Absent

Absent

Absent, çeşitli bitkilerin damıtılarak fermante edilmesiyle elde edilen, alkol oranı yüksek (hacmen %45 ila %75) bir içkidir. Rakıya benzer şekilde bir miktar absente iki ila beş miktar su ilave edilip içilir. Ana bileşenleri alkol, pelin ve yeşil anasondur. Bunun yanı sıra üretildigi bölgenin geleneklerine göre çeşitli bitkiler karışıma eklenir.

Absent diğer adıyla Yeşil Peri Türkiye'de satışı olmayan bir içki çeşididir. Gerçi düne kadar anavatanı İsviçre de bile yasaktı. Şimdi daha hafifletilmiş tabir yerindeyse daha sakinleştirilmiş bir halde satışı yapılıyor.

Absent’in yasak olmasının ana sebebi alkol düzeyinin 70 derece olması. Yasaklanma hikayesi de alkol oranının fazlalığından insanın kendini kontrol edemediğinden dolayı derler. Hikaye yaklaşık şöyle gelişiyor. 20. yüzyılın başlarında, İsviçre'nin Lozan kentinde yaşayan alkolik bir köylü Absent’in dozunu kaçırıp tüm ailesini kurşuna dizer. O sıralar absent’le mücadele dernekleri de varmış ve bunların en büyük destekçileri de şarap üreticileriymiş. Şarabın en büyük rakibi absent olduğundan bir anda suçu absent’e yıkıvermişler. Böylece suçlu köylü değil de absent olmuş.

Katil köylü, adı Jean Lanfray aslında günde 5 litre şarap içen bir adammış fakat şaraptan sonra cila olarak bir iki kadeh de absent içermiş
İsviçre de yapılan halk oylamasıyla 1908’de absent yasaklanmış. Daha sonra 1914’de Fransa da, 1923’de Almanya da yasaklar birbirini takip etmiş.

Absent söylentilere göre oldukça sabıka dosyası yüksek bir içki ünlü Fransız ressam Vincent Van Gogh'un kulağını, absentle zihni bulandığı için kestiği bile söyleniyordu.

Peki nasıl bir formüldür ki insanı böyle kendinden geçiren?

Absent’in ana maddesi antik çağda ilaç olarak da kullanılan, bilimsel adı "artemisia absinthium" olan pelin otu. Pelin otunun fermente edildikten sonra imbikten çekilmesiyle elde edilen absent bir tür rakı. İçine yıldız anason, rezene, çördük otu, melekotu, nane, kişniş ilave edilmiş türleri de var.

Bir zamanlar ünlülerin vazgeçilmez içkisiymiş absent. Oscar Wilde, Pablo Picasso, Ernest Hemingway gibi daha bir çok ünlü isim absent içermiş.

Absent’in içinde bulunan thujon adlı sinir sistemi üzerinde etkili olan bir zehir bulunuyor. Absent de Türk Rakısı gibi suyla karıştırıldığında rengi değişiyor ve sütümsü görünüm alıyor. Klorofil ile renklendirilmesinden dolayı rengi zümrüt yeşili olan absent için "yeşil peri" de deniyordu.

19. yüzyılın ortalarında, Fransız - Cezayir savaşında, yorgunluklarını gidermek, zorlu koşullara dayanmalarını sağlamak, onları sıtmadan ve ishalden korumak için asker tayınına ilave edilmişti. Yeni kuşak ressamlar, bar tezgahında tek başına oturmuş önündeki içkisini içen çağın özgür kadınlarını tablolarında ebedileştiriyorlardı ve bu kadınların önündeki içki de absent'ti.

Absent insanları sadece sarhoş etmekle kalmıyor, uyarıcı, güçlendirici etki yapıyor, Aşırı içenler, uyuşturucu kullananlar gibi hayaller gördüklerini söylüyordu. Ünlü İngiliz yazar Oscar Wilde şöyle anlatır: "İlk evre normal içki etkisidir. İkinci evrede dehşet verici şeyler görülür. Ama eğer başarılabilirse, üçüncü evreye gelinir. Bunda insan görmeyi istediği olağanüstü, ilginç şeyler görmeye başlar."
Her içkinin bir içme adabı olduğu gibi absent’inde bir içiş adabı vardır. Bir kadehe absent konuyor, özel bir kaşık veya çatalın üzerine bir parça kesme şeker yerleştiriliyordu. Absent'e batırılıp ıslatılan şeker kadehin üzerinde yakılıyor, kabarcıklar çıkmaya başlayıp karamelleştiğinde hemen absente daldırılarak söndürülüyordu. Ardından buzlu suyla yarı yarıya sulandırılan absent içime hazır hale geliyordu. Bazıları buzlu suyla karıştırarak da içiyorlar.

Şimdilerde üretilen absent aktif maddesi olan 'thujon' miktarı çok azaltılmış olarak AB ülkelerinde satılıyor.
çeşitleri şöyle;

%55 Alkol 0.7 L 10mg/kg Thujone
%70 Alkol 0.5L 10mg/kg Thujone
%55 Alkol 0.7L 35mg/kg Thujone
%70 Alkol 0.5L 35mg/kg Thujone


Tarihçe :
Absentin ortaya çıkışı için çeşitli teoriler vardır. Bunlardan birine göre, ilk kez 1792 yılında Fransız doktor Pierre Ordinaire tarafından ticari amaçlı üretildi. Bazılarına göre ise ilk olarak İsviçre’de ortaya çıktı. Neuchatel'de Mère Henriod tarafından 1740'da yapıldığı söylenir. Rivayete göre İsviçre'nin bazı kantonlarında yerel olarak bu içki tüketilirken yukarıda bahsi geçen doktor Pierre Ordinaire'in dikkatini çekti ve tıbbi etkisi için kullanılmaya başlandı. Gerçekten de doktor Pierre Ordinaire, İsviçre'ye böyle bir yolculuk yapmıştır. Bir rivayete göre Ordinaire’in reçetesi Couvet'li Henriod kızkardeşlere geçti ve onlar da üretip sağlığa yararlı bir iksir olarak satmaya başladılar, bazılarına göre ise Henriodlar iksiri Ordinaire'in gelmesinden önce üretmeye başlamışlardı. Her durumda, Major Dubied adlı bir girişimci formülü 1797 yılında kızkardeşlerden satın aldı ve oğlu Marcellin ile damadı Henry-Louis Pernod ilk absent damıtımevini Dubied Père et Fils adıyla Couve'de açtılar. 1805'de Fransa'da Pontarlier'de yeni şirketleri Maison Pernod Fils adı altında ikinci işletmelerini açtılar. Pernod Fils, Fransa'da absentin yasaklandığı 1914'e kadar en popüler marka olarak kaldı.

Yaygınlaşması:
Absent 1840'larda Cezayir savaşları sırasında Fransız ordusunda özellikle dizanteri ve bağırsak kurtlarına karşı tıbbi amaçlı olarak yaygın şekilde kullanıldı. Savaş sonrası eve dönen askerler alışıp sevdikleri bu tadı da beraberlerinde taşıdılar ve absent bistrolarda (küçük Fransız barları) hızla yaygınlaştı. 1850'lerden itibaren, absentin altın çağı olarak bilinen III. Napolyon döneminde, Fransa'da absent modası neredeyse bir çılgınlığa dönüştü, binlerce farklı çeşidi ortaya çıktı, zengin kentsoylulardan yoksul sanatçı ya da işçilere kadar tüm sınıfları fethetti ve içki tüketiminde lider hale geldi. 1880lerde büyük ölçekli fabrika üretimi absent fiyatlarının çok düşmesini sağladı. 1910'da Fransızlar yılda 5 milyon litre şaraba karşılık 36 milyon litre absent tüketmekteydi. Bu dönemde Fransa'nın dışında özellikle Orta Avrupa ve bir ölçüde yeni kıta Amerika'da da absent modası yayılmıştır.

Yaygın inançlar ve yasaklar :
Absentin yaygınlaşmasına koşut olarak, hem bazı dindar örgütler hem de şarap üreticileri birlikleri tarafından, çeşitli absent karşıtı kampanyalar geliştirildi. 20.yüzyıl başlarında absent ile vahşi suçları ve sosyal yozlaşmaları ilişkilendiren popüler inanışlar artık iyice yerleşmişti. Bu döneme ait bir yazıya göre, absent "insanı delirtir ve katil yapar, epilepsi ve verem getirir, ve binlerce Fransızın ölümünden sorumludur. Erkekleri bir hayvana dönüştürür, kadınları telef eder, çocukları yozlaştırır ve aileyi yıkıp ülkenin geleceğini tehlikeye sokar."

1906'da Belçika ve Brezilya, 1909'da Hollanda, 1910'da İsviçre, 1912'de ABD ve nihayet 1914'de Fransa absent üretimi ve satışını yasakladı. Pernod markası absentin yasaklanmadığı İspanya'da bir fabrika açarak yaşamaya devam ettiyse de çoğu marka gibi bir daha geri dönmemek üzere kayboldu. Öte yandan, küçük üreticilerin pek çoğu özellikle İsviçre'de yeraltına geçerek üretimi sürdürdü.

Yeniden canlanış :
1990'larda bir ithalatçı, absentin tarihsel olarak popülerleşmediği ve hiç yasaklanmadığı Britanya'da absent satışını engelleyen bir düzenleme olmadığını farkettikten sonra Çek Cumhuriyeti'nden absent getirmeye başladı. 1990'larda absent modası bir canlanma yaşadı. Fransa'da 1914 yasağından sonra ilk üretilen absent La Fée Absinthe oldu (2000).

19.yy. sonlarında alkolizm üzerine çalışmalarıyla tanınan psikiyatrist Valentin Magnan, pelinotu yağını hayvanlar üzerinde deneyledi ve bu hayvanların, alkolün etkisinden bağımsız olarak, nöbet geçirdiğini keşfetti. Buna bağlı olarak, az miktarda pelinotu yağı içermesine rağmen, absentin genel alkollü içkilerden daha zararlı olduğu kanısı ortaya çıktı. Daha sonra ise absentin zararının kaynağı, içeriğinde bulunan "thujone" maddesine indirgendi. Magnan, bununla da kalmayıp 250 alkolik üzerinde çalıştı ve absent içenlerin nöbet geçirdiği ve halüsinasyon gördüğünü bildirdi. Modern dayanakların ışığında, deneydeki diğer etkenler ve bağlı olabilecek hastalıkların yeterince göz önünde bulundurulmaması ve Magnan'ın, alkolün ve absentin Fransız ırkını "dejenere" ettiği yönündeki taraflı düşüncesi nedenleriyle, Magnan'ın çıkardığı bu sonuçlar şüphelidir.

Pelin bitkisinde yüksek oranda bulunan tujon maddesi aslen tıbbi amaçlı kullanılır ve ada çayı, ardıç, meyan, nane gibi bitkilerde de bulunur. İyileştirici özellikteki bu maddenin aşırı yüksek dozlarının tehlikeli yan etkileri bildirilmiştir.

Absent yasaklandıktan sonra, İngiliz bilim dergisi "Nature", thujone maddesinin moleküler yapısını cannabis'in (marijuana/esrar) ana saykoaktif maddesi tetrahydrocannabinol (THC) maddesiyle karşılaştırana dek absentle ilgili çalışmalara ara verilmişti. Nature dergisindeki bu makalede, thujone maddesinin aslında bir cannabinoid olduğu miti tekrar gündeme getirilerek, beyinde THC ile aynı etkiye sahip olduğu belirtilmekteydi.

Daha yakın bir tarihte, Avrupa Konseyi'nin 88/388/EEC (1988) sayılı kararının Avrupa Birliği'nde thujone maddesinin belli miktarlarda yiyeceklerde kullanılmasına izin vermesiyle birlikte önceki çalışmalar gözden geçirildi ve absentteki thujone miktarının önemsiz değerlerde olduğu saptandı.

Avrupa Birliği düzenlemeleri absentteki thujone miktarını, alkol oranı %25 ve üstüyse en fazla 10mg/litre, alkol oranı %25'in altındaysa en fazla 35mg/litre olarak sınırlamaktadır.