Sevinç Tevs

Sevinç Tevs, Türkiye’de Caz Müziğinin ilk kadın yorumcusudur.

Sevinç Tevs, 1928 yılında Arnavutluk’un başşehri Tiran’da doğmuştur. Babası Arnavutluk Cumhuriyeti'nin Tiran Türkiye Büyükelçiliğinde başkatip olarak görev yapmakta idi. Babasının adı Mehmet Fuat Abdüsselam, annesinin adı ise Fatma Melihadır. Baba tarafından kökleri Mısır’daki Türklere, anne tarafının kökleri ise Hz. Abdüsselam’ın ileri kuşak torunu ünlü Hamamizade Dede Efendi’ye dayanmaktadır. Söz yazarı, bestekâr ve müzik yorumcusu Şehrazat (müzisyen)'ın annesidir. Dayısı ünlü kemanî bestecisi Cevdet Çağla'dır.

Oldukça çok yönlü bir müzik eğitiminden geçen Sevinç Tevs, çocukluğundan itibaren gerek klasik müzikten gerekse alaturka müzikten beslense de caz onun için hep ayrı bir konumda olmuştur.

Maddi yönden de varlıklı bir aileye doğan Sevinç Tevs’in Babası; İngilizce, Fransızca ve Almanca olmak üzere üç dil bilen, çok yönlü bir adamdır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Avusturya’da Türk ve Avusturya askerleri arasında tercümanlık yapmış, ardından da Düyun-u Umumiye’de başmüfettiş olmuş ve mâli durumu daha da iyiye doğru gitmeye başlamıştır. Sevim-Sevinç Tevs kardeşlerin babasının iş konumu itibariyle gelişen en büyük kazanımlarından biri de küçük yaşta Avrupa’nın bazı şehirlerini dolaşmaları ve yeni yerler görerek edindikleri kazanımlar olmuştur.

Hem yazlık hem de kışlık evleri olan Sevinç Tevs ve ailesi, yazları Beykoz’da geçirirken kışları da Cihangir’de geçirmiştir. Dört kardeş olan Sevinç Tevs, bu ailenin en küçük çocuğudur. Büyük abisi Özer, ablası Sevim ve küçük abisi Akgün’dür. En büyük çocuk Özer, yatılı olarak Galatasaray Lisesinde okurken bunu izleyen yıllarda ailenin büyük çoğunluğu Ankara’da ikamet etmiştir.

Sevinç Tevs 5 yaşında, ablası Sevim Tevs 8 yaşlarında iken bir okul müsameresinin bale ekibine seçilmişler, piyeslerden filmlere kadar daima kendilerini göstererek daha küçük yaşlarda sahneyle tanışmışlardır

Sevinç Tevs ablası Sevim ile birlikte daha çok küçük yaşlarda sahneyle tanışır. İki küçük yetenek Muhiddin Sadak yönetiminde Balıkçılar operetinde ilk kez sahneye çıkar. 1938 yılında babalarını kaybetmelerinin ardından ise Ankara Devlet Konservatuvarı'na yazılırlar. Üstün sahne yeteneklerinden dolayı Arnavutköy’de ücretli bir okul olan Feyziati Lisesi’nin ilkokul bölümünde parasız ve yatılı olarak okumuşlar ve okul müsamerelerinde önemli rollerde oynamışlardır. Lise eğitimini İstanbul’da Boğaziçi Lisesi’nde yaptı. Ankara’da Raşit Rıza Tiyatrosu ile bir süre birlikte çalışarak birçok piyeste yer almışlardır.

Sevinç Tevs bütün bu olanlardan sonra, 1942 senesinde konservatuvarın tiyatro kısmına girmiş, oyuncu, yönetmen ve senarist Metin Belgin’in arşivinde yer alan Ankara Devlet Konservatuvarı 30. Yıl anısına hazırlanan kitaptan aktardığı gibi 16 Haziran 1949 yılında buradan mezun olmuştur.

Sevinç Tevs, Ankara Devlet Konservatuvarı Şan ve Tiyatro bölümünde okuduğu yıllarda ablası Sevim Tevs ile birlikte "Sevim ve Sevinç Kardeşler" adı altında Ankara Radyosu'nda günün popüler parçalarını seslendirerek program yapmaya başladılar. İngilizce, Fransızca ve İtalyanca bilen Sevinç Tevs, bu dillerde şarkı söyleyebiliyordu. Sevim ve Sevinç Tevs kardeşlerin ünü İstanbul'a ulaşmakta gecikmedi ve bu ikili 1945 yılında İstanbul Saray Sineması ve Taksim Belediye Gazinosu'nda verdikleri konserler ile büyük ilgi topladı. Sonraları ablası müziği bırakınca, Sevinç Tevs, tek başına müzik ile uğraşmayı sürdürdü.

Sevinç Tevs, İkinci Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Yunanistan'a gitti. O dönemde Yunanistan’ın başkenti Atina İngilizlerle doludur. Tek bir şarkı söylemek için sahneye çıkan Sevinç Tevs halkın ısrarı ile sahneden inmeyip yedi sekiz defa şarkı söylemiştir. Sevinç Tevs’in röportajında ifade ettiğine göre, İngiliz askeri kampında şarkı söylemesi için Türk elçiliğine resmen müracaat edilmiş ve Sevinç Tevs de kabul etmiştir. Sonrasında Atina Radyosu’ndan gelen teklifi de kabul etmiştir. “Miami” kulübünde 1949 yılına kadar burada sahneye çıkmaya devam etti. 1949 yılında İstanbul’a dönen ve İlham Gencer ile program yapan Sevinç Tevs, İngiltere, Yunanistan, Fransa, Mısır ve Amerika'yı kapsayan uzun bir programa çıkar.

Fransız şarkıcı Edith Piaf, Mısır’da bir gece kulübünde karşılaştığı Tevs’e “Demek adından coşkuyla hararetle söz edilen ünlü sanatçı sizsiniz; kutlarım sizi, çok güzel söylüyorsunuz” diyerek hayranlığını belli etmişti.

Bir doğaçlama tekniği olan ve caz literatüründe “Scat Singing” olarak adlandırılan sesle solo yapma uygulamasını da ağırlıklı olarak kullanan Sevinç Tevs, Türkiye’de bu tekniği kullanan öncülerden olmuştur. Türk Cazı Programında Karacaoğlan’ın sözleri olan “Güzel ne güzel olmuşsun” adlı melodiyi olağanüstü yorumu ile seslendiren Sevinç Tevs, cazı ilk kez Türkçe olarak seslendirmiştir.

Şarkılarını İngilizce, Fransızca ve hatta Arapça söyleyen Sevinç Tevs, 50'li yılların başında Türk Cazı programında Karacaoğlan’ın sözleri olan “Güzel ne güzel olmuşsun” adlı melodiyi Türkçe yorumlayarak ilk defa Türkçe caz söyler. 1951 yılında Londra’da da sahneye çıkmıştır. 1952 yılında ablası Sevim Tevs evlenerek sahneyi bırakınca yoluna tek başına devam eder.

Sevinç Tevs, 1948 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve New York Jazz Festivali'nde Arif Mardin'in "For You" adlı bestesini yorumlaması ile birinci oldu. Hayranı olduğu ve karşısında yarıştığı Sarah Vaughan'ı geçerek birinci olur.

Sevinç Tevs, 1941 yılında konsevatuarın tiyatro bölümünde tanıştığı ve aynı zamanda flüt hocası olan Riyaseti Cumhur Filarmonik Orkestrası üyelerinden sinema oyuncusu Muzaffer Tema ile evlendi. 1946 yılında boşandı.

Sevinç Tevs, ikinci evliliğini Türkiye'nin ilk madencilerinden, Maden Kralı lakablı iş adamı Siham Kemali Söylemezoğlu ile yaptı. Şehrazat (müzisyen) (d.1952) adında bir kızı oldu. Daha sonra boşandı.

Sevinç Tevs, daha sonra Ali Hasdiker ile evlendi.

Sevinç Tevs ve eşi Ali Hasdiker tarafından devralınan “The Rhythm Section” adlı mekan 1970’lerin sadece caz çalan ve bu sebepten dolayı da caz kulübü diye adlandırılan mekânlardan biri olmuştur. Uzun bir süre burayı işletip sahne aldıktan sonra kulübü kapatmış ve üç yıl kadar bir süre sahnelerden uzak kalmıştır.

BBC de dahil olmak üzere hayatı boyunca neredeyse dünyanın her yerinde konser veren "Cazın Divası" Sevinç Tevs, hayatının son yıllarında bir Caz kulübü işletti ve buranın kapanmasıyla sahneyi bıraktı.

Sevinç Tevs, 24 Ekim 1976 tarihinde yakalandığı kanser sebebiyle İstanbul’da 48 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info