Korkunç İvan

Ivan IV Vasilyevich ya da bilinen adıyla Korkunç Ivan, 1533-1584 yılları arasında Rusya’nın liderliÄŸini yapmış olan despot devlet adamıdır. Kazan ve Sibirya’yı ele geçirmiÅŸ, Rusya’yı o tarihe kadar çıkmış olduÄŸu en geniÅŸ sınırlara çıkartmış, halkı arasında hem bir kahrama, hem de korkulacak bir diktatör olarak anılmıştır.
Ivan IV Vasilyevich, 25 AÄŸustos 1530 tarihinde, Moskova’da dünyaya geldi. III. Vasili’nin oÄŸlu olarak doÄŸan Prens Ivan, babasının henüz kendisi üç yaşındayken kan zehirlenmesi nedeniyle hayatını kaybetmesi nedeniyle tahta çıktı. Ivan henüz yedi yaşındayken, kendisinin yerine tahtın sorumluluklarını üstlenen annesi Elena hayatını kaybetti; tarihçiler bu zamansız vefatın zehirlenme sonucu olduÄŸunu söylemekte.

1547 yılında, 16 yaşındayken Çar olarak tahta geçen Ivan’ın hakimiyetinin ilk yılları, barış ve reformlarla dolu olarak geçti. Rusya’nın ilk sabit, düzenli ordusunu kuran Çar, 1550 yılında sivil ve ruhani büyüklerden teÅŸekkül eden bir toplantı olan Sobor düzenledi. Toplantıda, Rusya'da yürürlükte olan devlet ve kilise kanunları ile nizamları üzerine konuÅŸmalar yapıldı. Bu toplantıda karar alıcıları Mümtaz Heyet olarak adlandırıldı. 1556 yılında, Rusya’nın Volga kıyılarında bulunan en büyük köle pazarını yıkan Ivan, 1560 yılında eÅŸini kaybedene kadar güçlü bir devlet adamı portresi çizdi. EÅŸinin vefatının ardında yerel yöneticilerin olduÄŸunu ve de ailesini zehirlediklerini düşünerek bölgede bulunan soylulara karşı sert yaptırımlarda bulundu.

1565 yılında, Opriçnina adını verdiÄŸi kural ve sadece kendisine baÄŸlı bir polis örgütü kuran Ivan, yirmi yıl sürecek olan sert hakimiyet yıllarını böylece baÅŸlatmış oldu. Bu dönemde pek çok soyluyu ve de kendisine karşı olduÄŸunu düşündüğü haini öldürten Ivan, 1582 yılında kendi oÄŸlunu bile öldürtmekten çekinmedi ve de böylece “Korkunç Ivan” adını kazandı. Batılı kaynaklar tarafından korkunç olarak çevrilmesine raÄŸmen orjinal Rusça’sına baktığımızda Groznyi olan bu lakabın korkunçtan öte muhteÅŸem anlamına geldiÄŸi de görünmekte.

1571 yılında, Kırım Kaan’ı I. Giray’ın ordularının Moskova’ya yaptığı saldırılar ve Moskova’nın yakılması, Ivan’ın hakimiyetine darbe vursa da, kısa sürede bu durumu toparladı. Livonia’nın hakimiyeti için sürdürülen 24 yıllık uzun ve sonuçsuz bir mücadele sebebiyle Rusya’nın ekonomisinin aldığı ağır darbe, devamlı süregelen iç mücadelerler ve Çar’ın aşırı sert yönetimi nedeniyle, Ivan’ın hükümdarlığının ikinci dönemi, ilki kadar baÅŸarılı geçmedi.

Çar IV. Ivan, 18 Mart 1584 tarihinde, Boğdan Belsky ile satranç oynarken hayatını kaybetti; 1960 yılında mezarını açan arkeologların bulduğu civa izleri, hükümdarın zehirlendiğinin kanıtı olarak görüldü. Yerine Çar olarak Boris Godunov geçti.

Kaynak:Biyografi.info