Asuman Baytop

Asuman Baytop, pek çok öğrenci yetiştirmiş, kitapları ve yazdığı eğitim materyalleriyle bir çok öğrencinin eğitim hayatına girmiş, Türkiye florasının keşfedilmesinde önemli rol oynamış ilk kadın botanikçilerimizdendir.

Asuman Baytop, 27 Mart 1920 tarihinde İstanbul’da Dr. Mehmet Kamil ve Meliha Berk çiftinin üçüncü kızı olarakdoğmuştur. Asıl adı Asuman Berk’dir. Babası Mustafa Kemal ATATÜRK'ün doktorlarından Mehmet Kâmil Berk'ti (1878-1958).İlkokul ve ortaokulu İstanbul’da Sainte-Pulchérie Fransız Kız Orta Okulu’nda, lise öğrenimini Şişli Terakki Lisesi’nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Eczacılık Fakültesinden Haziran 1943’te mezun oldu. Eylül 1943’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Farmakobotanik ve Genetik Enstitüsü’ne asistan olarak girdi.

Asuman Baytop, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Farmakobotanik ve Genetik Enstitüsü’ne asistan olarak girdikten sonra Genel Botanik, Farmakobotanik ve Farmakognozi ders ve laboratuarlarında Ord.Prof.Dr. Alfred Heilbronn’un asistanlığını yaptı.

Asuman Baytop, 1947-1949 yılları arasında İsviçre, Zürich’te, Eidgenössische Technische Hochschule’nin Eczacılık Enstitüsü’nde Farmakognozi dalında, Prof.Dr. Hans Flück’ün yanında doktorasını yaptı ve Dr.sc.nat. ünvanını aldı. Haziran l949’da yurda döndü ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Eczacı Okulu Farmakognozi Enstitüsü’ne asistan olarak girdi. 1952’de Üniversite doçenti oldu. 1954’te aynı enstitüde doçent kadrosuna atandı. 1963’te Üniversite profesörü oldu.

İsviçre’deyken topladığı 601 bitki örneğini yanında getiren Asuman Baytop, bunları İstanbul Üniversitesi’ne bağışladı. Çalışmalarına devam eden Asuman Baytop, 1964’te ise Farmasötik Botanik Kürsüsü direktörü oldu. Ayrıca İSTE Herbaryumu (İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbayumu)’nun kurulması ve sürüdürülmesi için bir çok çalışma yaptı. 23 binden fazla örneği bu herbaryuma Asuman Baytop kazandırmıştır. Günümüzde İSTE Herbaryumu binlerce örnekle Türkiye’nin önemli herbaryumlarından biri olarak botanikçilere kapılarını açmaktadır. Trakya gezilerinde bilime 2 yeni tür, Anadolu gezilerinde ise Türkiye'ye 8 tür ve 3 alt tür kazandıran Baytop, 13 tip örnek toplayarak ülke florasına 10 tür ve 3 alt tür katmış oldu.

Asuman Baytop, ilk araştırmalarını farmakognozi alanında yapmışsa da sonraki çalışmalarını botanik alanında sürdürdü. Anadolu’da, Trakya’da ve Marmara’da pek çok arazi çalışması yapanAsuman Baytop, bu çalışmalarıyla hem yeni türler buldu hem de Anadolu florasını yoğun olarak çalıştı. Bitkisel drogları anatomik olarak belirleyip tespit etmeyi olanaklı kılan bir atlas hazırladı. Türkiye'nin çeşitli bölgelerindeki bitki türlerini inceleyerek bunların faydalarını ve tıbbi kullanılışlarını saptamaya çalışıp yerel isimlerini belirledi. 150’den fazla arazi çalışması gerçekleştiren Asuman Baytop, 268 tane yayın bırakmıştır. Çoğunluğu özgün araştırma makalesi olan 268 çalışmasının beş tanesi ders kitabı, iki tanesi ise sözlük olan kaynak kitaplardır. Asuman Baytop’un İngilizce-Türkçe Botanik Terimler Sözlüğü’ndeki terimlere IZEF Uluslararası Herbaryumu’ndan da ulaşabilirsiniz.

Öğrencilerin kapsamlı ve yanlış bilgi içermeyen ders kitaplarına erişmelerini çok önemseyen Baytop, eczacılık fakültesi öğrencileri için "Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı", "Farmasötik Botanik", "Farmasötik Botanik Uygulamaları", "Bitkilerin Bilimsel Adlarındaki Niteleyiciler ve Anlamları" ile "İngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu" adlı ders kitaplarını kaleme aldı.

1968-1986 yılları arasında TUBİTAK’a altı proje sundu. 1959-1982 arasında 8 doktora danışmanlığı yaptı.

Asuman Baytop, pek çok öğrenci yetiştirmiş, kitapları ve yazdığı eğitim materyalleriyle bir çok öğrencinin eğitim hayatına girmiş, Türkiye florasının keşfedilmesinde önemli rol oynamış ilk kadın botanikçilerimizdendir.

Asuman Baytop Türk botanikçi, bitki toplayıcısı ve eczacı. Türk bilim tarihinin önemli isimlerinden biridir. Türkiye florasına katkılarından dolayı 9 bitki türüne adı verildi. Bunlardan biri 1979 yılında Akseki’de kendi topladığı Crocus asumaniae’dir. Türkiye florasına yaptığı katkılardan dolayı Asuman Baytop'un ismi "Allium Baytopiorum", "Apera Baytopiana", "Asphodeline Baytopae", "Astracantha Baytopiana", "Cirsium Baytopae", "Colchicum Baytopiorum", "Asuman'ın Çiğdem'i (Crocus Asumaniae)", "Crocus Baytopiorum", "Galium Baytopianum", "Gypsophila Baytopiorum", "Stachys Baytopiorum" ve "Tripleurospermum Baytopianum" bitkilerine verildi.

Ayrıca, botanikçiler Kit Tan ve Jerzy Zielinski tarafından 2010'da bir gül türü olan Rosa Beggeriana'nın beyaz çiçekli, kokulu ve katmerli kültivarı "Rosa Asuman" olarak isimlendirildi.Prof. Dr. Asuman Baytop'un vefatından sonra Türkiye'nin Akdeniz bölgesinde bulunan yeni bir Fritillaria türü, Wallis ve Neriman Özhatay tarafından "Fritillaria Asumaniae" olarak adlandırıldı.

Asuman Baytop, 1987 yılında emekliye ayrılsa da bilimsel araştırmalarını, Türkiye florasına katkıda bulunmayı sürdürdü ve son bitki toplama gezisini 1990'da gerçekleştirdi. Emeklilik döneminde Türkiye'de botanik eğitim ve araştırmalarının tarihi konusunda araştırma ve yayınlar yaptı.

1999 yılında Tübitak, Asuman Baytop’a Türkiye florası ve bilime katkılarından dolayı “hizmet ödülü” verdi.

Asuman Baytop, 1953 yılında eczacı Prof. Dr. Turhan Baytop ile evlendi. Feza Günergun adında bir kızı vardır.

Asuman Baytop,18 Şubat 2015 tarihinde İstanbul’da 95 yaşında ölmüştür.

Başlıca yapıtları :
Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı (1959),
Tıbbi Bitkiler Atlası (1978),
Farmasötik Botanik (1967),
Farmasötik Botanik Uygulamaları (1993),
Bitkilerin Bilimsel Adlarındaki Niteleyiciler ve Anlamları (1995),
İngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu (1998)
Türkiye’de Botanik Tarihi Araştırmaları (2003)


Kaynak:Biyografi.info