Karşıt kültür

Karşıt kültür

Geleneksel davranış tarzına, geleneksel değerlere, kısacası varolan yerleşik kültüre karşı çıkıp, ona bir alternatif oluştu­ran yeni, fakat yeterli toplumsal temelden yoksun olan kültür türü.

Karşı kültür deyimi, radikal öğrenciler, hippiler ve kimi entellektüeller, 1960'lı yıl­ların sonlarına doğru, siyaset, iş ve aile ya­şamı konusunda, uzlaşımsal bir çerçeve içinde kabul görmüş değerlerle davranış ka­lıplarına ters düşen görüş ya da teoriler ge­liştirdikleri zaman popüler hale gelmiştir. Karşı kültür her şeyden önce geleneksel ve uzlaşımsal aile yaşamının engelleyici ve bastırıcı yönlerine karşı çıkışı, İnsanlara kendi hayatlarını yaşamalarına izin verme konusunda ısrarlı olmayı, çok çeşitli türden uyuşturucuyla tanışıklık içinde olmayı ve cinsel özgürlüğün erdemlerinin savunuculuğunu yapmayı içerir.­

Karşı kültür, karşıkültür şeklinde de yazılır; sosyoloji, tarih ve siyaset bilimlerinde kullanılan bir terimdir. Basit bir şekilde bir toplumda kabul gören genel kültürün karşıtı bir kültürü ifade etmektedir; karşı kültürün normları ve değerleri kabul görmüş kültürünkine karşıttır.

Sosyolojide karşı kültür o günün toplumsal ana arter kültürüne karşıt norm ve değerleri benimseyen kültürel gruba verilen isimdir. Her ne kadar her toplumda karşı kültürel gizli eğilimler olsa da, burada karşı kültür terimi belirli (ve yeterli) bir kitleye ulaşabilmiş ve bir süre için varlığını devam ettirebilmiş, çok daha belirgin, bariz fenomenleri adlandırmakta kullanılır.

1960'lardaki karşı kültür, en çok Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta gelişip 1956 ve 1974 yılları arasında Batı dünyası çapında yayılmış bir kültürel harekete verilen isim. Hareket, ABD hükûmetinin Vietnam'da işlediği askeri müdahelesi sırasında büyüdü. Dönemden birçok akademisyen, hareketinin 1956 ile 1972 yılları arasında doruğuna ulaştığını inanmaktadır.

1960'lar geçince Vietnam'daki savaş, ırk ilişkileri, cinsel töreler, kadın hakları, geleneksel otorite usulleri, psikoaktif maddeler ile deneyim ve Amerikan Rüyası ile ilgili çelişkili bakış açılarına dair Amerikan toplumundaki yaygın gerilimler kamu meydanda giderek daha büyük bir rol oynadılar. Britanyalı grup The Beatles'ın pop müziği ve değişim ve deneyime vurgulu olan bir gençlik altkültürünün hızla evrimleşmesine yol veren hippi kültürünün eşzamanlı yükselişi gibi yeni kültürel şekiller ortaya çıktı. The Beatles'ın yanı sıra Birleşik Krallık ve Amerika'dan birçok şarkı yazarı, şarkıcı ve müzik grubu karşıkültür hareketini etkiledi.

1958'de Londra'daki Trafalgar Meydanı'nda bir sivil itaatsizlik eylemi olarak 60.000-100.000 barışsever öğrenci ve pasifist, sonradan "Ban the Bomb" ("bombayı yasakla") isimli bir dizi gösteri haline gelen bir protestoya toplandılar; bu toplantıdan ilk karşı kültür gruplarından ortaya çıktı. Barış sembolü bu Britanyalı grup tarafından tasarlandı ve bu sembol barış, özgürlük ve hippiliğin en çok tanınan sembolü olmuştur.

Sosyal antropolog Jentri Anders, incelediği ve içinde yaşadığı bir karşı kültür topluluğunda çok sayıda özgürlüğünün desteklendiğini fark etti: "kendi potansiyelini keşfetme özgürlüğü, kendi kendiliğini yaratma özgürlüğü, kişisel ifade özgürlüğü, zamanlamaktan özgürlük, sıkı tanımlanmış roller ve hiyerarşik statülerden özgürlük...". Ek olarak Anders, karşı kültür hareketinden bazı kişilerin çocukluk eğitiminin "estetik duyu, doğa sevgisi, müzik tutkusu, özyansıtma isteği ve açıkça işaretlenmiş bağımsızlık" ile yüreklendiren bir hâle değiştirilmesini istediler.