Stendhal (Yazar)

Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı gibi romanların yazarıdır.

Stendhal (Yazar), 23 Ocak 1783 tarihinde Fransa, Grenoble'da doğmuştur. Tam adı Marie Henri-Beyle Stendhal’dır. Babası Chérubin-Joseph Beyle, Dauphiné parlamentosunda avukattı. Annesi Henriette Gagnon'dur. Pauline Eléonore (d. 1786) ve Zénaïde-Caroline (d. 1788) adlı iki kız kardeşi vardı. Yedi yaşındayken 1790 yılında annesi ölünce babası ve halasıyla yaşamaya başladı. 13 yaşına kadar evde eğitim gören ve bu sırada edebiyata ilgi duymaya başlayan Stendhal, 1796'da Grenoble'da açılan École Centrale adlı okula kaydoldu ve Bu dönemde Selmours adında, beş perdelik ilk komedyasını kaleme aldı. Matematik bölümünden mezun olduktan sonra École Polytechnique'te eğitim alma ve mühendis olma niyetiyle 30 Ekim 1799'da Grenoble'dan ayrılarak Paris'e gitti. Dindar yetiştirilmesine karşın sonradan agnostik oldu.

Napolyon Bonapart’ın 9 Kasım 1799 tarihinde yaptığı hükûmet darbesiyle 1. Fransız Konsülü olmasından ertesi günü Paris'e ulaştı. Paris’de zengin bir bürokrat olan kuzeni Noël Daru'nün evinde yaşayan Stendhal, çok geçmeden mühendis olma hayalinden vazgeçti ve Noël'in oğlu Pierre'in yanında bir süre kâtiplik yaptı. İlk aşkı olan Adèle Rebuffel ile bu dönemde tanıştı.

Kuzeninin oğlu Martial'in etkisiyle orduya katılmak üzere 7 Mayıs 1800 tarihinde Paris'ten ayrılarak, ağır süvari birliğinde teğmen olarak görev yapacağı İtalya, Milano'ya doğru yola çıktı.

Stendhal, Domenico Cimarosa ve Gioachino Rossini'nin müziğini ve Vittorio Alfieri'nin eserlerini tanıdığı ve önce Madame Martin, sonra da Angela Pietragrua adlarında iki kadına âşık olduğu Milano'da 1800 Ekim ayına kadar geçirdiği kısa süreyi, sonradan yazdığı otobiyografisi “Henri Brulard'ın Hayatı” adlı kitabında "hayatının en güzel dönemi" olarak niteledi.

23 Ekim 1800 tarihinde terfi ederek Milano'dan ayrıldı ama Lombardiya ve Piyemonte bölgelerindeki birliklerde görev almaya devam etti. Aralık 1801'de sağlığını gerekçe göstererek ordudan ayrıldı ve Grenoble'a döndü. Burada üç ay kaldıktan sonra Nisan 1802'de Paris'e gitti, bir süre Paris’te başıboş bir hayat yaşadı ve aynı yılın Temmuz ayında ordudaki görevinden resmen istifa etti.

Aşk yaşadığı Mélanie Guilbert adlı genç aktrisin peşinden 25 Temmuz 1805'te Marsilya'ya gitti. Marsilya’da tacirlik, ithalat gibi işlerle meşgul oldu. Marsilya’dan sonra 1806 yılında Paris’e dönüp levazım dairesinde işe başladı. Fransız işgali altında bulunan Prusya'ya gitti. Napolyon Bonapart’ın zafer alayıyla 28 Ekim 1806'da Berlin’e gitti. Prusya ve Avusturya'da çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1810 yılı başında Paris'e döndü. Aynı yıl başkentte bir başka resmi göreve atandı. 1810 yılında sürveyanlığa yükselerek saraya takdim edildi.

1811 yılında Angéline Béreyter adındaki genç bir opera sanatçısıyla aşk yaşadı. Birkaç ay sonra uzaktan akrabası Alexandrine Daru'ye aşkını ilan etti, fakat karşılık bulamadı.

24 Haziran 1812 tarihinde başlayan Napolyon Bonapart’ın Rusya seferine katıldı, Moskova'nın yanışına şahit oldu; üçte ikisi ölen veya esir düşen Fransız ordusunda eve dönmeyi başaran askerlerden biri oldu. Yaklaşık altı ay süren bu sefer sırasında, Almanya'nın kuzeydoğusundaki Stendal kasabasından ilham alarak, yazılarında "Stendhal" takma adını kullanmaya başladı.

31 Ocak 1813 tarihinde Paris'e dönen Stendhal, sevgililerinden Angéline Béreyter ile birlikte yaşamaya başladı.

1813–1814 yılları arasında Altıncı Koalisyon Savaşı sırasında Mainz, Bautzen ve Żagań bölgelerinde görevlendirildi. Ateşli hastalığı ilerleyince istirahat için önce Dresden'e, ardından 14 Ağustos 1813'te Paris'e gönderildi. Bu vesileyle 7 Eylül 1813'de Milano'ya gitti; Venedik ve Como bölgelerini görme fırsatı buldu. 20 Eylül 1813 günü dedesi Henri Gagnon yaşamını yitirdi. 14 Kasım 1813 günü görev için Fransa'ya çağrıldı, ardından İsviçre'nin Carouge kentinde ve Grenoble'da görevlendirildi. Hastalığı artınca 1814 Mart ayının sonlarında Paris'e döndü.

Nisan 1814 tarihinde Napolyon Bonapart’ın Elbe adasına sürgüne gönderilmesinin ve XVIII. Louis'nin 1914 Mayıs ayında Paris'e girişi üzerine yeni hükûmete yanaşmak istese de başarılı olamadı ve Milano'ya taşınmaya karar verdi. 10 Ağustos 1814 tarihinde Milano'ya ulaştı. Napolyon Bonapart’ın 1815 Mart'ında yeniden Fransa'nın başına geçmesine rağmen memleketine dönmeyi düşünmedi.

1815 yılında Avusturyalı klasik müzik bestecisi Joseph Haydn, Mozart ve İtalyan şair Pietro Metastasio’nun hayatlarının anlattığı Vies de Haydn, de Mozart et de Métastase adlı kitabını yazdı. Milano'da önce eski sevgilisi Angela Pietragrua'yla bir araya gelmeye çalıştı, fakat beklediği ilgiyi göremedi. Civardaki İtalyan kentlerini gezen Stendhal, Milano'daki sanat camiasında etkinlik gösterdi ve İngiliz edebiyatını da inceleme fırsatı buldu; hatta Lord Byron ile tanıştı.

1817 Ağustos'unda kısa süreliğine Paris'i ziyaret ettiği seyahatinde Londra'ya da gitti. Paris'te bulunduğu sırada İtalya'da Resim Sanatının Tarihi adlı kitabını kendi imzasıyla, Roma, Napoli ve Floransa adlı eserini ise Stendhal mahlasıyla1817’de yayımlattı. Milano'ya döndüğünde Napolyon Bonapart’ın Hayatı eseri üzerinde çalışmaya başladı. 1818 Mart ayında arkadaşı Giuseppe Vismara aracılığıyla, Metilde Viscontini Dembowski'yle tanıştı; çok geçmeden âşık oldu, izleyen yıllarda uğraşmasına rağmen aşkına karşılık bulamadı.1819 yılında babasının ölümünden sonra Grenoble’a dönerek burada karşılıksız aşkı Mathilde Dembowski’ye ithaf ettiği Aşka Dair’i yazdı.

1820 yılının ikinci yarısında, hakkındaki "Fransız ajanı olduğu" iddialarının toplumda yayılması üzerine, Haziran 1821'de Milano'dan Fransa'ya döndü. Milano'da kalan sevgilisi Mathilde Dembowski 4 yıl sonra hastalıktan öldü.

Milano'dan ayrıldıktan sonra Paris'e yerleşti ve vaktinin çoğunu kültür-sanat çevrelerinde geçirmeye başladı. 1817 yılında kısaca uğramış olduğu Londra'yı 1821 yılının Ekim-Kasım aylarında beş haftalık süreyle ziyaret etti; kentte kültürel ve turistik etkinliklerde bulundu.

1823’te Romantik akımın ilkelerini ilan eden ve daha sonra Racine et Shakespeare (Jean Racine ve William Shakespeare) adıyla birleşecek olan iki eserden ilkini kaleme aldı. Vie de Rossini’yi (Gioacchino Rossini’nin Hayatı) yayımladı.

Geçimini sağlamak için gazetecilik yapmaya başladı; 1824-1827 yılları arasında Journal de Paris'nin yanı sıra Paris Monthly Review, New Monthly Magazine, London Magazine gibi İngilizce yayınlara da içerik sağladı. On yıl kadar önce tanıştığı Clémentine Curial ile 1824-1826 yılları arasında yaşadığı aşk sayesinde Metilde'nin acısını hafifletti. Clémentine'in kendisine duyduğu ilgiyi kaybetmesiyle yaşadığı üzüntüyü gidermek amacıyla 1826 yazını İngiltere'de geçirdi.

1827 yılında ilk romanı olan Restorasyon dönemi hikâyesi Armance’ı yayımladı. 1829'da metresi olan Alberthe de Rubempré'yi bir arkadaşıyla yakaladı; 1830 yılında genç İtalyan Giulia Rinieri'yle aşk yaşadı. 1829 yılında İtalya’daki tecrübelerini aktardığı Roma’da Gezintiler kitabını yazdı. 1829 yılının Ekim ayında en ünlü eseri Kırmızı ve Siyah’ı yazmaya başladığı sırada, 27 Temmuz 1830'da başlayan Temmuz Devrimi sonrasında, 13 Kasım 1830'da Paris'ten ayrıldı ve yeniden İtalya'ya gitti. Kırmızı ve Siyah 1831 tarihini taşısa da aslında 1830’da yayımlandı. 1834’de yarıda bırakacağı Lucien Leuwen’i yazmaya başladı.

25 Eylül 1830 tarihinde; günümüzde İtalya'da bulunan, ancak o dönemde Avusturya İmparatorluğu'nun parçası olan Trieste şehirine konsolos tayin edildi. 6 Kasım'da Paris'ten ayrıldı, 25 Kasım 1830 tarihinde ulaştı. Fakat ataması, Avusturya Şansölyesi Klemens von Metternich tarafından, Stendhal'in liberal görüşleri gerekçe gösterilerek, 19 Aralık günü resmi olarak reddedildi. Kentte sivil olarak vakit geçiren Stendhal, 5 Mart 1831 tarihinde Papalık Devleti sınırları içindeki Civitavecchia kentine konsolos olarak atandı. Dinsiz olması nedeniyle Papalık tarafından hoş karşılanmayan, fakat devletin Fransa'yla iyi geçinme niyeti nedeniyle ataması kabul edilen Stendhal, Avusturya'nın da baskısıyla sürekli gözetim altında tutuldu.

1834 yılında Légion d’honneur nişanına layık görüldü. Aralık 1834'te Marsilya'da Alfred de Musset ve George Sand ile tanıştı.

Kendi hayat macerasını anlatan Henry Brulard’ın Yaşamı’nı yazmaya başladı, fakat tamamlamadı. 1836’da Mémoires d’un touriste (Bir Turistin Hatıraları) adını taşıyan seyahat kitabını yayımladı. Le rose et le vert (Pembe ve Yeşil) adında tamamlayamayacağı bir romana başladı. Bakanlığından aldığı izinle 1836'da görev yerinden ayrılarak geçici olarak Paris'e döndü, sonra da konsolosluk görevinden resmi olarak ayrılmadan, bu geçici kalışını ucu açık biçimde uzattı. Çok geçmeden Barones Eulalie-Françoise Lacuée'ye evlenme teklif etti, ama reddedildi. Jules Gaulthier'e yaptığı kur da sonuçsuz kaldı. Hükûmet değişikliği nedeniyle görev yeri Civitavecchia'ya dönmesi gerekti ve 24 Haziran 1839'da Paris'ten ayrıldı.

Parma Dükü Alexandre Farnèse’in gençlik hayatından esinlenerek 1839 yılının sonunda roman haline getirdiği en bilinen eserlerinden Parma Manastırı’nı 52 gün gibi kısa bir süre içinde yazdı. 1839’da Lamiel adlı romanı yazmaya başladı ancak bitiremedi.

Stendhal, 1841 yılında Frengi hastalığı nedeniyle sağlığı bozulmaya başladı. Sağlık sorunları nedeniyle Paris'e dönme izni aldı; 21 Ekim 1841'de İtalya'dan ayrıldı ve 8 Kasım'da Paris'e ulaştı.

22 Mart 1842 tarihinde felç geçirdikten bir gün sonra 23 Mart 1842 tarihinde Paris, Fransa’da 59 yaşında ölmüştür.

Hiç evlenmedi, hiç çocuğu olmadı. Hatıralarında anlattıkları çerçevesinde, en az 7 sevgilisi oldu. Bunların en uzun sürelisi, 11 yıldan uzun süre boyunca, aralıklarla da olsa temasta olduğu Giulia Rinieri'dir. Milano'da tanıştığı, karşılıksız aşkı Metilde Viscontini'yi ise hiç unutmamıştır.

Eserleri:
Roman:
1827 - Armance
1830 - Kırmızı ve Siyah
1839 - Parma Manastırı
1894 - Lucien Leuwen Tamamlanmamış
1889 - Lamiel Tamamlanmamış

UzunHikaye :
1830 - Mina de Vanghel
1837 - Pembe ve Yeşil

Kısa Hikaye:
1829-1842 - İtalya Öyküleri
- Vanina Vanini
- San Francesco a Ripa
- Vittoria Accoramboni
- Cenci'ler
- Palliano Düşesi
- Castro Başrahibesi
- Fazla İyilik Öldürür
- Skolastik Rahibe
1830-1840 - Romanlar ve Uzun Öyküler
- Sandık ve Hortlak
- İksir
- Saint-Ismier Şövalyesi
- Philibert Lescale
- Féder
- Bir İtalyan Beyefendinin Anıları

1822 - Sir John Armitage'ın Günlüğü Tamamlanmamış
1831 - Yahudi Tamamlanmamış
1832 - Toplumsal Bir Konum Tamamlanmamış
1831 - Cenevre Gölü Tamamlanmamış
- Paul Sergar Tamamlanmamış

Biyografi
1814 - Haydn, Mozart ve Metastasio'nun Hayatları
1817 - Napolyon'un Hayatı
1823 - Rossini'nin Hayatı

Otobiyografi
1835-1836 - Henri Brulard'ın Hayatı
1832 - Bir Bencilin Anıları

Gezi Yazısı
1817 - Roma, Napoli ve Floransa
1829 - Roma'da Gezintiler
1838 - Bir Turistin Anıları
1930 - Güney Fransa Gezileri
1932 - İtalya'dan Sayfalar
- 1818'de İtalya

Deneme
1817 - İtalya'da Resim Sanatının Tarihi
1822 - Aşk Üzerine
1822 - Racine ve Shakespeare
1825 - Sanayicilere Karşı Yeni Bir Komplo Üzerine
1836 - Corneto Mezarları
1836 - Komedya İmkansızdır
1836-1837 - Napolyon Hakkında Anılar
1840 - İtalyanların Bazı Ünlü Tablolar Hakkındaki Düşünceleri
1840 - Ayrıcalıklar
1930 - Molière, Shakespeare, Komedya ve Kahkaha
1931 - Düşünceler (Yeni Felsefe)
1932 - İtalyan Resminin Ekolleri
1867 - Sanat Harmanı
- Kahkaha Üzerine Deneme
- André del Sarto'nun Hayatı
- Raphael'in Hayatı
- 1824'te Salonlar
- İtalya'da Bir Gezinin Günlüğü
- Bir Amatörün Notları
1933 - Siyaset ve Tarih Harmanı
1935 - İngiliz Kurye
1936 - Samimiyet Harmanı ve Notlar
2007 - İspanya Tarihi


Kaynak:Biyografi.info