Arvo Part

Estonyalı klasik müzik bestecisi.

1970’lerde kendisinin geliştirdiği ve “tintinnabuli” adını verdiği minimalist tarzda eserler üretir. Film müzikleriyle tanınan sanatçı, 1980’lerden bu yana dini vokal eserler bestelemeye ağırlık vermiştir. 21. Yüzyılın en popüler çağdaş müzik bestecisi sayılmaktadır.

Arvo Part, Estonya'nın başkenti Tallinn, ve ana liman kenti yakınlarında küçük bir kasaba olan Paide’de doğmuştur. 1938 yılında ailesi ile beraber Rakvere’ye taşındılar. Rakvere’de liseden mezun olduktan sonra Müzik eğitimine 1954 yılında Talin Müzik okulu’nda başladı. Bir yıl dolmadan zorunlu askeri hizmet nedeniyle eğitimine ara verdi. Obuacı ve trompetçi olarak ordu bandosunda görev yaptı. Askerlik görevi bittikten sonra Müzik okuluna devam etti ve bir yıl sonra 1957’de Tallinn Konservatuarı’na girdi. Heino Eller’in kompozisyon öğrencisi oldu. 1963 yılında konservatuardan mezun oldu.

Arvo Part, öğrencilik yıllarında başladığı Estonya Radyosu’nda ses mühendisi (tonmayster) olarak 1958'den 1967'ye kadar çalıştı, pek çok sahne ve film müziği besteledi; öyle ki 1963 yılında konservatuarı bitirdiğinde profesyonel besteciler arasına çoktan girmişti. Bu dönemde yarattığı eserler Dmitriy Şostakoviç ve Sergey Sergeviç Prokofyev gibi Rus Neoklasik bestecilerin etkisi altındaydı. Öte yandan Arnold Schönberg’in serialism tekniği gibi yeni teknikleri denemekten de geri durmuyordu

Arvo Part, 1960 yılında ilk orkestra eseri olan “Nekroloji“’yi besteledi. Bu beste, bir Estonyalı bestecinin serialism tekniği ile yazdığı ilk eser oldu. Mezuniyetinden önce 1962 yılında Moskova’da düzenlenen genç besteciler yarışmasında bestelediği bir çocuk kantatası ve oratoryosu ile birincilik ödülü aldı.

1960’larda deneysel çalışmalarına devam etti ve serialism tekniği ile “1. Senfoni” ve “perpetuum mobile” adlı eserlerini yazdı. 1. Senfoni’yi konservatuardan öğretmeni olan Heino Eller’e ithaf etti. Daha sonra kolâj tekniği ile eserler üretti. “collage on b-a-c-h” adlı çalışması kolâj tekniği ile yarattığı eserlere örnektir.

İlk yaratıcı dönemine neoklasik piyano müziği ile başladı. Ardından on yıl boyunca avangardın en önemli kompozisyon tekniklerini kendi bireysel kullanımına uyarladı: dodekafoni (12 tonlu kromatik gam kullanımı), ses kütleleriyle kompozisyon, aleatorisizm (rastlantısallıkla sanat eseri yaratma), kolaj tekniği. "Nekrolog" (1960) Estonya'da yazılmış ilk dodekafonik müzik parçasıydı ve "Perpetuum mobile" (1963) bestecisinin Batı'da ilk kez tanınmasını sağladı.

Eserlerinin bazısı Sovyet yönetimince beğenilirken, bazısı yasaklandı. 1968’de “credo” adlı bestesinin yasaklanmasının ardından inzivaya çekildi ve bir arayışa girdi. Özellikle Rönesans çağı eserlerini inceledi. 1971 yılında 3. Senfoni’yi bestelese de arayışı henüz bitmemişti.

Kolaj eserlerinde avangard ve erken müzik birbirleriyle cesurca ve uzlaşmaz bir şekilde karşı karşıya gelirler ve bu karşı karşıya geliş en son kolaj parçası "Credo"da (1968) en aşırı ifadesine ulaşır. Ama bu zamana kadar kullandığı kompozisyon araçları Pärt için daha önceki çekiciliklerini kaybederek artık ona anlamsız gelmeye başladı. Kendi sesini aramak onu sekiz yıl süren bir yaratıcılıktan uzaklaşma dönemine sürükledi ve bu süre içerisinde Gregoryan ilahileri, Notre Dame ekolü ve klasik vokal çok seslilik çalışmalarına katıldı.

Tekrar girdiği sessizlik dönemini 1976 yılında bozdu. Müziği radikal bir değişim geçirmiş ve latince’de “küçük çanlar” anlamına gelen “tintinnabuli” adlı bir teknik geliştirmişti. Çok az sayıda sesle, minimal bir anlayışla müzik üretmeye başladı. Tintinabuli tekniği ile geliştirdiği ilk eseri bir piyano parçası olan “Für Alina“’dır. 1977 yılında ardı ardına üç yeni eseri geldi : “Fratres“, “Tabula Rasa” ve “Cantus In Memoriam Benjamin Britten“. Sonuncusu, müziğine hayran olduğu İngiliz besteci Benjamin Britten’in ölümü üzerine bestelediği 5 dakikalık etkileyici bir cenaze marşıydı.

Arvo pärt’ın müziği artık batı dünyasında seslendirilmeye başlamıştı. Ancak kendi ülkesinde Sovyet yetkilileri ile mücadele etmesi gerekiyordu. Eşi ve iki oğlu ile İsrail’e göç etmeye karar verdi. Bu niyetini hiç gerçekleştiremedi ama yayımcısının yardımıyla ailesiyle birlikte 1980 yılında Viyana’ya yerleşti ve Avusturya vatandaşlığına geçti. Ertesi sene bir burs (DAAD bursu) alarak gittiği Almanya’da Berlin'e yerleşti.

Dini metinlere dayalı koro çalışmalarına yönelen Arvo Part’in eserleri çok beğenilmekte ve dünya koroları tarafından seslendirilmektedir. Başlıca dini eserleri arasında St. John Passion (1982), Magnificat (1989), The Beatitudes (1990) ve Litany (1994) yer alır.

Sanatçının 2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti İstanbul ve 2011 yılı Avrupa Kültür Başkenti Talinn’in ortak siparişi üzerine bestelediği “Adem’in Yakarışı” adlı eseri ilk defa 7 Haziran 2010’da İstanbul’da Aya İrini’de seslendirildi.

Sanatçı 1996’da ABD’nin en önemli sanat kurumu olan Amerika Sanat Ve Edebiyat Akademisi üyeliğine seçildi. Çeşitli üniversiteler tarafından kendisine onursal doktora verildi. 2005 yılında 70. Doğum gününde çeşitli Estonya şehirlerinde adına müzik festivalleri düzenlendi.

Arvo Part, 1972 yılında Nora Part ile evlendi. İki oğlu vardır.

Arvo Part, 1981 yılından itibaren Almanya’da Berlin'de eşi Nora Part ve çocukları ile birlikte yaşadı, 2010'da taşındıkları Estonya'da yaşamaktadır.

Kaynak:Biyografi.info