John Napier

Logaritmanın bulucusu olarak bilinir. Çarpma ve bölmeyi basitleştirmek için logaritmayı keşfetti.

John Napier, 1550 yılında İngiltere, Edinburg’da varlıklı bir ailede doğmuştur. Babası Archibald Napier, annesi Janet Bothwell’dir. Merchiston Baronu da olan John Napier bir İskoç soylusuydur. Çok zeki bir çocuktu ve 1563 yılında on üç yaşındayken St. Andrews Üniversitesi’ne kabul edildi. Özellikle Trigonometri ve hesaplama tekniklerine ilgi duydu. John Napier Saint Andrews kentinde Saint Andrews Üniversitesinde eğitim görmüş ve matematiği de içinden gelen bir merak olarak izlemiştir. St Salvator Koleji’nde yatılı kalmaya ve üniversite eğitimine devam etti. Üniversitenin müdürü John Rutherford, kişisel olarak John Napier'in bakımını üstlendi. Yine burada St Andrews’dayken, teolojiyle ilgilenmeye başladı, hayatının geri kalanı boyunca da bu ilgisi devam etti.

John Napier’in St. Andrews Üniversitesi’nden mezun olduğuna dair bir kanıt bulunmamakta fakat bununla birlikte John Napier’in Fransa ve İtalya’daki üniversitelerde öğrenim görmek için İskoçya’dan ayrıldığı bilinmektedir.

Napier 1571’de memleketine döndü ve 1573’te Elizabeth Stirling ile evlendi. Çiftin birlikte iki çocuğu oldu. Yirmili yaşlarında, babasından kalan mülkler sayesinde rahat bir hayat yaşadı. 1574’te Gartness’deki mülkünde bir kale inşa edildi.

Gartness kalesinde, John Napier çiftçilik faaliyetleri ile ilgilenmeye başladı. Ayrıca özel olarak ilgi duyduğu dini siyaset, tarım ve matematik alanlarında çalışmaya zamanı oldu.

Sayısal hesaplamaları kolaylaştıracak bir yol ararken, önce “Napier'in Kemikleri” diye bilinen, üzerinde rakamlar yazılmış küçük değnekler yardımıyla yapılan bir çarpma veya bölme yöntemi buldu.

Çarpma ve bölmeyi basitleştirmek için logaritmayı keşfetti ve 1614'te ilk logaritma tablosunu içeren "A Description of the Marvellous Rule of Logarithms" (Hayret Verici Logaritma Kurallarının Tanımı) adlı kitabı yayımladı. Yaptığı bu logaritma tablosu tam 20 yılda oluşmuştur. Napier, 1618 ve 1624 yılları arasında kusursuz iki logaritma cetveli yayınladı. Napier'in bu konuda çok sayıda eseri vardır. Bazı hesap makinelerinin temellerini veren iki kitabı, 1617 yılında yayınlandı.

Matematikte, dünyanın her yerinde doğru ve kabul edilen olağanüstü keşifler yaptı. 1594 yılında logaritma üzerinde çalışmaya başladığına inanılmaktadır. Log hesaplaması tekniğini 1614 “Mirifici Logarithmorum Canonis Descriptio” (Logaritmaların Harika Tablosunun Tanımı)‘da yayınlanmıştır. Kitabında elliyedi açıklayıcı madde sayfası ve doğal logaritmalarla ilgili sayılar tablosuna ait doksan sayfa vardı. aritmetik ve geometrik dizinin karşılaştırılmasıyla, matematiğe logaritma kavramını getirdi. Günümüzdekilerden farklı olarak kurulan bu diziler, logaritmayı, sayının azalan bir fonksiyonu olarak tanımlıyordu.

Sistemine, eski Yunanca “logos”, yani orantı ve “aritmo”, yani sayı anlamına gelen kelimeleri birleştirerek Logaritma ismini koydu.

Kısa sürede tekniğin çok doğru olduğu anlaşıldı ve eserleri farklı dillere çevrildi. Logaritma yöntemi astronomi, denizcilik ve trigonometrik hesaplamaların yapılmasında kullanıldı.

Napier’in 1614 tarihli çalışmasının bir kopyası Gresham Koleji profesörü Henry Briggs’e gönderildi. Briggs’in tablolar üzerindeki çalışmaları Napier’in yöntemini daha da kolaylaştırdı. Napier, Briggs’in önerilerini kabul etti, ancak hastalığı nedeniyle yeni logaritma tablosunu hazırlamanın sorumluluğunu Briggs’e bıraktı. Yeni tablolar 1624’te yayınlandı ve ortak logaritma tablosu (Basit Logaritma) olarak adlandırıldı.

Napier ayrıca, Simon Stevin tarafından tanıtılan ondalık notasyonu geliştirdi ve ondalık noktayı ortak kullanıma getirdi.

Ondalıklı sayılarda kullanılan virgül (veya nokta) Avrupa'da Napier'in çalışmalarıyla yaygınlaşmıştır. Napier'in hesapları daha çok cebirseldi. Napier kitabında taban hakkında yazmamış fakat 1/e tabanını kullanmıştır.

Napier, 1617’de yayınlanan “Rabdologiae, Virulas Libri Duo için Selam Numerationis” (Değnek Hesabı veya Rakamlanmış Değnekler Üzerine İki Kitap) adlı eserinde “Numaralandırma Çubukları”nı kullanarak hesaplamaları basitleştiren mekanik bir yöntem sundu. Üzerlerine rakamlar yazılmış çubuklar fildişinden yapılmıştı ve kemiklere benziyordu. Sayıları çarpmak için kemikler yan yana yerleştiriliyor ve uygun sonuçlar okunuyordu. Bu hesaplama cihazı daha sonra “Napier’in Kemikleri” olarak adlandırılmaya başlandı. Çarpma ve bölme gibi birçok matematiksel fonksiyon şimdi mekanik olarak elde edilebiliyordu. Bu cihaz analog bilgisayarların ve sürgülü hesap cetvellerinin geliştirilmesine yardımcı oldu.

Napier, babasının ölümünden sonra 1608 yılında taşındığı Edinburgh’daki Merchiston Kalesi’nde, gut hastalığı nedeniyle, 3 Nisan 1617 tarihinde 67 yaşında öldü.

Kaynak:Biyografi.info