Konstantin Stanislavski

Rus tiyatro oyuncusu, yönetmen Konstantin Stanislavski, "Sistem" olarak da bilinen oyunculuk yöntemi, modern oyunculuk anlayışına yön vermiştir.

Konstantin Stanislavski, 17 Ocak 1863 tarihinde Moskova, Rusya’da varlıklı bir ailede doğmuştur. Tam adı Konstantin Sergeyevic Alekseyev Stanislavski’dir. Küçük yaşta sirke, operaya ve baleye gitme olanağı buldu.1877 yılında amatör olarak oyunculuğa başlamıştır. Özel bir tiyatro okulunda tiyatro eğitimi aldı.

1888 yılında Komisaryevski ve Fedotov ile birlikte nitelikli oyunlar segilemek amacıyla Edebiyat ve Sanat Derneğini kurdu. 1889 yılında daha sonra Lilina adı ile ünlenecek olan Maria Perevoşçikova ile evlendi.

Büyük Rus devrimi ve öncesi önemli bir tiyatro yönetmeni olan Konstantin Stanislavski, Psiko-realist oyunculuk kavramını ortaya atan ilk kişidir. Devrimden önce gerçekçilik akımını benimseyip, daha sonra Toplumcu gerçekçi akıma yönelmiştir. Sanat Yaşamım adlı kitabında anılarını anlatır.

1877 yılında amatör olarak oyunculuğa başlayan Konstantin Stanislavski, vodvillerde, operetlerde, dramlarda ve komedilerde oynadı. 1898 yılında Vladimir İvanoviç Nemiroviç-Dançenko ile birlikte 'Moskova Sanat Topluluğu'nu kurdu. Anton Çehov'un yapıtlarını sahneleyerek büyük ün kazandı. Anton Çehov'un oyunlarını klasik tarzların dışına çıkarak yönetti. Doğu tiyatrosunun gösterişinden etkilenen Bertolt Brecht'in oyunculuk yöntemi üzerine Epik Tiyatroyu geliştirdiği bilinir.

Yönettiği oyunların çoğunda rol alan Stanislavski, Sovyet devriminden sonra 1918 yılında Bolşoy Opera Stüdyosu’nu (sonradan Stanislavski Tiyatrosu) yönetmekle görevlendirildi. Burada da Peter İlyiç Çaykovski’nin Yevgeni Onegin operası ile Mühürlü Tren 1469 ve Nikolay Vasilyeviç Gogol’ün Ölü Canlılar oyunları başta, olmak üzere pek çok oyunda yönetmen ve oyuncu olarak başarılar kazandı; Avrupa ve ABD turnelerine çıktı.

Nemirovic Dancenko ile birlikte kurdukları 'Moskova Sanat Tiyatrosu; Rus tiyatrosunun bir adım öne çıkmasını sağladı.

Konstantin Stanislavski, “Oyunculuğun Grameri” olarak adlandırdığı çalışmalarına 1906 yılında başladı. Oyuncunun yaratıcılığına dair ilişkin yasaları keşfederek oyunculuk sanatının ilk yöntemini oluşturmuş; yaşadığı dönemde, doğa kurallarını açıklamaya yönelik bilimsel yaklaşımların da etkisiyle ve onlardan yararlanarak, oyunculuğu analiz etmeye çalışmıştır.

1922-1924 yılları arasında, Moskova Sanat Tiyatrosu ile birlikte, iki yıl süren bir Avrupa ve Amerika turnesine çıktı. Bu turnenin sonunda, Moskova Sanat Tiyatrosu’nun bazı oyuncuları, Rusya’ya geri dönmek yerine, Amerika’da kalmayı tercih ettiler ve Amerika’daki oyunculuk okullarında ders vermeye başladılar. İçlerinde Richard Boleslavski, Maria Ouspenskaya, Maria Germanova, Vera Soloviova, Andrius Jilinsky, Leo Bulgakov, Barbara Bulgakov ve Tamara Daykarhanova’nın bulunduğu bu oyuncular, Stanislavski Sistemi’nin Rusya sınırları dışına taşınmasına katkıda bulundukları gibi, Amerikalıların oyunculuk anlayışını Stanislavski Sistemi ışığında yeniden temellendirdiler. Böylece, Amerika’da, Stanislavski’nin öğrencileri Richard Boleslavski ve Maria Ouspenskaya’nın 1923-1926 yılları arasında oyunculuk dersleri verdiği American Laboratory Theatre’da, Metot Oyunculuğu’nun temelleri atılmış oldu.

Richard Boleslavski ve Maria Ouspenskaya, American Laboratory Theatre’da, yüzlerce Amerikalı oyuncu ve yönetmeni, Stanislavski Sistemi ile eğitmiştir. Stella Adler, Ruth Nelson, Eunice Stoddard, Harold Clurman ve Lee Strasberg, Group Theatre’ı kurmadan önce American Laboratory Theatre’da eğitim almışlardır.

Konstantin Stanislavski’nin Sistemi ve Metot Oyunculuğunun oluşum ve gelişiminde rol oynayan başlıca isimler, Lee Strasberg, Stella Adler, Sanford Meisner, Uta Hagen, Robert Lewis ve Elia Kazan’dır. Metot Oyunculuğu’nun tüm dünyada popülerlik kazanmasında etkili olan başlıca isimler ise, Marlon Brando, James Dean, Anthony Quinn, Al Pacino, Robert De Niro, Robert Duvall, Paul Newman, Dustin Hoffman gibi oyunculardır.

Konstantin Stanislavski’nin Sistemi ve Metot Oyunculuğu, çağdaş batı tiyatrosunun yaygın tiyatro anlayışı olarak son yüz yıla damgasını vuran ve günümüzde de dram sanatının uygulandığı tüm alanlarda (tiyatro, sinema, televizyon) gücünü koruyan gerçekçilik akımının çevresinde şekillenmiş ve gerçekçi oyunculuğun ilke ve standartlarını belirlemiştir. Bu nedenle, Sistem ve Metot, yüz yıla yakın bir süredir oyunculuk okullarında öğretilen en yaygın oyunculuk yöntemleridir.

Konstantin Stanislavski, 1889 yılında Maria Perevoşçikova (Lilina) ile evlendi. Kira Alekseeva-Falk, Vladimir Sergeyevich Sergeyev, Igor Stanislavski adlarında çocukları oldu.

Konstantin Stanislavski, 7 Ağustos 1938 tarihinde Moskova, Rusya’da 75 yaşında ölmüştür.

Kitapları :
Oyuncunun El Kitabı
Bir Karakter Yaratmak
Bir Rol Yaratmak
Bir Aktör Hazırlanıyor
Sanat Yaşamım


Kaynak:Biyografi.info