Şubat Devrimi

Şubat Devrimi

Şubat Devrimi, I. Dünya Savaşı sırasında 1917′de ortaya çıkan devrimci haraketidir. Devrim, Romanov Rus İmparatorluğunun çöküşü, Rusya İç Savaşı ve Sovyetler Birliğinin kuruluşuna sebep olmuştur.

Aslında devrim 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde başlamış fakat o dönemde Rusya’da kullanılan Jülyen takvimine göre 23 Şubat 1917′a denk geldiği için “Şubat Devrimi” olarak tarihe geçmiştir.

8 Mart (23 Şubat)’ta Rusya İmparatorluğun başkenti Petrograd (günümüz St. Petersburg)’da gıda dağıtımının düzenlenmesini talep eden gösteri yapılmış ve onbinlerce katılımcı toplamıştır. Başlangıçta ılımlı bir gösteri olup başkentin asayişine bakan General Khabarov polisler ve atlı birlikler ile dağıtabileceğini düşünmüş fakat gösteri büyüyerek kentin işçilerin çoğunluğu katılmıştır. Başbakan Nikolay Golitsyn durumu çözmekten vazgeçerek istifasını istemiş fakat Çar II. Nikolay bunu reddederek Khabarov’a gösteriyi bastırmayı emretmiştir. 11 Mart (26 Şubat)’ta Nevski Prospekt (Nevski Caddesi)’te polisler göstericilere ateş ederek çok sayıda sivil öldürülmüştür.

Bu gelişmeye tepki gösteren Pavlovsky Alayına bağlı bir kısım erler isyan başlatmış ve Petrograd’da konuşlandırılan diğer alaylarda isyanı bastıranlar ve işçiler safına geçenler arasında kargaşa yaşanmıştır. Duma Başkanı Mihail Rojyanko, Çar II. Nikolay’a karşı kendin anarşik durumda olduğunu ve hızla yeni hükûmetin kurulması gerektiğini bildirmiştir. Çar II. Nikolay ise General Ivanov’a birkaç alayı başkente naklederek isyanı bastırmayı emretmiştir.

12 Mart (27 Şubat)’ta Bolinsky Alayına bağlı erler astsubayı vurarak firar etmeye başlamış ve akşama kadar diğer alaylar da isyana katılmıştır. İsyancı erler ve işçiler, İçişleri Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, cephanelere saldırarak silahları elde etmiştir. General Habarov Deniz Kuvvetleri karargâhına sığınarak savunmayı denediyse firarları durduramamış ve 27 Şubat’ta Moskova’da Mart ayının başlarında diğer kentlerde de devrim başlamış ve askerler de katılmışlardır.

Çar II. Nikolay Duma’nın feshini emretmiş ve Duma Başkanı Rojanko 12 milletvekiliden oluşan geçici komitesini kurmuştur.

Rojanko komitenin iktidara geçmesini kararlaştırarak devlet organlarını el koymaya başlamıştır.

Öte yandan, “Sovyet”i kurmaya çalışan Menşevik’e bağlı milletvekiller ile işçilerin temsilcileri, Nikolay Çheidze’nin başkanlığı ve Aleksandr Kerenski’nin başkan yardımcılığıyla “Peterburg Sovyeti” kurulmştur. Yönetim kuruluna 15 kişi seçilmiş, aşırı devrimin gerçekleştirilmesini öne süren Bolşevik’ten ancak iki kişi katılabilmiştir.