Bisiklet

Oyuncak yapmaya ve bilinenlerin dışında cazip oyuncaklar imal etmeye pek büyük bir merakı olan Fransız asillerinden "Sivrao Kontu" bir tahtanın iki ucuna birer tekerlek koyarak meydana getirdiği ve "Celerifere" adını verdiği oyuncağı yaptığı zaman tarihin en büyük bir keşfinin ilk adımını attığının farkında bile değildi. Pedalı, hatta direksiyonu bile olmayan bu tahta aletin üzerine ata biner gibi oturan kişi ayaklarıyla yerden hız alarak yürüyordu "celerifere" ile.

Sivrac Kontu’nun 1790 yılında ortaya çıkadığı bu tahtadan yapılma yürüme aracını aradan 27 yıl geçtikten sonra bir diğer Fransız soylu kişisi olan Baron Drais de Sanerbron daha geliştirmeyi başardı. Baron, tahtadan yaptığı bu yeni alete bir sele ile bir de gidon ilave edrek ortaya üzerinde daha rahat oturulabilen ve istenilen yöne doğru çevrilebilen bir özellik katmayı başarmış, adını da "Draisenne" koymuştu. Bu "Draisenne" ler de tıpkı Sivrac kontunun "Celerifere" i gibi ayakla yerden hız almak suretiyle yürümekteydi. Baron bu yeni aleti Paris’teki Tuvoli bahçesinde ilk kez teşhir ettiği zaman geniş bir ilgi uyandırmıştı.

1818 yılında, İngiliz makinisti Birch, Baron Drais’in tahtadan yaptığı aleti demirden imâl etti. Ancak ahşap iken 25 kilo çeken alet, demirden yapılınca yerinden kalkmaz bir hale geldi. Dolayısıyla pratik olmaktan çok uzak kaldı.

Nihayet 1855 yılında Pierre Michaux adında bir Fransız, oğlu Ernest Michaux ile kafa kafaya verip uzun bir çalışmadan sonra ortaya yeni bir tip çıkardılar. Baba-oğul Michauxlar, Baron Drais’in yaptığı aletin ön tekerlek göbeğine bir pedal taktılar ve bu pedalı ayakla çevirmek suretiyle önce ön tekerleğe sonrada bu garip arabaya hareket verdiler. Bu yeni alete latince "Bi-Kuklos" (İki-Tekerlek) kelimelerinden galat olarak "Bicycle" adını verdiler.

"Bicycle", kısa zamanda pek büyük bir ilgi görüp önce İngiltere adalarına sıçradı, oradan da bütün Avrupa’ya yayılıverdi. Bu öylesine bir yayılış oldu ki, 1871 yılında Başlayan Alman-Fransız harbinde "bicycle" Fransız ordu birliklerine kadar girdi ve savaş alanlarında da önemli rol oynadı.

Gerek Avrupa’ya bu yayılışta, gerekse Fransız ordusunun ihtiyacını karşılamakta Michaux’ların 1864 yılıda kurdukları fabrikanın yaptığı seri halinde imalâtın pek büyük rolü oldu.

Michauxların Fransa’da kurdukları fabrikadan bir yıl sonra,1865 senesinde İngilizler de bu işin imalâtına el attılar. "Conventry Dikiş Makineleri Şirketi" piyasaya demir tellerle gerilmiş tahta tekerlekli bisikletler çıkarmaya başladı.

1875 yılına kadar bisikletlerde hızın ön tekerleğin büyüklüğüne bağlı bulunduğuna inanılıyordu. Bu yüzden ön tekerleklerin çapı 1.75 metreye kadar genişletilirken arka tekerlekler ise 30 santim çapa kadar küçülmüştü.Bu nedenle bisikletler sadece uzun boylu kimselere göreydi. Kısa boyluların da bundan faydalanmalarını sağlayacak üç tekerlekli bisikletler imal edilmeye başladı.

Ayna dişlisi ve rublenin bulunuşundan sonra ise bütün bu mahzurlar ortadan kalkıverdi. Böylece pedal ortaya gelirken iki dişli birbirlerine bir zincirle bağlandı.

1888 ayılında veteriner John Boyd Dunlop’un tahta tekerleklerin üzerine içi hava doldurulmuş lastikler geçirmesinden sonra bisiklete binmek daha büyük bir rahatlık ve zevk oldu.

Bisikletler daha yollarda doğru dürüst yürüyemezken, Fransızlar tarihin ilk bisiklet yarışını tertiplemişlerdi. 1869 yılında yapılan ilk bisiklet yol yarışını James Moore adında bir İngiliz’in kazandığı bilinmektedir.

1888 yılında sonra bisiklet sporu da birden bire büyük bir önem ve değer kazanıverdi. Tekerlekleri, içi hava dolu lâstiklerle sarılı ve çalışma sistemleri geliştirilmiş bulunan bisikletler ile yapılan yarışlar, hem kalabalık bir yarışmacı topluluğunun, hem de geniş bir meraklı kitlesinin ilgisini toplamaya başladı.