Charles Francis Richter

jeofizik ve sismoloji uzmanı Charles Francis Richter, 1979 yılında moment büyüklüğü ölçek geliştirilmesine kadar, depremlerin büyüklüğünün ölçülebilirliğini savunmuştur. Yer sarsıntılarının ölçmeye yarayan ve adıyla anılan bir ölçek geliştirmiştir. Richter ölçeği yaratıcısı olarak tanınır.

Charles Francis Richter, 26 Nisan 1900 tarihinde ABD’nin Ohio eyaleti Overpeck şehrinde Cincinnati'nin kuzeyinde, Hamilton yakınlarındaki bir çiftlikte Fred W. Kinsinger ve Lillian Anna Richter çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Çok küçükken anne ve babası boşandı. Richter, 1909 yılında Kaliforniya, Los Angeles'a taşınan annesi ve dedesinin yanında büyüdü. Richter, birinci sınıfını üniversitede geçirdiği Güney Kaliforniya Üniversitesi ile ilişkili bir hazırlık okuluna gitti. Daha sonra Stanford Üniversitesi'ne transfer oldu. 1920 yılında Stanford Üniversitesi'nden fizik lisans derecesini alarak mezun oldu. 1928'de Washington Carnegie Enstitüsü'nde kendisine bir pozisyon teklif edildi. Fakat Richter, bu teklifi kabul etmeyerek Pasenda’daki (California Institute of Technology) Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde kuramsal fizik alanında doktorasının üzerinde çalışmaya başladı. Aynı kuruluşun sismoloji laboratuvarında çalışmaya başladı.

Bu dönemde sismoloji alanında yoğunlaştı. Daha sonra Beno Gutenberg başkanlığında, Pasadena şehrinde sismoloji alanında yeni bir laboratuvar açarak çalışmalarını burada sürdürdü. Japon bilim adamı Kiyoo Wadati'nin depremleri ölçmek için 1928 yılında geliştirdiği çalışmalardan esinlen Charles Francis Richter, 1932 yılında, Beno Gutenberg ile beraber deprem kaynakları göreli boyutlarını ölçmek için standart bir ölçek geliştirdi. Bu ölçeğe 1937 yılında kendi ismini verdi. 1952'de Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak çalışmaya başladı ve hayatının geri kalanına burada devam etti.

1937’de öğretim üyeleri arasına katıldığı Caltech’te 1947’de doçentliğe, 1952’de sismoloji profesörlüğüne getirildi ve 1970’de emekliye ayrılmasına karşın, aynı kuruluşta emeritus profesör olarak çalışmalarını sürdürdü.

Deprem şiddetinin belirlenmesini amaçlayan ilk ölçek, 1883’te İtalyan Jeolog Stefano Conte de Rossi ile İsviçreli doğabilimci François-Alphonse Forel tarafından hazırlanmış ve herhangi bir fiziksel ölçüme göre değil, depremin Yeryüzü'ndeki etkilerine göre belirlenen 10 dereceye ayrılmıştı.

Rossi-Forel ölçeğinden sonra, 1902 yılında İtalyan Jeolog Giuseppe Mercalli, yine sarsıntının etkilerine göre derecelenmiş yeni bir ölçek yaptı. Uzun süre kullanılan 12 derece şiddetindeki skalada depremin etkileri ise, genel panik, tüm yapıların yıkılması, çatlak ve oyukların açılması, nehirlerin yatak değiştirmesi şeklinde sıralanıyordu. Her iki ölçek de tanımlayıcı olmakla birlikte, denizlerde ya da yerleşim bölgeleri dışındaki depremlerin şiddetini belirleme olanağı vermiyordu.

Richter’in Alman asıllı ABD’li Sismolog Beno Gutenberg ile birlikte hazırladığı Richter ölçeği ise, yer sarsıntılarının etkisini gözönünde bulundurmaksızın, doğrudan doğruya büyüklüğün ölçümüne dayanır. Bir sarsıntı anında çeşitli bölgelere yerleştirilmiş aynı türden sismograflar aracılığıyla, deprem odağının tam üstüne rastlanan Yeryüzü'ndeki dış merkez (episantr) saptanır ve bu merkezden uzaklaştıkça azalan titreşim şiddetinin logaritmik eğrisi çıkartılır. Ayrıca deprem sırasında açığa çıkan enerji miktarı (E), çizilen logaritmik eğri uyarınca, logE = 11,4 + 1,5 m (m=şiddet) bağıntısıyla erg cinsinden elde edilir. 0’dan 9’a dek derecelendirilmiş olan bu logaritmik ölçekte, örneğin 2 derecelik büyüklük açık ve seçik duyulabilir bir depremi anlatır, 7 derece büyüklüğündeki depremde ise duvarlar çatlar, bacalar devrilir.

Richter ölçeği olarak adlandırılan bu ölçümlerde, depremlerin doğrudan doğruya şiddetleri ölçülür. 0′dan 9′a kadar olan bu şiddetler şöyle açıklanır:
1 derecelik şiddet hemen hemen hiç hissedilmez.
2.5 derecelik şiddet ancak yakın çevreden hissedilir.
4.5-5 derecelik şiddet yöresel bazı zararlar verebilir.
6 derecelik şiddet yıkıcı olabilir.
7 derecelik ve daha yukarısı çok yıkıcıdır.

Charles Francis Richter, 1928 yılında Los Angeles’de Lillian Brand ile evlendi. Eşi 1972 yılında vefat etti.

Charles Francis Richter, 30 Eylül 1985 tarihinde ABD, Kaliforniya Pasadeno’da 85 yaşında ölmüştür.

Başlıca eserleri:
1941 - Seismicity of the Earth (Dünyanın Sismik Yapısı) (Beno Gutenberg ile)
1958 - Elementary Seismology (Temel Sismoloji)


Kaynak:Biyografi.info