Bursa

Bursa

Bursa, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık dördüncü şehri. 2020 itibarıyla 3.101.833 nüfusa sahiptir.

Marmara Bölgesinin Güney Marmara bölümünde, 40° batı boylam ve 29° kuzey enlem daireleri arasında yer alır. Eski adı Hüdavendigâr'dır. Kuzeyinde Marmara Denizi ve Yalova, kuzeydoğuda Kocaeli ve Sakarya, doğuda Bilecik, güneyde Kütahya ve batıda Balıkesir illeri ile çevrilidir.

Ekonomik açıdan Türkiye'nin en gelişmiş kentlerinden biri olan Bursa doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Bursa'da en çok Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemine ait tarihî eserlerin bulunmasının sebebi ise, Bursa'nın Osmanlı Devleti'nin ilk başkenti olmasıdır. Bursa alışveriş merkezleri, parkları, müzeleri ve çarşısıyla bölgede öne çıkar. Ayrıca Bursa Marmara bölgesinin İstanbul'dan sonra gelen ikinci büyük şehridir. Türkiye'nin en önemli birkaç sanayi kentinden biridir. Şehir İstanbul'dan sonra en büyük ikinci ihracatı gerçekleştirmektedir. Şehrin futbol takımı Bursaspor 2009-10 sezonunda Süper Lig şampiyonudur.

Bursa, sanayi istatistiklerine göre Türkiye'nin en büyük sanayi kenti ve otomotiv üretim merkezidir. CNN International tarafından Türkiye'nin Detroit'i yakıştırması yapılmıştır. Tofaş-Fiat, Renault, Bosch, Peugeot, Karsan Otomotiv, binek otomobil ve ticari araçlar ile Cobra Güleryüz otobüs fabrikaları Bursa'da bulunmaktadır. Bursa'nın otomotiv sanayinin Türkiye'de merkezi olmasından dolayı kurulan Bursa Otomobil Müzesi yine bu şehirde bulunmaktadır.

Tarihçe
Bursa'da şimdilik bilinen en eski arkeolojik kalıntılar Yenişehir yakınlarındaki Menteşe Höyüğü ve Orhangazi yakınlarındaki Ilıpınar'dan bilinmektedir. Bu arkeolojik buluntu yerlerinin en eski tabakaları yaklaşık 7 bin yıllıktır. Bu tabakalardaki kültür, çanak çömleğin gelişmiş olarak ortaya çıktığı, mimarinin dörtgen planlı, bol miktarda ahşap destekli kerpiç kullanılarak inşa edilmiş yapılardan oluştuğu tabakalardır. Bursa'da David French, Mehmet Özdoğan ve Jacop Roodenberg'in arkeoloji ile ilgili çalışmaları tarih öncesiyle ilgili pek çok yeni bilgi ortaya koymuştur.

Bursa ve civarında MÖ 4000'li yıllardan itibaren çeşitli yerleşimlerin olduğu saptanmıştır; fakat yöreye ait kesin bilgiler MÖ 700'lere dayanmaktadır. Homeros, bölgeden Mysia olarak söz etmektedir. Günümüzde Bursa yöresinde Mysia yerleşmelerini anımsatan iki köy bulunmaktadır: Misi (Gümüştepe) ve Misebolu. Ayrıca Prof .Dr. Semavi Eyice, belgesel yönetmeni Tekin Gün yaptığı yüzey çalışmaları sırasında Kentin 14 km batısında, Çayırköyü’nün 1 km güneybatısındaki “Çayırköy Höyüğü’nün” boyutları da Demirtaş Höyüğü ile aynıdır. Burada bulunan seramik parçalarında gri, kırmızı, kahverengi ve siyah renkler hakimdir. Bulunan seramik parçalarının önemli kısmı elde yapılmış, çok azı ise çarkta yapılmıştır. Höyüğün en eski buluntusu MÖ. 2700-2500 yılına erken Bronz Çağı'na işaret etmektedir.

Bursa, 1204-1261 yılları arasında İznik'e bağlıdır, genelde kale içinde kalmış, fazla büyüyememiştir.

Osmanlı dönemi
Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıflayıp dağılmaya başlamasıyla kurulan Anadolu Beylikleri içinde zamanla gelişen Osmanlı Beyliği, çevredeki tekfurların arazilerini de alarak güçlenmiştir. Bursa, 1307 yılında Osman Bey tarafından kuşatılmış, uzun süren kuşatmadan sonra 6 Nisan 1326'da Osman Bey'in oğlu Orhan Gazi tarafından alınmıştır. 1335 yılında başkent Bursa'ya taşınmış ve kentte büyük imar hareketleri yaşanmıştır.

Osmanlılar Bursa'yı aldıklarında kent sadece hisar içinden ibaretken, Orhan Gazi şehri hisarın dışına çıkararak Orhan Gazi Külliyesini kurdurtmuştur. Surlar dışında mevcut yerleşmeye yakın, hakim noktalarda cami, hamam, imarethane, darüşşifa, medrese gibi kamu yapıları inşa edilerek bu külliyelerin çevrelerinde konut alanları yaratılmış ve böylece bir yerleşme geleneği başlamıştır. Başkent, 1363 yılında (I. Murat Hüdavendigâr döneminde) Edirne'ye taşınmıştır. Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesinden sonra ise Bursa'nın faal rolü son bulmuş ve yönetim merkezi niteliğini kaybetmiştir.

Bursa'da Osmanlı Devleti hakimiyetinde, 1922 yılına kadar, Müslüman, Rum, Ermeni ve Yahudiler birlikte yaşamışlardır.

Tanzimat sonrası dönemde Hüdavendigar Vilayeti merkezliği yapan Bursa'ya 1900'lü yılların başında Biga (merkezi Çanakkale), Bilecik, Kütahya, Karesi (Balıkesir), Karahisar (Afyon) sancakları bağlı bulunmaktaydı.

Millî mücadele dönemlerinde çeşitli ayaklanmaların yaşandığı Bursa, 8 Temmuz 1920 de Yunanlarca işgal edilmiş; Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nden sonra 11 Eylül 1922'de Türk birliklerince geri alınmıştır.

Cumhuriyet dönemi
Bursa, 1987 yılında çıkarılan 3391 sayılı kanun ile büyükşehir unvanı kazandı. Başlangıçta üç ilçe (Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım) Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin sınırlarına dahil edildi. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 30 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi. Bu sınırlar içinde kalan 7 ilçe, büyükşehir ilçe belediyeleri hâline geldi. 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.

21 Ekim 2014 tarihinde, Bursa Valiliği ve Bursa Kültür Tanıtma Birliği tarafından Bursa şehir logosu tanıtılmıştır. Logo Bursa şehrinin markalaştırılması amacıyla tasarlanmıştır. Logoda Türk islam sanatının bilinen motiflerinden olan çintemani desende lale motifi yer almaktadır.


Coğrafya
İklim
Genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak, iklim bölgelere göre de değişiklik göstermektedir. Kuzeyde Marmara Denizinin yumuşak ve ılık iklimine karşılık güneyde Uludağ'ın sert iklimi ile karşılaşılmaktadır.

İlin en sıcak ayları Temmuz - Ağustos, en soğuk ayları ise Aralık- Ocak'tır. 52 yıllık gözlem süresi itibarı ile yıllık ortalama yağış miktarı 70,6 cm.dir. İlde ortalama nispi nem % 69 civarındadır.

Ekonomi
2007 yılı nüfus sayımı resmî kesin sonuçlarına göre Türkiye'nin 4. büyük kentidir. Brookings Institution ve JP Morgan'ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan ekonomide yükselen kentler sıralamasında Bursa 300 şehir arasında İstanbul'un ardından 4. sırayı aldı. Aynı listede Türkiye'den İstanbul ve Bursa dışında İzmir 2 ve Ankara 9. sırada yer almıştır.

Bursa; otomotiv, tekstil, makine ve gıda sanayi sektörlerinde söz sahibidir. Tarihte ilk havlu üretiminin Bursa'da gerçekleştiği söylenir.[kaynak belirtilmeli] Hâlen de havlu üretimi ve ihracatı gerçekleştirilir. İpek üretimi ve bıçakçılık Bursa'nın eskiden dünyaca tanınmasını sağlamasına rağmen şu anda bitme noktasına gelmiştir.

1961 yılında kurulan Türkiye'nin ilk organize sanayi bölgesi Bursa Organize Sanayi Bölgesi ile daha sonra oluşan Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ve özellikle İzmir ve Ankara yollarının çevresi Bursa'da sanayileşmenin yoğun olduğu yerlerdir. Kaplıcaları, Uludağ'ı, İskender Kebabı ,Kestane Şekeri, İnegöl Köftesi,Şeftalisi, Havlusu ile meşhurdur.

Türkiye'nin ilk zeytinyağı laboratuvarı Bursa'ya kurulmuştur.

Sanayi
Otomotiv sanayi
Bursa'da otomotiv sanayi kuruluşları, otomobil, otobüs, metro, hafif metro ve tramvay vagonları ve bunlara ait yedek parçaların imalatını yapmakla birlikte, yurt içine ve yurt dışına satış yapmaktadır. Fiat (TOFAŞ), Renault, Bosch fabrikaları ve bu fabrikalara parça sağlayan diğer fabrikalar sayesinde Bursa önemli bir otomotiv kentidir. Şehrin göç almasındaki en büyük etkenlerin başında bu fabrikalar gelir.

Mobilya sanayi
İnegöl İlçesinde Organize sanayi bölgesinde faaliyet göstermektedir. Ayrıca İnegöl ilçesinde sadece mobilya üzerine satış yapan İnegöl Mobiliyum AVM bulunmaktadır.

Tekstil sanayi
Türkiye'deki birçok yerli tekstil markasının fabrikaları ve Bursa Uluslararası Tekstil Ve Ticaret Merkezi Bursa'da bulunmaktadır. Ayrıca tekstil sanayi olarak da Türkiye'nin en gelişmiş şehirlerinden biri konumundadır.

Kültür
2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Bursa, 2014'te ise Dünya Mirası olarak tescil edildi.

Türkiye'nin ilk tekstil müzesi Bursa'dadır.

Uluslararası Bursa Festivali 1962 yılından beri, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nın (BKSTV) koordinasyonunda düzenleniyor. Bursa Bölge Senfoni Orkestrası, temeli 1997 yılında atıldı.[34] Bursa Botanik Parkı, 1998 yılında hizmete açılmıştır. Bursa Hayvanat Bahçesi, 1998 yılında hizmete açılan Avrupa standartlarındaki hayvanat bahçesidir.

Sanat
Karagöz Gölge oyunu, tarihte Bursa'nın Türk kültür yaşamına kazandırdığı en önemli etkinliklerden birisidir. Cumhuriyet tarihinin ilk modern sinema-tiyatro-konser salonları arasında yer alan Tayyare Kültür Merkezi, mimar Arif Hikmet Koyunoğlu'nun projesi doğrultusunda Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) tarafından yaptırılmış ve 1932 yılında Bursa'da hizmete açılmıştır. Bursa Devlet Tiyatrosu 1957 yılında kuruldu. Bursa Devlet Türk Sanat Müziği Korosu 1991 yılında kuruldu, Kültür Bakanlığı’na bağlı.

Halk oyunları
Kılıçkalkan, yörenin ünlü halkoyunudur. Bunun yanı sıra Uludağ yöresi Türkmen oyunları olan Güvende, Sekme, Çiftetelli, Düz Oyun, Büyük Oyun ilgi çekicidir.

Mutfak
İskender Kebap
Kestane Şekeri
Tirilye Zeytini
Gemlik Sofralık Zeytini
Kemal Paşa Tatlısı
Sütlü Bursa Helvası
İnegöl Köfte
Bursa Kebabı
Ciğer Sarma
Mağlıç Peyniri
Mihaliç Peyniri
Pideli Köfte
Cevizli Lokum
Kaymaklı Ekmek Kadayıfı
Cantık
Tahinli pide
Muradiye Çorbası

Turizm
Uludağ
Gölyazı
Mudanya
İznik
Cumalıkızık
Karacabey Longoz Ormanları
Tümbüldek Kaplıcaları
Cumalıkızık
Tirilye
Çarşılı Köprü Irgandı
Uluabat Gölü
Somuncu Baba Türbesi
Ulu Cami
Emir Sultan Camii
Yeşil Türbe
Tarihi Çınar
Ağlayan Çınar
Bursa Kalesi
Oylat
Keramet Su Kaplıcası
Suuçtu Şelalesi
Alışveriş merkezleri ve hipermarketler
Korupark Alışveriş Merkezi
Zafer Plaza
AS Merkez (Yalova Yolu Caddesi)
Anatolium (Yalova Yolu Caddesi, Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı)
Korupark (Mudanya Caddesi, Emek Kavşağı)
Zafer Plaza (Cemal Nadir Caddesi)
Kent Meydanı AVM (Kıbrıs Şehitleri Caddesi)
Carrefour AVM (İzmir Bulvarı, Orhaneli Kavşağı)
Carrefour Hipermarket (x2) (Anatolium AVM - CarrefourSA AVM)
Carrefour Express (x3) (Kent Meydanı AVM - Nalbantoğlu - Bademli)
Nilpark (İzmir Bulvarı, Orhaneli Kavşağı)
Özdilek AVM (x3) (Geçit - Yalova Yolu Caddesi - İzmir Yolu Caddesi)
Özdilek Hipermarket (x7) (Gürsu-Kaplıkaya - Ataevler - İnegöl - Gemlik - Özlüce - Mudanya)
Koçtaş (x3) (Korupark AVM - Yalova Yolu Caddesi - CarrefourSA AVM)
Metro (x2) (Yalova Yolu Caddesi - İzmir Bulvarı)
Meridyen Avm(Unlu Cadde - Heykel)
Kipa (x3) (Mudanya-Mustafakemalpaşa)-Korupark AVM)
İnegöl AVM (İnegöl Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı)
İnegöl 5M Migros (Bursa'daki tek 5M Migros'tur).
Migros (x13)(Küçükkumla - Mudanya - Mudanya Sahili - Ertuğrul - Nilüfer - Beşevler - Bursa Modern - Bademli - Altıparmak - As Merkez - Zafer Plaza - Kükürtlü - İnegöl AVM)
IKEA (Yalova Yolu Caddesi, Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı
Endülüs Park (Bursa Mudanya Yolu)
Marka AVM (Carrefoursa AVM arkası)