Beş Hececiler

II. Meşrutiyet dönemindeki Milliyetçilik ve Türkler’i bir bütün haline getirme çabaları sırasında ortaya çıkan Milli Edebiyat akımından etkilenmiş ve şiirlerinde hece ölçüsünü kullanan, Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin’in öncülüğünü yaptığı beş şaire verilen isim. Bu grup aynı zamanda Hecenin Beş Şairi olarak da tanınırdı.



Orhan Seyfi Orhon (1890 - 1972), Halit Fahri Ozansoy (1891 - 1971), Enis Behiç Koryürek (1891 - 1949), Yusuf Ziya Ortaç (1895 - 1967) ve Faruk Nafiz Çamlıbel (1898 - 1973)’in oluşturduğu Beş Hececiler grubu, yurt sevgisini dile getiren şiirlerini, hece ölçüsüyle yazardılar. Konuşma dilini, yazı diline uyarlayan Beş Hececiler, Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in başlattığı Yeni Lisan ve Milli Edebiyat akımının etkisiyle, şiiri Osmanlıca’dan arınan bir dille yazamaya yöneldiler.

Şiire, I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde Servet-i Fünun şairlerinin etkisiyle başlayan Beş Hececiler, ilk şiirlerinde aruz ölçüsünü kullandılarsa da sonradan heceye geçtiler. Genellikle 11’li ve 14’lü kalıpları kullanan grup üyeleri daha sonra yeni biçimlere yönelerek çok uzun şiirler de yazdılar.

Şiirlerinde, sade ve süsten uzak olmayı tercih eden ve eserlerinde memleket sevgisi, kahramanlıklar ve yiğitlik, yurdun güzellikleri gibi temaları işleyen Beş Hececiler, ulusal kaynaklara yöneldiler ve yazılarında konuşma dilini ön plana çıkardılar. Rıza Tevfik Bölükbaşı’nın tekke edebiyatı geleneğinin etkisindeki hece ölçüsü kullanımını gerileten Hecenin Beş Şairi, mısralarında dörtlük esasına bağlı kalmayarak, yeni arayış içinde olan ve nesri şiire aktararak, şiiri düzyazı kalıbında halka sevdirdiler.

Halk edebiyatı ürünlerini kullandığı bu dönemde, heceye başarılı bir geçiş yapan Hecenin Beş Şairi adıyla da anılan bu sanatçılar, hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denemişlerdir. Beş Hececiler aynı zamanda, Milli Edebiyatı, Cumhuriyet dönemine bağlayan köprü vazifesi gördüler. Ulusçuluk bilincini daima ön planda tutan Beş Hececiler, aruzla yazanlara bir tepki koyarak şiire, içerik ve biçimde sadeliği getirdiler.

Bazı edebiyat tarihçileri bu beş kişilik gruba Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, İbrahim Alaettin Gövsa, Şukufe Nihal Başar ve Halide Nusret Zorlutuna’yı da ilave ederek “Hecenin On Şairi” adını kullandılar. Bu konudaki bir diğer görüşse o dönemde şiiri hece ölçüsü kullanarak yazma akımına katılan şairlerin sayısının çok daha yüksek olduğu ve bu sayıyı öznel ölçütlere göre belirlemeye çalışmanın anlamsız olduğuydu.

Beş Hececiler’i takiben ortaya çıkan ve Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sabri Esat Siyavuşgil ve Ahmet Muhip Dranas’ın oluşturduğu İkinci Hece Kuşağı olarak isimlendirilen grup, daha çok Batı şiirinin etkisi altında kaldı. Bu grubun çalışmaları, Garip şiir akımına da önayak oldu.