Thomas Aquinas

Düşünce tarihinin tanıdığı en büyük Hristiyan filozoflarından biridir. Platon ve Aristotales klasik dünya ya da Yunan felsefesi için neyse, Orta Çağ Orta Çağ felsefesi için de Thomas Aquinas akla gelir.

Thomas Aquinas, 1225 yılında Sicilya Krallığı'nın Aquino kasabasında, Lord bir baba ve soylu bir annenin yedinci çocuğu olarak doğmuştur. Annesi Theodora Rossi, babası Landulf of Aquino’dur. Mary, Theodora, James, Martha, Landulf, Ronald, Aimo adlarında 7 kardeşi vardı. Aquinalı Thomas olarak da tanınmıştır. Thomas Aquinas, 5 yaşından itibaren Benediktin Tarikatına bağlı Monte Cassino manastırında eğitim hayatına başladı. 14 yaşına kadar burada eğitim aldıktan sonra 1239 yılında evine döner. Daha sonra Napoli Üniversitesinde 6 yıl fen, tarih, felsefe eğitimi alır. Eğitimi sırasında Dominiken tarikatına katılır.

Thomas Aquinas Napoli’deki bir okulda 19 yaşına kadar özellikle yedi özgür sanat (septem artes liberales) üzerinde yoğunlaşan bir eğitim aldı. Kendisine ders veren hocaları ağırlıklı olarak Aristotales’çiydiler. Thomas Aquinas’ın annesi Theodora, Thomas'ın Dominikenlere katılmasını hoşgörmez. Thomas 19 yaşına geldiğinde, annesinin baskısından kurtulmak için Dominikenlerin yardımıyla önce Roma'ya, sonra da Paris'e gitmeyi kararlaştırır. Bu planla yola yıkan Thomas, henüz Roma'ya varamadan erkek kardeşleri tarafından yakalanır ve Frosinone'deki bir kaleye götürülür ve burada 1 yıl boyunca tutulur. Bu süreçte onu kararından vazgeçiremeyen ailesi en sonunda üniversiteye yazılmasına izin vermek zorunda kaldı.

Napoli’den sonra Paris ve Köln Üniversitelerinde de eğitim gördü. Paris’ten sonra gittiği Köln’de aldığı dört yıllık eğitimle “bakolarya” derecesi alan Thomas hem öğretmenlik yapmak hem de teoloji “master”ı yapmak için tekrar Paris’e döner. Aristotales’çi düşünceler ile birlikte 31 yaşında iken 1256 yılında master unvanı alır ve Paris Üniversitesi'nde açılmış olan Dominikenlere ait 2 kürsüden birinin başına geçer.

1272 yılında memleketine döndü. Napoli Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.

Thomas Aquinas’ın düşüncesine göre Tanrı tektir. Bu Tanrı salt ruhtur ve yetkindir. Tanrı'dan sonra melekler vardır, meleklerin de bedensel varlıkları yoktur, onlar da bedensiz ruhlardır. Varlıklar hiyerarşisinde meleklerden sonra insanlar gelir. İnsan Tanrı'ya ulaşma yolunda ilerledikçe mutlu olur. Bu nedenle mutluluk servette, şöhrette, tensel isteklerde değildir aynı zamanda ahlaklı, erdemli davranışlarda da değildir. Sonsuz mutluluğa ulaşmak ancak Tanrı'nın lütfu ile olanaklıdır. Zira insanın yazgısı Adem'in işlediği günahtan dolayı, sonsuz ceza çekmektir.

Yönetici erkini, toplumu amacına, iyiliğe, mutluluğa ulaştırmak yolunda çalışması koşuluyla Tanrı'dan almıştır. Ancak toplumun amacı öte dünya mutluluğuna yönelik bir amaçtır. Toplumu bu amaca ulaştırmak ise, yöneticilerin değil din adamlarının görevidir.

Yöneticiler, din adamlarının toplumu bu amaca ulaştırma yönündeki çabaları için düzeni ve barışı sağlamalıdır. Yönetici iktidarını Tanrı'dan almıştır ve bu yasa tüm insanlar için geçerli doğal bir yasadır. Yönetici iktidarını Tanrı'dan almış olmakla birlikte, iktidarı sınırsız değildir. Tanrısal kaynaklı yasalarla sınırlıdır. Thomas, yönetici, tiranlığa kaydığında kilisenin onu indirebileceğini söylemiştir. Thomas, toplumu yasalara göre değil, kendi çıkarlarına göre keyfen ve zorbalıkla yönetenleri tiran olarak kabul eder.

Dünyada bir doğal birde yapay nesneler vardır. Doğal nesnelerin yaratıcısı tanrıdır. İnsan elinden çıkmış nesnelere yapay nesneler denir. Bunlar yaratılmaz sadece üretilir. Dolayısıyla tanrı yaratıcı insan üreticidir.

Thomas Aquinas, Papalık tarafından 1322 yılında Aziz ilân edilmiştir.

Hristiyanlık teolojisine yaptığı katkılar ve verdiği eserler ile ölümünden yaklaşık 300 yıl sonra 1567'de Papa V. Pius tarafından Katolik Kilisesi'nin uluları arasına yükseltilir. 1879'da Papa XIII. Leo, Thomas'ın öğretilerini teolojinin temeli olarak kabul eder. Böylece Thomas'ın görüşleri Katolik Kilisesi'nin resmi görüşü durumuna gelmiş olur. 1914'te, O'nun görüşlerini tartışmak günaha girmekle eş anlamlı kabul edilmiştir. 1917'de ise Kilise yasası, Aquinalı Thomas'ın görüşlerini Kilise'nin resm̟î görüşü ilan etmiştir.

Kendisinden sonraki bütün bir felsefe tarihini derinden etkilemiş çok önemli bir düşünür olan Thomas Aquinas, siyaset felsefesi alanında da Aristotales gibi düşünür. Şu farkla ki, Aristotales’in kent devletinin oluşturduğu genel çerçeve içinde düşündüğü ve insanın salt bu dünyadaki amacını dikkate aldığı yerde, feodal dönemin düşünürü olan Thomas, insanın doğal amacına ek olarak, onun Tanrı’ya olan yönelimini de dikkate almıştır. Bu bağlamda, insanı toplumsal bir hayvan, devleti de doğal bir kurum olarak gören filozof, insanın tinsel yaşamıyla ilgili konular söz konusu olduğunda, devletin Kiliseye tabi olması gerektiğini söylemiştir.

Thomas Aquinas, Papa 10. Gregory (1210-1276) tarafından Paris’te bir konferansa çağrıldı. Ancak hastalandı ve yolda öldü. 7 Mart 1274 tarihinde Fossanova Abbey, Priverno, İtalya’da 49 yaşında ölmüştür.

1879 yılında Thomasçı öğreti teolojinin gerçek temeli olarak kabul görerek, Katolik Kilisesi’nin resmi görüşü haline gelmiştir. 1914’de Thomas’ın görüşlerine karşı çıkmak günaha girmek sayılmış ve 1917’de yürürlüğe giren Kilise yasası ile Thomas’ın öğretileri Katolikliğin resmi görüşü haline gelmiştir.

Kitapları :
Summa Contra Gentiles (Kafirlere Karşı)
Summa Theologica (Teolojiye Dair Savunma )
De Principiis Naturae (Doğanın İlkeleri Üstüne)
De Ente et Essentia (Öz ve Varoluş Üzerine)
De Unitate İntellectus (Aklın Birliği Üstüne)


Kaynak:Biyografi.info