Ak Orda

Ak Orda

1241-1502 yılları arasında Deştikıpçak’ta hüküm süren bir Türk-Moğol devleti.

Orda Moğolca “çadır, otağ” mânasına gelmektedir. Devletin kurucusu Batu Han’ın ak otağının üst kısmının altın yaldızlı olması sebebiyle bu devlete Altın Orda veya Ak Orda denmiştir.

Cengiz Han'ın 1227 yılında ölümünden sonra Moğol İmparatorluğu sınırları içinde kurulan hanlık. Altın Orda Devletinin doğudaki topraklarını oluşturmuştur.

Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

Tarihçe
Cuci tarafından kontrol edilen toprakların doğu kısmında Orta Asya’dan Sibirya’ya kadar olan bölgede hakim oldular. İlk hükümdarı Cuci’nin oğlu Orda Han’dır. Balkaş Gölü kıyılarındaki başkentleri sonradan Seyhun Nehri kıyılarındaki Sygnag’a taşınır. 14.yüzyıla kadar görece bağımsız kalabilmiş olan hanlık, 1378 yılında Ak Orda hükümdarı Toktamış Han tarafından Altın Orda Devletine yeniden katılmıştır.

Ak Orda hanları
Orda Han (1226-1280)
Köchü (1280-1302)
Buyan (1302-1309)
Sasibuqa (1309-1315)
Ilbasan (c.1315-1320)
Mubarak Khwaja (1320-1344)
Chimtay (1344-1374)
Urus (1374-1376)
Toqtaqiya (1376-1377)
Temur Malik (1377)
Toktamış Han (1377-1378)