David Lean

David Lean, Kwai Köprüsü, Arabistanlı Lawrence, Doctor Zhivago gibi filmlerin yönetmenidir.

David Lean, 25 Mart 1908 tarihinde Croydon, Surrey, Birleşik Krallık’da doğmuştur. Annesi Helena Tangye, babası Francis William le Blount Lean’dır. Edward Tangye Lean (1911–1974) adında kardeşi vardı. Dindar bir ailenin çocuğu olan David Lean’a çocukluğunda sinemaya gitmesine izin verilmedi. 1923 yılında babası evi terk etti. 18 yaşından sonra okula gitmedi. 1920'li yıllarda babası gibi muhasebeci olmayı düşünürken 1927 yılında bir film stüdyosunda iş buldu. Getir götür işleri, çaycılık derken haber filmlerini montajlamaya başladı. Sonra konulu sinema filmlerinin montajına geçti ve bu konuda ilerledi. 1930'lara gelindiğinde çok ünlü bir kurgucu olmuştu.

Pek çok ünlü yönetmen filmlerinin kurgusunu ona emanet ediyordu. 1938 yılında, Bernard Shaw’ın o dönem çığır açan aynı adlı eserinden Pygmalion’unun sinema versiyonunun editörlüğünü yaptıktan sonra 1941 yapımı Major Barbara filminin editörlüğü ve yardımcı yönetmenliğini üstlendi. 1942 yılına kadar iki düzineden fazla filmi düzenledikten sonra Lean, yönetmenlik kariyerine başladı.

Kimilerince katı ve zorlayıcı bulunan tekniğinin onu adeta bir efsane haline getirecek olan ilk ‘gerçek’ halkası İkinci Dünya Savaşı sıralarında İngiliz oyun yazarı Noel Coward ile birlikte çalıştığı 1942 yapımı, bir propaganda filmi olan Denizler Hakimi (In Which We Serve) filminde İkinci Dünya Savaşı’nda batırılan İngiliz Kraliyet donanmasına bağlı Torrin savaş gemisindeki personelin kurtarılmayı ve hatta ölmeyi bekleyişi konu edilir.

50’li yıllar Lean’in filmografisi içinde, görece az bilinen ancak kariyerinde dönüm noktaları olmuş yapımların dönemidir. Cineguild için yaptığı son iki film  Seven Kalpler (The Passionate Friends, 1949) ve Hüküm Günü (Madeleine, 1950) teknik olarak ayakları yere sağlam basan filmler olmakla birlikte, genelde yönetmenin kişisel bakış açısından, özelde de erken dönem çalışmalarının duygusal yoğunluğundan yoksun olmakla eleştirilir.

1955 yılında yönetmenliğini yaptığı “Venedik Tatili” filminde başrolde Katharine Hepburn oynadı.

1962 yılında yönettiği kendi içinde bir birlik ve düzenden yoksun Arap Dünyası’nı Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanmaları için kışkırtarak, İngiltere’nin safhına katmaya çalışan İngiliz casus Lawrence’in hayatının anlatıldığı “Arabistanlı Lawrence” filminde Peter O'Toole, Ömer Şerif, Alec Guinness ve Anthony Quinn oynamıştır.

Boris Pasternak’in aynı adı taşıyan kitabından 1965 yılında uyarlanan, David Lean’ın yönetmenliğini yaptığı Doctor Zhivago (Doktor Jivago), filminde Ömer Şerif’in başrolünde yer alırken oyuncu kadrosu arasında Julie Christie, Geraldine Chaplin, Klaus Kinski, Rod Steiger, gibi Hollywood’un büyük isimleri yer aldı. Doctor Zhivago, 2002 yılında, AFI tarafından Yüz Yılın En İyi Filmleri arasında 7. sırada gösterildi.

David Lean, 2002 yılında British Film Institute Sight & Sound "Yönetmenlerin En İyi Yönetmenleri" anketinde tüm zamanların en büyük 9. film yönetmeni seçildi.

Evlilikleri :
1.eşi: Isabel Lean (e. 1930–1936). Peter Lean adında bir oğlu vardı.
2.eşi: Kay Walsh (e. 1940–1949)
3. eşi: Ann Todd (e. 1949–1957)
4. eşi: Leila Matkar (e. 1960–1978)
5. eşi: Sandra Hotz (e. 1981–1984),
6. eşi: Sandra Cooke (e. 1990–1991),

David Lean, 16 Nisan 1991 tarihinde Limehouse, Birleşik Krallık’da 83 yaşında gırtlak kanseri nedeni ile ölmüştür.

Filmleri ve Dizileri :
Yönetmen :
1984 - A Passage to India / Hindistan'a Bir Geçit
1979 - Lost and Found: The Story of Cook's Anchor
1970 - Ryan's Daughter / İrlandalı kız
1965 - Doctor Zhivago / Doktor Jivago
1965 - En büyük hikâye
1962 - Lawrence of Arabia /Arabistanlı Lawrence
1957 - The Bridge on the River Kwai / Kwai Köprüsü
1955 - Summertime / Venedik Tatili
1954 - Hobson's Choice / Hobson’ın Seçimi 
1952 - The Sound Barrier / Ses Duvarı 
1950 - Madeleine / Hüküm Günü 
1949 - The Passionate Friends / Seven Kalpler 
1948 - Izdırap Çocuğu
1946 - Great Expectations / Büyük Umutlar
1945 - Kısa Tesadüfler
1945 - Blithe Spirit / Ben Çağırmadım
1944 - This Happy Breed / Mutlu Kuşak
1942 - In Which We Serve / Denizler hâkimi
1941 - Major Barbara

Senaryo:
1984 - Hindistan'a Bir Geçit
1979 - Lost and Found: The Story of Cook's Anchor (
1955 - Venedik Tatili
1954 - Hobson's Choice
1949 - The Passionate Friends
1948 - Izdırap Çocuğu
1946 - Büyük Ümitler
1945 - Kısa Tesadüfler
1945 - Ben Çağırmadım
1944 - This Happy Breed

Oyuncu :
1962 - Arabistanlı Lawrence
1955 - Venedik Tatili
1933 - Money for Speed

Yapımcı:
1962 - Arabistanlı Lawrence
1954 - Hobson's Choice
1952 - The Sound Barrier


Kaynak:Biyografi.info