Jacques Derrida

Postyapıcı felsefenin kurucularından Cezayirli filozof.
Jacques Derrida, 15 Temmuz 1930'da Fransa'nın işgali altındaki El-Biar, Cezayir'de doğdu. Ailesi Yahudi olan Derrida, 5 çocuklu bir ailenin 3. çocuğu idi. Gençliği El-Biar'da geçti. Özellikle okuduğu lise anti-yahudi taraftarlarının ağırlıkta olduğu bir yerdi. Gençliğinin büyük bir bölümünü futbol oynayarak ve Jean-Jacques Rousseau, Albert Camus, Friedrich Nietzsche ve Andre Gide okuyarak geçti. Felsefe ile ilgilenmesi 1948-1949larda başladı. Okuduğu Louis-le-Grand Lisesi'nden memnun değildi ve derslerinin kötü gitmesinden dolayı Paris'te Ecole Normale Superieur Okulu'na (Yüksek Öğretmen Okulu) geçti. 1952 yılında mezun olduktan sonra okulda tanıştığı Louise Althusser ve Michel Foucault sayesinde felfese ile tanıştı.

Belçika'daki Husserl Arşivi'ni ziyaretinden sonra Husserl'in "Geometri'nin Kökeni" adlı çalışması üzerinde çalışmaya başladı. Harvard Üniversitesi'nde çalışmalarına devam ederken Marguerite Aucuoturier ile tanıştı ve 1957 yılında onun ile evlendi. Cezayir Bağımsızlık Savaşı boyunca 1957-1959 yılları arasında orduda görev alanların çocuklarına İngilizce ve Fransızca dersleri verdi. Derrida sık sık Fransa'nın Cezayir sömürgeci politikasını eleştirmiş, 1962'de son dakikalara kadar, yerli halkın Cezayirli Fransızlarla birlikte yaşamasını olanaklı kılacak bir çeşit bağımsız idarenin kurulabilmesini umut etmiştir. Hatta, anne ve babasına Cezayir'i terk etmemeleri için baskı da yapmıştır.

Savaşın bitmesi ile birlikte Derrida, 1964 yılında Sorbonne Üniversitesi'nde felsefe eğitimi almaya başladı. 1964-1984 yılları arasında Ekole Normale Superieure'de eğitimine devam ederken "Thése d'Etat" adlı çalışmasını bitirdi. Aynı çalışma 1980 yılında "The Time of Thesis: Punctuations" adıyla yayımlandı. 1963 yılında ilk çocuğu Pierre doğdu.

1966 yılında Johns Hopkins Üniversitesi'nde "Structure, Sign and Play in The Discourse of The Human Sciences" adlı çalışmasını gerçekleştirdi. 1967 yılında Fransa'da sol avangard teorinin forumu görevini üstlenen "Tel Quel" adlı dergide ilk makaleleri yayımlandı. 1970 yılından itibaren Paris ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Johns Hopkins, Yale, Harvard ve Kaliforniya Üniversiteleri'nde akademik kariyerini devam ettirdi. Geliştirdi yöntem ve kavramlar edebiyat eleştirisinden sosyolojiye, kimlik sorunundan felsefeye birçok alanda etkili oldu. Postyapısalcı felsefenin kurucularından biri olan Derrida, bu çalışmaları ile düşünce dünyası üzerinde büyük etki yaratan "Grammatoloji Üzerine" adlı yapıtını oluşturdu.

Derrida konuşma ve eylem arasında dolaysız bir bağ olduğu savına yaslanan ve kimliğin/özdeşliğin ve/ya da öznelliğin merkezi varlığına dayandığını ortaya koyduğu Batı felsefesinin ayrıcalıklı logos kavramını karşısına alıyordu. Yazar, birçok filozofun konuşmayla yazılı metni uzlaştırma girişimlerine rağmen logos'un Batı felsefesi içindeki ayrıcalıklı konumunun yazıyı değersiz kıldığını ortaya atmıştı. Böylece Derrida yazma eyleminde bu tip yaklaşımları teşhis etmeye yönelik yapıbozumu (déconstruction) olarak adlandırdığı yöntemi geliştirdi. Yapıbozumu ikili karşıtlıklar gibi sözmerkezli paradigmaları ortaya çıkarmaya çalışır ve varlığın olanaklılığının herhangi bir bağlamsal dil içinde sabit bir oyunda olduğunu ve öznenin/nesnenin bir iz bırakarak sürekli başka bir şeye dönüştüğünü gösterir. Yapıyı bileşenlerine ayırmaya dayalı bu yaklaşım Derrida'ya metafiziği kökten eleştirmiş filozofların bile başvurduğu , metafizik varsayım ve önkabulleri açığa çıkarma olanağı verir.

1972'de "Yayılım" ve "Felsefenin Kenarları", 1978'de "Resimde Gerçek/Resim Olarak Gerçek" ve 1980'de "Kartpostal, Sokrates'ten Freud'a ve Ötesine" adlı çalışmaları yayımlandı. Ardından 1987'de "Pysch", Ötekinin İcatları" ve 1990 yılında da felsefe eğitimi üzerine yazdığı makaleleri derlediği "Felsefe Hakkı Üzerine" adlı çalışmaları yayımlandı.

Jacques Derrida, 1997 yılında İstanbul'a gelerek ilk konferansını verdi. Ardından 1999 Haziran'nında İstanbul'a ikinci ziyaretinde soykırımla ilgili olarak "Affedilmez Olanı Affetmek" ve "Bir Profeseförün İtirafları" adlı konferansları verdi. 8 Kasım 2004'te Paris'te hayatını kaybetti.

Kaynak:Biyografi.info