Oruç Reis

Oruç Reis, Barbaros Hayreddin Paşa'nın ağabeyidir. Osmanlı'ya katılmadan önce Cezayir'i ele geçirip egemen olmuştur.

Oruç Reis, 1470 yılında Midilli adasında Bonova Köyü'nde doğmuştur. Babası Vardari Yâkub Ağa, Fatih Sultan Mehmed’in tımarlı sipahisi olarak 1462 yılında Midilli’nin fethine katılmış ve Bonova köyü kendisine tımar olarak verilmişti. Burada yerleşip yerli halktan Katerina ile evlenen Yâkub Ağa'nın İshak, Oruç, Hızır (Barbaros Hayreddin Paşa) ve İlyas adını verdiği dört oğlu oldu. İyi bir öğrenim gören kardeşler, devrin denizci milletlerinin lisanları olan İtalyanca, İspanyolca, Fransızca ve Rumca'yı öğrenerek yetiştiler.

Zamanla büyüyen Yakup Ağa’nın oğulları, ada şartlarında doğal olarak denize merak sardı. Özellikle Oruç Reis ve Hızır (Barbaros Hayreddin Paşa), durmadan denize açılıp, sandallarla dolaşıyordu.

Oruç Reis, kısa zamanda ufak bir ticaret gemisi elde edip denizlere açıldı. Suriye, Mısır, İskenderiye ve Trablusşam’a mal taşıyarak, oradan aldıklarını Anadolu’ya getiriyordu.

Denizdeki maharetiyle ünlenen Oruç Reis zamanla korsanlığa da başlayıp, ününe ün kattı. Batılılar havuç rengine çalan kırmızı sakalından dolayı, Oruç Reis'e "Barbarossa" adını verdiler. Barba Rossa ismi Latincede “kızıl sakal” anlamına gelir. Oruç Reis’in adı, girdiği cenkler ve başarılarıyla kısa zamanda Barba Rossa diye anılmaya başlamıştı. Akdeniz’in dört bir yanında, ismi efsanelerle anılıyordu. Çok kısa zamanda korkulan ve efsaneleşen bir kaptan olmuştu.

Oruç Reis, bir seferinde Midilli’den Trablusşam’a giderken, Rodos Şövalyeleri'nin büyük savaş gemileriyle karşılaştı. Rodos Şövalyeleri ile girdikleri savaşta, ağır bir yenilgiye uğradı. Bu savaşta kardeşi İlyas şehit oldu. Oruç Reis’i ise forsa olarak esir aldılar. Oruç Reis, ünlü sözü olan "yaşama hakkın mücadele gücün kadardır" dedi. En kötü fırtınada veya hapiste dahi mücadele edip hiç umudunu kaybetmedi. 3 yıl bu şekilde yaşadıktan sonra bir şekilde gemiden kaçtı ve Memluk Devleti adına, bir süre amirallik yaptı.

Dönemin Padişahı II. Bayezid’in oğlu Antalya sancakbeyi Şehzade Korkut, Oruç Reis’e maddi yardımlarda bulunuyordu. Şehzade Korkut’un verdiği on sekiz büyük savaş gemisine komutan oldu. Şehzade Korkut’tan aldığı gemilerle kendine ufak çaplı bir donanma kurdu.

Yavuz Sultan Selim padişah olunca, Anadolu kıyılarını bırakarak İskenderiye'ye gitti.

1513 yılının yazında Tunus'ta Gabes Körfezi içinde Cerbe Adasını ele geçirdi. Kardeşi Barbaros Hayreddin Paşa burada kendisine katıldı. Burayı kendisine üs edinip, Doğu ve Batı Akdeniz’de pek çok gemi zaptetti. Türk korsanlarından tanınmış yedi reis gemileriyle onlara katıldı. Böylece büyük bir korsan donanması meydana geldi. Papa’ya ait, o zamanın dev savaş gemilerini, ince tekneleriyle ele geçirmesi, şöhretini Avrupa ve dünyaya ulaştırdı. Böylelikle Avrupalılar ona Barborossa (Kızıl Sakal) demeye başladılar. Hızır Reis'e de ileride bu lakap takıldı Barboros.

Yavuz Sultan Selim'e hediyeler gönderdi. Yavuz Sultan Selim ise ona elmas kabzalı iki kılıç ve iki gemi gönderdi.

Cezayir’de bir devlet kurmaya karar veren Oruç Reis, kısa zamanda bu toprakları ele geçirdi. İspanya Kralı Şarlken, Cezayir’e donanma gönderdiyse de, Oruç Reis’i elde ettiği yerlerden çıkaramadı.

Oruç Reis, Becâye kuşatması sırasında sol kolundan ağır yaralandı ve hekimlerin tavsiyesiyle bu kolu dirsekten kesildi. Elini kaybedince korsan filmlerinde gördüğümüz kancadan taktı. Bu sefer lakaplarına Kanca da eklendi. Tek kolla mücadelede de şevk ve azminden hiçbir şey kaybetmeyen Oruç Reis, iyileşince derhal denize açıldı ve pek çok gemi ele geçirdi.

Cezayir’in doğusunda, İspanya’nın hakimiyeti altında bulunan Tlemsan'ı 1517 yılının Kasım ayında fethetince müslüman Tlemsan emiri İspanya'dan yardım istedi. Oruç Reis, Tlemsan'ı aldıktan sonra yedi ay boyunca müdâfaa etti. Yerli müslüman halkın ihanet etmesi üzerine, Cezayir’e dönmek için düşman kuşatmasını yarıp dışarı çıkmaya çalıştı. Düşmanı yararak 40 kadar leventleriyle birlikte ırmağı geçti. Ancak, yirmi kadar levendi, düşman tarafında kalmıştı. Oruç Reis, kurtulma ümîdi olmadığını bile bile, leventlerini yalnız bırakmamak için tekrar düşmanları arasına daldı. Nehri geçmeye çalışırken leventlerinin çoğu hayatını kaybetti. Tek kollu Oruç Reis, yanındaki son levendin de öldüğünü gördükten sonra, aldığı mızrak yarası sonucu öldü.

Oruç Reis'in ölümünü İspanya Kralı'na ispatlamak isteyen İspanyollar cesedin başını keserek almışlar ve bal dolu bir torba içerisine koyarak İspanya'ya götürmüşlerdir. Bunu yapmalarının nedeni, birçok kereler Oruç Reis'le çatışmaya giren İspanyolların, onu öldürdüklerini İspanyol Kralı'na bildirmelerine rağmen bunların hiçbirinin doğru çıkmamasıdır.

Oruç Reis'in başı kesik bedenini alan leventler onu Cezayir'e getirdiler ve Cezayir'in ulusal evliyalarından olan Sidi Abdurrahman'ın Kasbah'da bulunan Sidi Abdurrahman Camii yanındaki türbesine gömdüler. Bugün Oruç Reis ve Sidi Abdurrahman'ın birlikte yattıkları Cezayir Kasbah'daki bu türbe, Arapça öğrenen çocuklar için mahalle okulu olarak kullanılmaktadır.

Oruç Reis, Mayıs 1518 tarihinde Tilimsan, Cezayir’de 48 yaşında ölmüştür.

Türk Deniz Kuvvetlerinde Oruç Reis onuruna bazı deniz araçlarına ismi verilmiştir.

Kaynak:Biyografi.info