Lorenzo Ghiberti

Rönesans öncesi dönemde heykel ve metal çalışmaları ile bilinir.

Lorenzo Ghiberti, 1378 yılında Pelago, İtalya’da Bartoluccio Ghiberti’in oğlu olarak doğmuştur. Asıl adı Lorenzo di Bartolo’dır. Filippo Brunelleschi'nin de eğitim aldığı Bartoluccio de Michele atölyesine çırak olarak girdi.

Lorenzo Ghiberti, 1400 yılında veba salgını Floransa'ya geldiğinde Carlo I Malatesta kalesinin duvar fresklerinin tamamlanmasında yardımcı olduğu Rimini'ye göç etti. Floransa'ya döndüğünde Lorenzo Ghiberti ilk kez, 1401 yılında Floransa'daki katedralin Vaftizhanesi için bronz kapı seti için yarışmasını kazanmasıyla ünlendi. Filippo Brunelleschi de bu yarışmaya katılıp ikinci gelmişti. Yarışma 1402 yılında sonlanmış, anlaşma ertesi yıl imzalanmış ve iş resmen 1407 yılında Lorenzo Ghiberti’ye verilmiştir.

Kapılar için önce düşünülen konular Hristiyan Kitab-ı Mukaddes'deki Eski Ahit'den sahneler idi. Ancak daha sonra plan değiştirildi ve kapının konusu olarak Yeni Ahit'ten sahneler kullanılmıştır.

Bu siparişi hazırlamak için Ghiberti büyük bir atölye hazırladı ve bu atölyeye aldığı ve yetiştirdiği çıraklar arasında sonradan İtalya'nın en çok tanınmış sanatkar olacaklar bulunmaktaydı. Bunlara arasında Donatello, Masolino da Panicale, Michelözzo, Paolo Uccello, ve Antonio Pollaiuolo sayılabilir. Kapılar üzerindeki çalışma çok uzun sürdü, ama Ghiberti bütün zamanını bu işe ayırmadı. 1413'te Cennet Kapıları'nın kalıp ve dökme işlerinin büyük bir bölümünü tamamlamıştı. Ayrıca çok sayıdaki yardımcısıyla atölyesindeki başka işleri de aksatmadan yürütüyordu.

Lorenzo Ghiberti tek bir kapı için gerekli olan 28 bronz panoyu hazırlayıp döktükten sonra kendisine kilisede bulunan ikinci kapı için bir ikinci grup bronz pano hazırlamak ve dökmek için sipariş verildi. Ghiberti bu ikinci kapi için değişik yeni bir şekil denedi. Bu ikinci kapı için daha büyük ebadta 10 dikdörtgen pano hazırlayıp döktü. Bu seferki panolar daha doğal görünüşlü, perspektif kurallarına daha uyan ve konuyu daha da idealize eden bir sanat eseri olmuştu.

1417 yılında Siena Katedralinin vaftiz kurnası için iki tunç kabartma siparişi aldı. İşleri o kadar yoğundu ki, katedral yöneticilerinden gelen bütün baskılara karşın, bunları ancak 10 yılda tamamlayabildi. 1419'da Papa V. Martinus’un Floransa da bulunduğu sırada Ghiberti onun asa ve tacını süslemekle görevlendirildi. (Bu parçalar da Ghiberti’nin öbür kuyumculuk işleri gibi sonradan kaybolmuştur.)

1425'de vaftizhanenin üçüncü kapısını yapmakla görevlendirildi. Burada Tevrat'an alınmış önemli olayları, on bölüm halinde tasarladı. Michelangelo Buonarroti’nin "Cennet Kapısı" adını verdiği yaldızlı bronz kabartmalı bu yapıt 1452'de tamamlandı.

Bu kapılar, Michelangelo Buonarroti tarafından onların güzelliğinden dolayı ve Rönesansın başlangıcı olarak söylendiğinden "the Gates of Paradise" ("Cennetin Kapıları") olarak isimlendirildi.

Bu kapı, tarih için son derece önemli. Zira Rönesans bu kapı ile başlamış. Çünkü üzerinde kabartmalar ve üç boyut mevcut. Kapı üzerinde İncil’den sahneler ve çok sayıda figür bulunuyor. Bu figürlerde, Adem ve Havva’nın yaratılışı, ilk günah, cennetten kovulma, Hz. İbrahim’in oğlunu tanrıya kurban edişi temsil ediliyor. Kapının orjinali, tabletler halinde, Katedralin müzesinde yer alıyor. Günümüzde görülen Vaftizhane kapısı orijinal bronz döküm değil bir reprodüksiyondur.

Lorenzo Ghiberti, daha sonra o zaman Floransa'da dışında bulunan ve şimdi kaybolmuş olan bir Aziz Michael manastırının sebze bahçesi olan Orsanmichele'ye yerleştirilecek olan bronz heykellerden bazılarını yapmıştır. Bunlar Arte di Calima (Yün Tüccarları Loncası) önündeki Aziz Vaftizci Yakup (St.John Baptist) heykeli, Arte di Cambio (Bankerler Loncası) için Aziz Matta (Saint Matthew) heykeli ve son olarak Arte della Lana (Yün Üreticileri Loncası) önüne "Aziz Stephan" heykelidir.

Aynı zamanda koleksiyoncu ve tarihçi olan Lorenzo Ghiberti, Rönesans sanatı hakkında bilgiler bulunan ve bir otobiyografi çalışması olan Commentarti (Yorumlar) adlı eseri 1447 yılında yazmıştır. Bu çalışma Giorgio Vasari'nın En İyi Ressamlar, Heykeltraşlar ve Mimarların Yaşamları hakkında yazdığı biyografi kitabı “Vite” adlı eserine önemli bir kaynak olmuştur.

Lorenzo Ghiberti, Antikçağ uygarlığını bilen fakat Ortaçağ kültürüne bağlı ve Hümazim'in kapısını açan çağdaş bir sanatçı olarak değerendirilir. Sanatçının gerçekçi üslubu ile insan figürlerinde vücut anatomisine gösterdiği özen, kendisinden sonra gelen sanatçıları etkilemiştir.

Lorenzo Ghiberti, 1 Aralık 1455 tarihinde Floransa, İtalya’da 77 yaşında ölmüştür. Mezarı Floransa'da Santa Croce Basilikası'nda bulunmaktadır.

Kaynak:Biyografi.info