka tanıtmak ve sevdirmektir.

Padişahın da taktirini kazanmış olan Ahmet Paşa, ilk olarak padişah yaverliği görevine getirildi, bunu sırasıyla 1884’te Mirliva (Tuğgeneral), 1890’da da Ferik (Tümgeneral) rütbeleri izledi. Tümgeneralliğe dek yükselen Paşa, daha sonra sarayda Misâfirîn-i Ecnebiyye Teşrifatçısı (Yabancı Konuklar Teşrifatçısı/Protokol Sorumlusu) olur, Padişah adına yabancı devlet adamlarına ve elçilere verilecek hediyelerin seçimi ve saray sanat elçiliği görevini yürüttü. Ölünceye kadar bu görevini sürdürdü. Bu görevi sırasında manzara resimlerinden uzaklaştı ve İstanbul Mercan’da bulunan konağındaki atölyesinde natürmort çalışmalar yapmaya başladı.

Narlar ve Ayvalar adlı natürmort tablosu

Fransa Devlet Nişanı ile onurlandırılan Şeker Ahmet Paşa’nın Narlar ve Ayvalar adlı natürmort tablosu, Louvre Müzesi’nde sergilendi. Böylelikle Şeker Ahmet Paşa, Louvre Müzesi’ne hayatta iken resmi kabul edilen ilk Türk ressam oldu.

Batılı anlamda Türk resim sanatında otoportre örneği olarak ilk akla gelen yapıt, Şeker Ahmet Paşa’nın kendini, bir elinde fırça, bir elinde paleti, ba­şında fesiyle son derece ciddi bir poz içinde betimlediği çalışmasıdır.

Kendi Portresi

Şeker Ahmet Paşa, 66 yaşında 18 Mayıs 1907 tarihinde, Cumartesi günü, Mercan’daki konağından Tepebaşı’na gitmek üzere çıkmış, Mahmutpaşa Yokuşu’nun başında kalp krizi geçirerek fenalaşmış ve kendini bir dükkana atmış, kısa bir süre sonra da burada son nefesini vermiştir. Cenazesi, Sokollu Mehmed Paşa Türbesi'ne defnedildi.

Şeker Ahmet Paşa, resimlerinde doğa manzaraları, hayvan portreleri gibi konuları işlemiş, insan figürlerinden ise uzakta durmuştur. Asıl ustalığını gerçekleştirdiği alan olarak ise natürmort gösterilmektedir. Resimlerinin önemli bir bölümü İstanbul ve Ankara Resim Heykel Müzeleri ile, Sakıp Sabancı Müzesi ve bazı özel koleksiyonlarda bulunmaktadır.

Önemli eserleri; Kendi Portresi, Geyikli Peysaj, Ormanda Oduncu, Karpuzlu Natürmort, Talim Yapan Erler.

Geyikli Peysaj

Karpuzlu Natürmort

Kavunlu Natürmort

Kaynak:Biyografi.info