Christiaan Huygens

Gökbilimci, matematikçi ve fizikçi
Christiaan Huygens, 14 Nisan 1629 tarihinde Hollanda’nın La Haye şehrinde doğmuştur. Şair Constantin Huygens'in oğlu olan Christiaan, bilimsel bir ortamda yetişti. Leiden, Breda ve Angers de hukuk öğrenimi gördükten sonra bilime yönelen Christiaan Huygens, fizik, matematik ve gökbilimle ilgili araştırmalar yaptı. Matematiğe çok küçük yaşta ilgi duymaya başlamıştır. 1656 yılında De ratiociniis in ludo aleae adını taşıyan ve olasılık hesabını detaylı bir şekilde kapsayan ilk yapıtını yazdı. Açanlar ve açılanlar kuramını ortaya attı; burada eğrilik merkezlerini belirleyerek çevrim eğrisinin özelliklerini açıkladı, sarmaşık eğrisinde düzeltme yaptı ve zincir eğrisi problemini çözdü.

Huygens, bilimsel çalışmalarına astronomide başlar. Teleskopun daha yeni yeni kullanılmaya başlandığı bu dönemde gözlük camı yaparak yaşamını sürdüren Spinoza ile tanışarak güçlü bir teleskop elde etmeyi başarmıştır. Matematik ve astronomi ile ilgili yazdığı tezler René Descartes'in dikkatini çekmiştir.

Müzik armonisi ve müzik aletleri üzerine çalışmalar yaptı. Mercekleri yontma sanatından tutunuz da, dürbün yapımına kadar her şeyle ilgilendi. Kuramsal ve uygulamalı bir adamdı.

1663'te (Royal Society'ye) İngiliz Kraliyet Bilim Akademisi üyeliğine seçilir ve törene gittiği Londra'da Isaac Newton'la tanışır. Isaac Newton tarafından İngiltere'de kalması yönünde bir istek gelse de, XIV. Louis'in çağrısı üzerine Fransa'ya gitmiştir. 1680 yılına kadar Paris'te kaldı. Önemli eserlerini burada yazdı. Huygens'in yalnız matematik alanındaki çalışmaları bile onu ünlü yapmaya yeter.

1656 yılında, olasılıklar kuramının ilk eksiksiz incelemesini yaptı. Açan ve açılan eğriler kuramını kurdu. Bu kuramla, eğrilik merkezinin tanımını yaptı. Sikloidin özelliklerini buldu. Şisoit'un doğrulaştırılmasını başardı. Logaritma kuramını Huygens kurdu. Zincir eğrisi problemini çözümledi. Johannes Kepler'in pozitif göz merceklerinden daha üstün olan negatif göz merceklerini buldu. Bununla, Satürn, Merih ve Jüpiter gezegenlerini inceledi. Yıldızların birer güneş sistemi olduklarını ve çok uzaklardaki bu gök cisimlerinin çevresinde, belki insanların bile yaşadığı gezegenlerin dolandığını ilk öne süren Huygens'tir. Fakat, onun en büyük buluşları fizikte, özellikle mekanik ve optik alandadır.

Huygens'in en bilinen icadı sarkaçlı saattir. 1657'de yaptığı saat oldukça dakikti. Huygens bu icadı, öncelikle denizcilikteki gereksinimi yüzünden ortaya koymuştu. Fakat sonuç tatmin edici olmamıştı. Yerçekiminin sarkaç üzerindeki etkisi gözden kaçırılmıştı. Saat, dünyanın merkezinden uzaklaştıkça sarkacın salınımı yavaşlıyor ve saat geri kalıyordu. Bileşik ve tersinir sarkaçlar, basit sarkaçlar, sarkaç saatleri, kol saatleri yayları hep onun buluşlarıdır. Saatler üzerine çok sayı da parçalar yaptı. Huygens, Avrupa'nın ilk saatçisidir. Akrep ve yelkovanın hareketleriyle ahenkli bir şekilde çalışan çalar saatler yapmaya imkân veren bazı mekanizmalar da bulmuştur.

Orion takımyıldızını bulmuştur ve buradaki koyu bölge Huygens'in ismiyle anılmaktadır. 1665'te Huygens, Satürn'in uydusu olan Titan'ı keşfetmiştir. Titan o zamana kadar keşfedilmiş en büyük uyduydu. Satürn'ün halkaları ile ilgili çalışmalar yapan Huygens, Mars gezegeniyle de ilgilenmiş ve bir Mars gününün yaklaşık 24 saat olduğunu hesaplamış, gezegenle ilgili çizimlerde yapmıştır.

1673 yılında, merkezkaç kuvveti, eylemsizlik momenti ve çarpma problemleri gibi birçok fizik olaylarını ilk inceleyen Huygens'tir. Işık üzerine yazdığı kitap, 1678 yılında Fransa'da yayınlandı. Işığın dalga olduğunu kabul etti ve bunun üzerine sayısız buluşlar ve kuramlar geliştirdi. Yansıma ve kırılma kanunlarını buldu.

Pi sayısını 35 ondalığa kadar hesaplamış ayrıca Logaritmik eğrinin tanımını yapmıştır. Kare, koni gibi geometrik şekillerde hesaplamalar yapmıştır. Sarmaşık eğrisi üzerinde düzeltmeler yapmış ve zincir eğrisi problemini çözmüştür. Çekme eğrisini tanımlamıştır.

Christiaan Huygens, 8 Temmuz 1695 tarihinde La Haye, Hollanda’da 66 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info