Peter Handke

Peter Handke, 2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı. II. Dünya Savaşı sonrası deneysel edebiyat yaklaşımının önemli adlarından biridir.

Peter Handke, 6 Aralık 1942 yılında Avusturya’da Kârnten eyaletinin Griffen şehrinde doğmuştur. Biyolojik babası ile annesi daha Peter Handke doğmadan ayrıldılar. Yazara ismini verecek olan Bruno Handke ile annesi ikinci evliliğini yaptı. Ailesi ile birlikte Doğu Berlin’e yerleşen Peter Handke Rusların Berlin’i işgal etmesi üzerine oradan ayrıldılar. 12 yaşına kadar din eğitiminin ağırlıklı olduğu bir okulda okudu. Liseyi ise normal bir lisede tamamladı. Anne tarafındaki dedesi Slovak olduğundan dolayı küçük yaşlardan itibaren bu kültüre ilgi duydu.

Peter Handke, 1961 yılında Graz Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okumaya başladı ve bu dönemlerde yazmaya ilgi gösterdi. Peter Handke‘nin 1966 yılında ilk roman denemesi olan Die Hornissen’in (Eşekarıları) Suhrkamp yayınevi tarafından kabul edildi ve eğitimini yarıda bıraktı.

Öğrenciliği sırasında, Forum Stadtpark adıyla bir araya gelen genç edebiyatçılar topluluğuna katıldı. Üniversiteyi bıraktığı yıl ABD’ye gitti. Orada “geçerli” edebiyata yönelttiği eleştirilerle büyük ilgi topladı. Avrupa’ya döndükten sonra Almanya’nın çeşitli kentlerinde ve Paris’te yaşadı.

1967’de Gerhart Hauptmann Ödülü’nü, 1973’te Georg Büchner Ödülü’nü, daha sonra da 1979 yılında Franz Kafka Ödülü’nü kazandı.

İlk oyunu “Kaspar” ise 1968’de sahnelendi. Oyun, Handke’yi savaş sonrası kuşağın önemli genç yazarlarından biri konumuna getirdi. Bu oyunu “Seyirciye Hakaret”, “Konstanz Gölünün Üzerinden Geçiş” gibi oyunlar izledi. Handke, bundan sonraki dönemde romanlar ve denemeler yayımlayarak kuşağının en verimli yazarlarından biri olduğunu kanıtladı.

Hem oyun, hem romanlarında dil olgusu büyük önem taşır. Dilin yapmacıklığını, insanlar arasındaki ilişkilerdeki yetersizliğini ve giderek insana yabancılaşmasını romanlarında sık sık işlemiştir.

Tiyatro alanında da benzer uygulamaları vardır. Gerçekliğin tiyatroda yaratılamayacağı düşüncesinden yola çıkarak sokak, dershane, kilise ve dükkân gibi yerlerde sergilenecek, halka doğrudan seslenebilecek bir tiyatroyu savunmuştur. Oyunlarında küçük burjuva yaşantısını taşlayan, imgelerden bağımsız ve dilin anlamsızlığını vurgulayan yinelemeler ve monologlarla, insan-nesne arasındaki ilişkileri irdelemeye çalışmıştır.

Tiyatro anlayışını en ileri noktasına götürdüğü Publıkumsbeschımpfung (Seyirciye Hakaret) adlı oyununda eylem, olaylar dizisi vb. yoktur; oyunun ana kişisi izleyicidir. Oyunun sonunda izleyiciye sövülmekte, sonra da hoparlörden alkış sesleri duyulmaktadır.

Peter Handke uzun süre başka bir iş yapmadan sadece yazarlık yaptı. 1971 yılında annesinin intiharı ile sarsıldı. Bu sarsıntı ve acıyı Wunsschloses Unglück isimli romanında işledi. Annesinden vefatından 1 sene sonra eşinden ayrılan yazar kızını tek başına büyüttü. Yetmişli yılların asi yazarı olan Handke kişisel görüşleri ve başkaldıran yaşam tarzı nedeni ile çok fazla eleştirildi.

II. Dünya savaşı sonrasında deneysel edebiyatın önemli isimlerinden olan Peter Handke’in hem oyun hem de roman eserlerinde dil olgusu büyük önem taşır. Peter Handke kitapları tüm dünyada çok satanlar listelerine girmektedir. Yazar kitaplarında ifade yeteneği ve kelimelerle oynama becerisi postdramatik kurgunun mimarları arasına girmesini sağlamıştır.

Peter Handke Mutsuzluğa Doyum kitabını annesinin intiharından sonra kaleme almış çaresizliğin en dip halini aslında hayatını bizlere sunmuştur. Yazar Peter Handke’nin Solak Kadın ve Kaspar isimli kitapları da dünya çok satanlar listelerinde yer alan kitaplarıdır.

Peter Handke’nin Türkiye’de de en çok bilinen romanı 1970 yılında yazdığı “Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi”, 1972 yılında yönetmen Wim Wenders tarafından sinemaya aktarıldı. Sinemayla yakından ilgilenen ve senaryo da yazan Handke; bugüne dek roman, şiir, öykü, oyun, deneme başta olmak üzere 80’den fazla eser kaleme aldı.

1987 yılında, Wim Wenders'in "Wings of Desire" (Der Himmel über Berlin) adlı filminin senaryosunu yazdı.

1995’te Sırbistan’a ve Bosna’nın Sırp kesimine yaptığı yolculuk notlarını ve izlenimlerini yazdığı kitabı “Tuna, Sava, Morava ve Drina’ya Bir Kış Yolculuğu” ile eleştiri oklarının hedefi olmuştu.

11 Mart 2006 tarihinde tutulduğu hapisanede kalp krizinden ölen savaş suçlusu eski sırp lider Slobodan Miloseviç’in cenaze törenine katıldı.

Avusturya'nın Salzburg kentinde yaşayan Peter Handke, bütün eserleri için 1979 yılında Franz Kafka ödülüne layık görüldü.

Evlilikleri :
1.eşi: Libgart Schwarz (e. 1967–1994). Amina Handke (d.1969) adında kızı vardır.
2. Eşi: Fransız aktris Sophie Semin (e. 1995) Léocadie Handke (d.1992) adında kızı vardır.

Peter Handke, 2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı.

Ödülleri :
2019 - Nobel Edebiyat Ödülü
1979 - Franz Kafka ödülü
1973 - Georg Büchner Ödülü
1967 - Gerhart Hauptmann Ödülü

Kitapları :
Roman :
1966 - Die Hornissen (Eşekarıları)
1970 - Die Angst des Tormanns beim Elfmeter (Kalecinin Penaltı Korkusu)
1972 - Der kurze Brief zum langen Abschied (Uzun Veda İçin Yazılmış Kısa Mektup)
1973 - Wunschloses Umglück (Mutsuzluğun Doruğu)
1974 - Die Stunde der Wahren Empfindung (Gerçek Duygunun Saati)
1974 - Kindergeschichte (Çocuğun Öyküsü)
1974 - Die Lehre der St. Victoire (St. Victoire'ın Verdiği Ders)
1974 - Langsame Heimkehr (Yavaş Yavaş Eve Dönüş)
1979 - Langsame Heimkehr (Ağır Dönüş)
1981 - Die ling-shandige Frau (Solak Kadın)
1983 - Die Chinese des Schmerzes (Acı Çinlisi)
2018 - Die Obstdiebin (Meyve Hırsızı)

Şiir :
1969 - Die Innenwelt der Aussenwelt der Innenwelt (İç Dünyanın Dış Dünyasının İç Dünyası)

Anlatı :
1975 - Falsche Bewegung (Yanlış Hareket)
Oyun :
1966 - Publikumsbeschimpfung (Seyirciye Hakaret )
1966 - Weissagung (Kehanet)
1966 - Der Ritt Über den Bodensee (Konstans Gölü'nden Atla Geçiş)
1968 - Kaspar
1973 - Die Unvernünftigen sterben aus (Akılsızlar Türü Tükeniyor)
1982 - Über die Dörfer (Köyler Üzerine)

Deneme :
1972 - Ich bin ein Bewohner des Elfenbeinturms (Fildişi Kulede Oturuyorum)
1980 - Das Ende des Flanierens (Gezginciliğin Sonu)


Kaynak:Biyografi.info