Von der Goltz

Osmanlı ve Alman ordularından ''mareşal'' rütbesi alan Colmar von der Goltz Paşa, Kut ül Amare Kuşatması sırasında tifüse yakalanarak Bağdat'ta vefat etmiştir.

Von der Goltz, 12 Ağustos 1843 tarihinde Doğu Prusya'nın Bielkenfeld şehrinde doğmuştur. Tam adı Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz'dur. Kendisi 6 yaşında iken teğmen olan babası koleradan ölmüştür. Çocukluğunun ilk yılları babasından miras kalan Königsberg yakınlarındaki çiftlikte geçti. Kulm ve Berlin askeri okulunda eğitim gördü. 26 Nisan 1861 tarihinde Prusya Ordusuna teğmen olarak katıldı. 1864 yılında Berlin’de Harp Akademisi’ne girdi. Bu okula devam ederken 1866’da Prusya-Avusturya Harbi’ne takım komutanı olarak iştirak etti ve ağır şekilde yaralandı.

11 Ekim 1867 tarihinde Gustav Dorguth’un kızı Therese ile evlendi.

1867’de Prusya Genelkurmayı üyeliğine tayin edildi, aynı yıl evlendi. 1870-1871’de Prusya önderliğinde sürdürülen Alman-Fransız savaşına kurmay subay olarak katıldı.

Yüzbaşılığa terfi ettiği 1871 yılından itibaren askerî alanda eserler yazmaya başladı.

Subay olarak çeşitli birliklerde bulunduktan sonra, 1878’de binbaşı oldu ve genelkurmaydaki görevinin yanı sıra 1878-1883 yıllarında Berlin'deki Harp Akademisi’nde savaş tarihi öğretmenliği yaptı.

Von der Goltz, "Silahlanan Millet" başlıklı kitabını 1883 yılında bastırdı. Haziran 1883'te binbaşı rütbesindeyken askeri müşavir olarak Osmanlı ordusuna katıldı ve aynı yıl yarbay oldu. 1878 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisiyle sonuçlanan 93 Harbinden sonra, Sultan Abdülhamit II Rus yayılmacılığına karşı Osmanlı Ordusu'nun modernleşmesi gerektiğini anladı ve Almanya ile işbirliğine karar verdi

Von der Goltz da orduyu modernleştirme çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla bir Alman askeri heyetiyle birlikte İstanbul'a geldi. Bu dönemde askeri okullarda köklü reformlar gerçekleştirip genç subayların yetiştirilmesi için önkoşulları oluşturdu.

Ordunun yeniden yapılandırılmasıyla birlikte Osmanlı Devleti, Krupp ve Mauser gibi Alman şirketlerine ilk büyük silah siparişlerini verdi. Von der Goltz, Almanya'nın ve Osmanlı Devleti'nin doğudaki nüfuzunu garantilemek için Bağdat tren yolunun inşa edilmesini de destekledi.

Bu fikir, yeni pazarlar bulmak için tren yollarının yapılmasını destekleyen Alman ekonomisinin çıkarlarıyla da örtüşüyordu. 1888 yılında Sultan Abdülhamit II, Bağdat tren hattı inşaası lisansını, Alman Bankası Deutsche Bank tarafından yönetilen bir Alman konsorsiyumuna verdi.

Osmanlı hizmetinde müşir ve paşa unvanını alan Goltz, 1895’te tümgeneralliğe terfi ederek Almanya’ya döndü ve Frankfurt’taki 5. Tümen Komutanlığı’nı üstlendi.

Osmanlı Ordusu'nun modern silahlar kullanmaya başlaması, 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda meyvelerini verdi. Osmanlı ordularının Atina'yı yeniden ele geçirmelerine, Rus Çarı Çar II. Nikolay'ın Abdülhamit II 'e haber göndererek, eğer derhal ateşkes sağlanmazsa Rus ordularının Erzurum'a saldıracağını bildirmesi engel oldu.

1897 yılında Korgeneral rütbesiyle Almanya'ya geri dönen Goltz Paşa, 1908 yılında tekrar Osmanlı Ordusu'na döndü. 1911 yılında Mareşal rütbesini alarak Osmanlı Ordusu'nun Kurmay Başkan Yardımcılığına kadar yükseldi. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Ağustos 1914'te Almanya'ya döndü ve işgal edilen Belçika'nın askeri valiliğine getirildi. 23 Ağustos - 28 Kasım 1914 tarihleri arasında Belçika Genel Valiliği yaptı. Sivil nüfusun direncinin kırılması görevinden memnun olmayan Goltz, isteği üzerine 12 Aralık 1914 tarihinde Sultan Mehmet Reşat'ın kurmay başkanı olarak İstanbul'a gönderildi.

Von der Goltz, bir süre sonra 1915 Şubat ayında Başkumandan Vekili ve Harbiye Nâzırı Enver Paşa’nın da askerî danışmanı oldu ve askerî faaliyetleri daha yakından takip etmeye başladı. Alman İmparatoru Kaiser Wilhelm-II’ye ve Alman Genelkurmay Başkanı General Erich von Falkenhayn’a Türkiye’deki durum ve gelişmeler hakkında raporlar yazıyor, talepler iletiyor, önerilerde bulunuyordu. İtilaf devletlerinin İstanbul'u ele geçirmek ve Osmanlı Devleti'ni savaşın henüz başında saf dışı bırakmak için Çanakkale Boğazı'na büyük bir saldırı hazırlığında olduğu bir dönemde Alman İmparatoru'na önemli bir rapor sunmuştu. Bu raporda Dünya Savaşı’nın gidişatı açısından Batı Cephesi’ndeki tıkanıklığın tarafsız Balkan devletlerinin durumunu daha kritik hale getirdiğine dikkat çeken Goltz Paşa, bu bağlamda tehdit altındaki Çanakkale savunmasının durduğu mühim noktaya işaret etmekteydi. Goltz Paşa bir taraftan Çanakkale savunmasının düşmesinin getireceği tehlikeleri ortaya koyup uyarılarda bulunurken, diğer taraftan başarılı bir savunmanın Almanya açısından hem savaşın gidişatı hem de ekonomik avantajlarına değinmekteydi.

Otto Liman von Sanders’in Beşinci Ordu komutanlığına getirilmesinin ardından İstanbul’daki Birinci Ordu’nun komutanlığına tayin edildi.

Mısır'daki İngiliz Ordusu'na karşı Osmanlı-Alman ordularının birlikte hücum etmesi fikrini Harbiye Nazırı Enver Paşa ve Osmanlı Orduları Komutanı Otto Liman von Sanders'e kabul ettiremeyen Goltz Paşa'ya 22 Ekim 1915’ten itibaren Irak'taki 6. Ordu komutanlığı verildi. Aralık 1915’te Bağdat’a giderek İngilizler’e karşı Kut ül Amare kuşatmasına iştirak etti.

Sir Charles Townshend'in komuta ettiği İngiliz Mezopotamya ordusunu 22 Kasım 1915 tarihinde Basra'nın kuzeyinde Tesiphon harabeleri yakınında durduran 6. Ordu, 8 Aralık'ta bu kuvvetleri Kut ül Amare'de kuşatma altına aldı. Dicle nehrinin kıyısında yer alan bu mevkide beş ay boyunca devam eden muhasara neticesinde İngiliz kuvvetleri mağlûp edilerek esir alındı. Zaman zaman siyatik ağrıları çeken Goltz Paşa bu arada tifoya yakalandı. Bu orduyu kurtarmak için gönderilen İngiliz birliklerini de püskürten Halil Kut Paşa komutasındaki 6. Ordu, 143 gün süren kuşatma sonunda Britanya İmparatorluğu'nun Mezopotamya Ordusunu 29 Nisan 1916'da teslim aldı. Bu olay, İngiliz tarihçileri tarafından kendi tarihlerinin en büyük askeri hezimeti olarak değerlendirilmektedir.

Mareşal Colmar von der Goltz Paşa, planladığı zaferi göremeden, 19 Nisan 1916 tarihinde Bağdat'ta yakalandığı tifüs hastalığı nedeniyle oluşan yüksek ateş sonucu vefat etti. Son vasiyeti, bir Türk ve bir Alman bayrağıyla İstanbul'un Tarabya semtinde bulunan Alman askeri mezarlığında defnedilmekti.

Von der Goltz, 19 Nisan 1916 tarihinde Bağdat’da 73 yaşında ölmüştür. Cenazesi, Alman ve Türk bayraklarıyla ve yollardaki halkın da katılımıyla yapılan bir askerî merasimle 21 Nisan 1916 tarihinde Bağdat’ta Dicle kıyısındaki mezarlığa gömüldü. Daha sonra naaşı hanımının arzusu üzerine İstanbul’a nakledildi ve Tarabya’daki Alman yazlık elçilik binasının bahçesinde Moltke anıtının yakınına 24 Haziran 1916 tarihinde defnedildi.

Kitapları :
1883 - Silahlanan Millet


Kaynak:Biyografi.info