Behçet Kemal Çağlar

Behçet Kemal Çağlar, Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte 1933 yılında Onuncu Yıl Marşı'nı yazmıştır. Atatürk devrimlerine bağlı ile bilinir. Devrim Şairi olarak tanınır.

Behçet Kemal Çağlar, 23 Temmuz 1908 tarihinde babasının memuriyeti sırasında bulunduğu Erzincan’ın Tepecik köyünde doğmuştur. Behçet Kemal Çağlar Kayseri’nin Şabanbeyzadeler namıyla bilinen ünlü bir ailesinden Şaban Hamdi Bey’in oğludur. Babası Kayseri'nin Bünyan Çağlayanı kıyısında yerleşmiş Burunguz isimli Türkmen oymağındandır, annesi Balıkesir'in Çepni yörüklerinden Kolağası Ahmet Ağa'nın kızıdır. Behçet ismi babasının amcasının ismi olarak, Kemal'de hürriyet kahramanı Namık Kemal'e izafetle verilmiştir. İlkokula 1913 yılında Bolu'da İmaret İlkokuluna başladı. 1915 yılından itibaren Konya'da Numune Mektebi'ne devam etmiş, ertesi yıl, Konya Sultanisi'nin ilk kısmına devam etmiştir. 1916 senesinin sonbaharında babası Kudüs Ziraat Müdürlüğü'ne tayin edildiğinden birkaç ay Kudüs'te kalmıştır. Daha sonra Kudüs'ten Kayseri'ye gelen Behçet Kemal, ilk, orta ve lise tahsilini Kayseri'de tamamlamıştır.

Behçet Kemal Çağlar, 1925 yılında sınavla Zonguldak Maden Mühendis mektebine girmiş ve 1929 senesinde yüksek maden mühendisi olarak birincilikle bu mektepten mezun olmuştur. Maden Tarama Enstitüsü merkez mühendisi olarak Ankara'da göreve başlamıştır.

İlk şiiri arkadaşlarıyla çıkardıkları “Hep Gençlik” dergisinde yayımlanan Behçet Kemal, daha sonra Türk Yurdu ve Hayat (1927) dergilerinde şiirleri çıktı. Ankara Ulus'ta yayımlanan kimi şiirlerinde "Ankaralı Aşık Ömer" adını kullanan Behçet Kemal Çağlar, 1949 yılında Şadırvan dergisini çıkardı.

Behçet Kemal Çağlar, Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte 1933 yılında Cemal Reşit Rey tarafından bestelenen Onuncu Yıl Marşı'nı yazmıştır.

Atatürk’ün isteği üzerine 1934-1936 yıllarında İngiltere’de Cambridge Üniversitesinde İngiliz edebiyatı üzerine incelemelerde bulundu.

Halkevlerinin açılışında yazdığı ve şahsen rol aldığı Çoban Piyesi ve ardından yazdığı ve oynadığı Ergenekon Piyesi dolayısıyla Atatürk'ün dikkatini çekmiştir. 1935-1940 yılları arasında Halkevleri müfettişi olarak görevlendirilmiş, bu görev ile yurdun her tarafını dolaşmış; halk şiirleri ve halk sanatı ile yakından ilgilenmek fırsatını bulmuştur.

Öncelikle Atatürk ve millî şiir temasında tanınmış, derin yurt sevgisi olan bir insandı. Gericiliği önlemede çaba harcamış, haftalık dergiler ve günlük gazetelerde bu konularda makaleler yazmıştır. Atatürk'ün ölümü Behçet Kemal'in ruhunda derin bir acı yaratmış, memleketin ve milletin kurtulmasında Atatürk'ün başarılarının hayranı olarak, kendisini Atatürk'e ve O'nun devrimlerine adamasına sebep olmuştur.

Behçet Kemal Çağlar; Cumhuriyet Halk Partisi'nden TBMM VII. Dönem, 8 Mart 1944 - 14 Haziran 1946 tarihleri arasında ve VIII. dönemde 5 Ağustos 1946 - 24 Mart 1950 tarihleri arasında Erzincan milletvekili seçilerek parlamentoda görev yaptı. VIII. dönem milletvekili iken 15 Ocak 1949 tarihinde Şemsettin Günaltay'ın başbakanlığa atanmasının ardından Atatürk devrimlerinden ödün verildiği gerekçesiyle partisinden de milletvekilliğinden 24 Ocak 1949 tarihinde istifa etti.

1 Nisan-25 Kasım 1949 tarihleri arasında haftalık sanat dergisi Şadırvan’ı (35 sayı) yayımladı.

Behçet Kemal Çağlar, daha sonra Robert Kolej'de öğretmenlik yaptı. 27 Mayıs 1960 askerî darbesiyle işbaşına gelen askeri yönetimin seçtiği kurucu meclis üyeleri arasında yer aldı. 6 Ocak 1961-15 Ekim 1961 tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilciliği, daha sonra TRT Yönetim Kurulu Başkanlığı, Akbank Neşriyat Müdürlüğü, TRT Program Uzmanlığı görevlerinde bulundu.

Behçet Kemal Çağlar, İstanbul Radyosu'nda, 27 Mayıs 1960 tarihinden önce ve sonra, aralıklı olarak Şiir dünyamız programını yönetti.

Behçet Kemal Çağlar, 24 Ekim 1969 tarihinde İstanbul’da 61 yaşında geçirdiği bir kalp krizi sonucunda ölmüştür.

Behçet Kemal Çağlar’ın şiiri biçim ve öz olarak iki kaynaktan beslenir: Halk şiiri ve Kemalizm. Giderek ulusal duyguları dile getiren deyişleri ve yurt güzellikleri bile bu özle belirlenir. Hecenin olanaklarını, en yüksek sesi verebilmek için zorlar. Birey için değil, kalabalıklar içindir şiiri.

Kardeşi Fikret Çağlar tarafından Behçet Kemal Çağlar’ın anısına kurulan Behçet Kemal Çağlar Armağanı yalnızca 1970 yılında Sakarya Meydan Savaşı adlı şiir kitabıyla Ceyhun Atuf Kansu’ya verildi.

Eserleri :
Şiir kitapları :
1933 - Erciyesten Kopan Çığ (şiir)
1933 - Burada Bir Kalp Çarpıyor (şiir)
1965 - Atatürk’e Şiirler
1966 - Benden İçeri (bütün şiirleri)
1970 - Behçet Kemal Son Şiirleri (ölümünden sonra derleyen Fikret Çağlar)

Tiyatro Oyunları :
1933 - Çoban
1935 - Atilla
1936 - Deniz Abdal
1937 - Göklerin Fethi
Timur ve Yıldırım Operası (Basılmadı)

Öteki yapıtları
1930 - Ankaralı Âşık Ömer’in Cumhuriyet Destanı
1935 - Halkevleri (inceleme)
1937 - Hasan Ali Yücel Hayatı ve Eserleri
1938 - Mütarekeden Sonrakiler (O. Burian ve H. Y. Şehsuvaroğlu ile) (Antoloji-Derleme)
1940 - Cumhuriyetimizin On Yedinci Yılında Âşık Ömer’den Destanlar, Türküler
1945 - İlköğretim Destanı
1947 - Hür Mavilikte Gezi
1954 - Namık Kemal (inceleme)
1955 - Dolmabahçe'den Anıtkabir'e Kadar (Gözlemler)
1959 - Türk ve Dünya Edebiyatından Derlenmiş Şiirler ([Necdet Evliyagil]] ile)
1961 - Dünyadan Kırk Büyük
1962 - Dünyadan Kırk Anıt
1964 - Dünyadan Kırk Olay
1966 - Kur'an-ı Kerim'den İlhamlar
1967 - Atatürk Deniz'inden Damlalar (antoloji)
1968 - Battal Gazi Destanı
1969 - Bugünün Diliyle Atatürk'ün Söylevleri
1971 - Malazgirt Zaferinden İstanbul Fethine (dört destan)
1997 - Yeğeni Selcan Cağlar tarafından yayına hazırlanan 4 adet eseri Destanlar Bitmez Tükenmez Anadolu (1994) Benden İçeri (1994) ve Kuran'ı Kerim'den İlhamlar (1995) Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından basılmıştır.

10. Yıl Marşı :
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan;
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan;
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan,
Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan.
Türk’üz: Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi;
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Bir hızda kötülüğü, geriliği boğarız,
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.
Türk’üz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.
Türk’üz: Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi;
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Çizerek kanımızla öz yurdun hartasını,
Dindirdik memleketin yıllar süren yasını;
Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını…
Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını!
Türk’üz: Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi;
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Örnektir milletlere açtığımız yeni iz;
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz:
Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz.
Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz.
Türk’üz: Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi;
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!

Söz : Faruk Nafiz Çamlıbel
Behçet Kemal ÇAĞLAR
Müzik: Cemal Reşit Rey


Kaynak:Biyografi.info