Jean Sibelius

“Finlandiya” adındaki senfonik şiiriyle yabancı ülkelerde adını duyurdu. Finlandiya Milli Marşı da bu eserden alınmıştır.

Jean Sibelius, 8 Aralık 1865 tarihinde Hämeenlinna, Finlandiya’da Maria Charlotta Sibelius, Christian Gustaf Sibelius çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Bir ablası ve bir erkek kardeşi vardır. Finlandiya, o zamanlar Rus idaresi altındaydı. Jean daha 2 yaşındayken babası tifodan hayatını kaybetti. Sibelius, daha küçük yaştan beri, yurdunu istila etmiş yabancılara karşı düşmanlık duyguları beslemeye başladı. Jean Sibelius ilk bestesini on yaşında yaptı; dört yıl sonra keman dersleri almaya başladı.

Jean Sibelius’ta müzik kabiliyeti de çok erken kendini göstermişti. İlk çalışmalarını kemanla piyano üzerinde yaptı. Keman çalıyor, bestelerini piyanoda gerçekleştiriyordu. Müzikte henüz teorik bilgisi yokken bile ezbere bildiği Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart gibi bestecilerin eserlerini örnek tutarak ilk denemelerini yaptı, büyük başarı elde etti. Konservatuvarı bitirdikten sonra da orkestra eserleri bestelemeye başladı. Hepsinde bir hürriyet havası, bir milli ifade üstün geliyordu

1885’te Helsinki Üniversitesi’nde hukuk eğitimi almaya başlayan besteci, bir yıl sonra müzik bölümüne geçti. Daha sonra yurtdışına, Berlin ve Viyana'ya gitti. Finlandiya'ya döndükten kısa bir süre sonra üstün yeteneği anlaşıldı. 32 yaşındayken, parasal zorluklarla karşılaşmadan rahatça beste yapabilmesi için Finlandiya hükümetince kendisine ömür boyu maaş bağlandı. 1900'den sonra uluslararası ünü arttı. Asıl tutkusu konser kemancısı olmaktı ama daha sonra besteciliği denemeye karar verdi.

Başarıyı 1892 yılında, En Saga ve Kullervo adlı senfonik şiirlerle yakaladı. Her iki şiir de Finlandiya efsanelerini temel alır. Bu, o dönemde Rus tahakkümüne direnme ve kendi kültürlerini canlı tutma mücadelesi veren Finlilerin beğenisini kazandı.

Sibelius yedi senfonisinin ilkini 1899 yılında tamamladı. Bu senfoniler, keman konçertoları ve senfonik şiirleriyle birlikte besteciye uluslararası ün ve başarı getirdi. Jean Sibelius 1914’da Amerika’ya gitti, sonra Avrupa’yı dolaştı. 1924’te 6. senfonisini, bir yıl sonra da 7. senfonisini besteledi. Bunların hiçbiri birbirine benzemedikten başka, öbür bestecilerin senfonilerine de benzemez.

1899 yılında bestelediği 1. Senfoni’si ve Finlandiya adlı senfonik şiiri ile ülkesinin en sevilen bestecisi oldu. Bu eseri ile Sibelius’un adı ülkesinin sınırlarını aşarak tüm müzik dünyasında tanınmaya başladı. Sibelius, 1900’de Paris Uluslararası Sergisi’ne katılan Helsinki Filarmoni Orkestrası’nda yardımcı şeflik yaptı. Ardından çeşitli Avrupa ülkelerinde yapıtlarını çaldırdı. 1914’te ABD’ye gitti. Bu gezisi sırasında Yale Üniversitesi tarafından kendisine onursal müzik profesörlüğü verildi. I. Dünya Savaşı başladığında ilk dört senfonisini bitirmiş bulunuyordu. Bu dönemde, 1903 tarihli Valse triste (Hüzünlü Vals) adlı ünlü yapıtının kazandığı olağanüstü başarıyı tekrarlamak amacıyla hafif, kısa parçalar yazdı. 8 Aralık 1915’te ellinci doğum yıldönümü nedeniyle 5. Senfoni’si ilk kez seslendirildi. O gün, Finlandiya’da ulusal bir bayram günü gibi kutlandı.

Avrupa ve ABD'ye gitti. Yaklaşık 30 yıl boyunca aralıksız beste yaptı. 1926 yılında Tapiola adlı senfonik şiiri besteledikten sonra 61. doğum gününde beste yapmaya son vererek Helsinki yakınlarında Jârvenpââ'daki evine çekildi. Burada karısı ve kızlarıyla birlikte yaşadı.

Sibelius'un hemen tüm müziği, büyük göller ve ıssız ormanlar ülkesi Finlandiya'nın güzel ve gizemli kır yaşamını dile getirir. Finlandiya ve Karelya adlı orkestra çalışmalarında bu görünümleri çok etkileyici müziğiyle dinleyicinin gözleri önüne serer. (Bir zamanlar doğu Finlandiya'nın bir bölgesi olan Karelya'nın büyük bölümü SSCB toprakları içindeydi.) Sibelius 1892'de ilk büyük senfonik yapıtı olan Kullervo Senfonisi ile müzik çevrelerinde olay yarattı. Gene aynı yıl Finlandiya'nın ulusal destanı Kalevala'daki eski öykülerle ilgilenerek besteler yaptı.

Sibelius'un numaralandırdığı yedi senfonisinden 2. ve 5. senfoniler ile Re Majör Keman Konçertosu en sevilen parçalarındandır. Sibelius oda müziği ve şarkılar da bestelemiştir.

Jean Sibelius, 1892 yılında Aino Sibelius ile evlendi. Eva Sibelius, Ruth Sibelius, Heidi Sibelius, Kirsti Sibelius, Margareta Sibelius, Katarina Sibelius adında çocukları oldu.

Jean Sibelius, 20 Eylül 1957 tarihinde Järvenpää, Finlandiya’da 92 yaşında beyin kanamasından ölmüştür.

Senfonileri Sibelius’un ilk iki senfonisi romantik özellikler gösteren ulusal akım örnekleridir. Kimi eleştirmenlere göre bu yapıtlar Alexander Borodin ve Peter İlyiç Çaykovski’nin bıraktıkları yerden başlamaktadır. Gösterişsiz ve duru 3. Senfoni ise bir Kuzey postoral senfonisi sayılabilir. 4. Senfoni sadeliği ve derinliğiyle bir anlamda Kuzey müziğinin özeti gibidir. Bu senfoninin heyecan ve gösterişten arınmışlığına karşın, 5. Senfoni’de zengin renkler ve parlak bir melodik kuruluş vardır. Sibelius’un armoni yapısında Debussy etkisi açıkça görülür. 6. Senfoni’sinde bu etkilenme oldukça belirgindir. 7. Senfoni başarılı bir kısa senfonidir. Yirmi dakika süren bu tek bölümlü senfoni, alışılmış dört bölümlü senfonilerin tüm bölümlerinin özelliklerini içerir. Bu yapıtlarıyla Sibelius, Hector Berlioz ve Gustav Mahler kadar büyük bir orkestra ustası olduğunu göstermiştir. Gençlik döneminde çok sayıda oda müziği yazmasına karşın, olgunluk döneminde yalnızca bir yaylı çalgılar dörtlüsü bestelemiştir. 1909 tarihli ve Voces intimae (Yürekten Sesleniş) adındaki bu dörtlü, onun 4. Senfoni’sinin habercisi gibidir. Beethoven-dörtlülerinin devamı sayılan ve onlarla aynı düzeyde kabul edilen bu yapıt, Sibelius’un sanatında bir doruk noktasıdır.

Orkestra için yazdığı eserleri:
- Kullervo, Symphony for soprano, baritone, chorus and orchestra, Op.7 (1892)
- En Saga, Tone Poem for orchestra, Op.9 (1892)
- Karelia Overture for orchestra, Op.10 (1893)
- Karelia Suite for orchestra, Op.11 (1893)
- Rakastava (The Lover) for male voices and strings or strings and percussion, Op.14 (1893/1911)
- Lemminkäinen Suite (Four Legends from the Kalevala) for orchestra, Op.22 (1893) - these legends, which include The Swan of Tuonela, are often performed separately
- Skogsrået (The Wood Nymph), Tone Poem for orchestra, Op.15 (1894)
- Vårsång for orchestra, Op.16 (1894)
- Kung Kristian (King Christian), Suite from the incidental music for orchestra, Op.27 (1898)
- Sandels, Improvisation for chorus and orchestra, Op.28 (1898)
- Finlandia for orchestra and optional chorus, Op.26 (1899)
- Snöfrid for reciter, chorus and orchestra, Op.29 (1899)
- Tulen synty (The Origin of Fire), Op.32 (1902)
- Symphony No. 1 in E minor for orchestra, Op.39 (1899/1900)
- Symphony No. 2 in D major for orchestra, Op.43 (1902)
- Violin Concerto in D minor, Op.47 (1903/1905)
- Kuolema (Valse Triste and Scene with Cranes) for orchestra, Op.44 (1904/1906)
- Dance Intermezzo for orchestra, Op.45/2 (1904/1907)
- Pelléas et Mélisande, Incidental music/Suite for orchestra, Op.46 (1905)
- Pohjolan tytär (Pohjola's Daughter), Tone Poem for orchestra, Op.49 (1906)
- Symphony No. 3 in C major for orchestra, Op.52 (1907)
- Svanevit (Swan-white), Suite from the incidental music for orchestra, Op.54 (1908)
- Nightride and Sunrise, Tone Poem for orchestra, Op.55 (1909)
- Dryadi (The Dryad) for orchestra, Op.45/1 (1910)
- Two Pieces from Kuolema for orchestra, Op.62 (1911)
- Symphony No. 4 in A minor for orchestra, Op.63 (1911)
- Two Serenades for violin and orchestra, Op.69 (1912)
- Barden (The Bard), Tone Poem for orchestra and harp, Op.64 (1913/1914)
- Luonnotar, Tone Poem for soprano and orchestra, Op.70 (1913)
- Aallottaret (The Oceanides), Tone Poem for orchestra, Op.73 (1914)
- Symphony No. 5 in E flat major for orchestra, Op.82 (1915, revised 1916 and 1919)
- Oma Maa (Our Fatherland) for chorus and orchestra, Op.92 (1918)
- Jordens sång (Song of the Earth) for chorus and orchestra, Op.93 (1919)
- Symphony No. 6 in D minor for orchestra, Op.104 (1923)
- Symphony No. 7 in C major for orchestra, Op.105 (1924)
- Stormen (The Tempest), Incidental music for soloists, chorus and orchestra, Op.109 (1925)
- Väinön virsi (Väinö's song) for chorus and orchestra, Op.110 (1926)
- Tapiola, Tone Poem for orchestra, Op.112 (1926)
- Andante Festivo for string orchestra (1925/1930)

Başlıca Yapıtları :
Senfoni:
1899 - 1. Senfoni,
1901 - 2. Senfoni,
1907 - 3. Senfoni,
1911 - 4. Senfoni,
1915 - 5. Senfoni, yeniden gözden geçirilişi 1916 ve 1919;
1923 - 6. Senfoni,
1924 - 7. Senfoni,

Senfonik Şiir:
1892 - Kullervo,
1892 - En Saga,
1899 - Finlandiya,
1925 - Tapiola,

Sahne Müziği
1905 - Pelleas.et Melisande,

Konçerto:
1903 - Re Minör Keman Konçertosu, yeniden gözden geçirilişi 1905.

Oda Müziği:
1909 - Voces intimae, (Yürekten Sesleniş).

Piyano Müziği:
1893 -Fa Majör Sonat,

Vokal Müzik (din dışı):
1913 - Soprano ve orkestra için Luonnotar Senfonik Şiiri,

100 kadar Şarkı


Kaynak:Biyografi.info