Tevfik İleri

Tevfik İleri, 1911 yılında Rize’nin ilçesi Hemşin’de doğmuştur. Tam adı Ahmet Tevfik İleri’dir. Babası Hafız Celal Efendi, annesi Fatma Hanım'dır. Tevfik İleri’nin doğumundan birkaç yıl sonra ailecek İstanbul’a göçtüler. İlk ve orta eğitimini İstanbul’da Gelenbevi Ortaokulu'nda yaptı. İstanbul Teknik Üniversitesinden inşaat mühendisi olarak 1933 yılında mezun oldu.
Tevfik İleri, üniversite öğrenciliğinin son yılında Millî Türk Talebe Birliği başkanlığını yaptı ve Türkçülük hareketlerinde etkili oldu. Razgrad’daki Türk mezarlığını tahrip eden Bulgar gençlerini protesto etmek, Türkçe’nin yaygın olarak kullanımını sağlamak ve yerli malını teşvik etmek için mitingler ve kampanyalar düzenlenmesinde öncülük etti.

Üniversiteden mezun olduktan sonra1933-1937 yılları arasında Karayolları Erzurum Bölge Müdürlüğünde kontrol mühendisi olarak meslek hayatına başladı. 1937- 1942 yıllarında Çanakkale'de, 1942- 1950 yılları arasında Samsun'da bayındırlık müdürlüğü yaptı. Samsun Karayolları 7. Bölge'nin ilk müdürüdür. 1950 yılı seçimlerinde Demokrat Parti Samsun milletvekili olarak TBMM'ye girdi.

Tevfik İleri, Demokrat Parti’den 1950 yılında 9., 1954 yılında 10. ve 1957 yılında 11. dönem Samsun milletvekili olarak TBMM’de bulunmuştur.

Tevfik İleri, başbakan Adnan Menderes zamanında 22 Mayıs 1950 - 11 Ağustos 1950 tarihleri arasında Ulaştırma Bakanı olarak 11 Ağustos 1950 - 5 Nisan 1953 tarihleri arasında ve 13 Nisan 1957 - 25 Kasım 1957 tarihleri arasında Millî Eğitim Bakanı olarak, 25 Kasım 1957 - 19 Ocak 1958 tarihleri arasında Başbakan Yardımcısı ve 9 Ocak 1958 - 27 Mayıs 1960 tarihleri arasında Bayındırlık Bakanı olarak görev yaptı.

1953-1955 yılları arasında TBMM başkanvekilliği yapmıştır.

Bakanlıkları döneminde gerçekleştirdiği icraatların bazıları şunlardır: Din derslerini ilkokul programlarına soktu; din derslerinin okutulup okutulmama kararını velilerin seçimine bıraktı; 1930 yılında kapatılan İmam Hatip Liseleri'nin yirmi yıl sonra yeniden açılmasına öncülük etti. İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü'nü kurdu. Köy Enstitüleri onun ilk Milli Eğitim Bakanlığı döneminde kapatıldı. Köy Enstitüleri'ni yeniden düzenleyerek öğretmen okullarıyla birleştirdi. Atatürk Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik üniversitesi’nin açılışını gerçekleştirdi.

Tevfik İleri, 1933 yılında Vasfiye Hanım ile evlendi. Çiftin Cahide, Cahit, Ayşe adlarında üç çocukları oldu.

27 Mayıs 1960 darbesinin ardından tutuklanarak Yassıada’ya götürüldü. Yassıada mahkemelerinde idama mahkûm edildi, cezası ömür boyu hapse çevrildi. Yargılamanın ardından Kayseri bölge cezaevine yollanan Tevfik İleri, hastalanması üzerine Ankara Hastanesine kaldırıldı.

Tevfik İleri, 31 Aralık 1961 tarihinde Ankara’da 50 yaşında kanserden ölmüştür. Cenazesi, Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi.

Anısına isminin verildiği birçok okul ve cadde bulunmaktadır.

Kaynak:Biyografi.info