İclal Ar

İclal Ar, Türkiye'nin ilk sopranolarından biriydi.

İclal Ar, 1904 yılında İstanbul, Şişli’de doğmuştur. Anne tarafından dedesi Kılıççı Osman Bey yıllar önce Selanik'ten gelip İstanbul'a yerleşmiş bir tüccar. Annesi Rabia Afet Hanım alaturkaya meraklı ve ut çalıyordu. Babası Edip Kalyoncu’dur. Nişantaşı Ortaokulu’nda okudu. Ailesi o zamanın ölçülerine göre, bunu yeterli bir eğitim olarak kabul etti ve ortaokuldan sonra okula devam ettirilmedi. Kapı komşularının ahbapları olan bir Macar karıkoca, Kücük İclal'ın içindeki sanatçı kişiliği keşfetti. “Onu bize verin Budapeşte’ye götürelim bir sanat okuluna yerleştirip yetiştirelim” dedilerse de olmadı.

Muhsin Ertuğrul'un desteği ile Fahir İpekçi ve İsmail Cem'in babası İhsan İpekçi kardeşler tarafından 1928 yılında İstanbul'da kurulan İpek Film Stüdyoları'nda 1931 yılında iş buldu, film montaj işlerini öğrenmeye başladı. Yönetmen Muhsin Ertuğrul, İclal Ar’dan filmlerde yer almasını istedi. Ancak bu teklifi reddetti. Orada senarist olarak çalışan şair Nazım Hikmet ile tanıştı. Nazım Hikmet, evli olmasına rağmen kızıl saçlı bu genç kıza aşık oldu; onun için "Kızıl Ay" adlı bir şiir yazdı.

1933 yılında Paris’ten gelen Vedat Ar da İpek Film Stüdyoları'nda çalışmaya başladı. İclal Ar, 1933 yılında yönetmen Vedat Ar ile evlendi. Muhsin Ertuğrul nikâh şahitliğini yaptı. 2000 yılında Mine Belkıs Kalyoncu (d.1957) adında manevi kızı vardı. 1933 yılında evlendikten sonra işten ayrıldı evinin kadını oldu.

Çocukluktan beri varolan sanat ve müzik aşkı hiç sönmemiş olan İclal Ar, bu dönemde aile arasında yapılan toplantılarda Necip Celal Andel ile tanıştı. Onun akordeonu eşliğinde tangolar söylemeye başladı. Yine böyle bir gecede İclal Ar’ı İstanbul Radyosu Müdürü Mesut Cemil de dinledi ve radyoda tango okumasını istedi. İstanbul Radyosunun, Galatasaray Postanesi'nin üstündeki ilk döneminde, Necip Celal'in bir tangosunu takma isimle, Kızıl Ay adıyla okudu.

1950 yılında İstanbul Konservatuarı bir koro kurmak için çalışmalara başladığında konservatuar öğrencilerinin haricinde dışarıdan katılanlar arasında olan İclal Ar, bu koroda dokuz yıl çalıştı. 70 kişilik kadrosuyla Konservatuar Korosu'nun 1950 yılındaki ilk konseri büyük ilgi ile karşılandı. Koronun 1951 yılındaki ikinci konserinde de İclal Ar, Franz Schubert'in Ave Maria adlı eserini seslendirdi.

İclal Ar, İstanbul Radyosu’nda bir dönem program müdürlüğü yapan Cemal Reşit Rey'in takdimiyle radyoda konser veren ilk soprano unvanına sahiptir. 1954 yılında Ferdi Ştatzer'in piyanosu eşliğinde İstanbul Radyosu'nda bir konser verildi. Ferdi Ştatzer'le bu beraberliği aynı yılın 19 Mayıs'ında Küçük Sahne'deki resitalde de sürecekti.

Bu arada Muhsin Ertuğrul'un teşebbüsüyle Ankara'daki Devlet Opera'sına bağlı olarak İstanbul'da da bir "Şan Stüdyosu" açılır. Bu stüdyoda Alman, İtalyan hocalar ders vermektedir. İclal Ar da bu çalışmalara katılır. Buraya imtihanla kabul olan İclal Ar, 4 yıl burada çalıştıktan sonra 1960 yılında İstanbul Operası'nın kuruluşu yapıldı. İmtihanları kazanarak Opera'ya girdi. Dört yıl kadar da Opera'da çalıştı.

Amerikalı opera bestecisi Gian Carlo Menotti'nin Konsolos operasında, İtalyan opera bestecisi Pietro Mascagni'nin “Cavalleria Rusticana” operasında baş rolleri üstlendi.

Ayrıntılarını anlatmak istemediği bazı çekemezlikler, anlaşmazlıklar olunca bu huzursuzluklar İclal Ar'ı rahatsız ediyor ve 1965 yılında emekli oluyor. Kendini başka işlere veren İclal Ar, dekoratif mumlar yaptı. 1967 yılında Beyoğlu'nda Şehir Galerisi'nde bu konuda; salonun dekorasyonunu eşi Vedat Ar’ın yaptığı bir sergi açtı.

İclal Ar, 2 Ekim 2007 tarihinde İstanbul’da 103 yaşında ölmüştür. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

İclal Ar'ın dayısının oğlu İbrahim Gencer'in eşi Leyla Gencer’dir. İlham Gencer’de diğer dayısının oğludur.

Ressam Namık İsmail’in son eserlerinden birisi, Türkiye’nin ilk sopranolarından biri olan İclal Ar’ın portresi.

Kaynak:Biyografi.info