Dede Efendi
Dede Efendi Biyografisi
İlkokula Kılıç Ali Paşa Camii yanındaki Çamaşırcı Mektebi’nde başladı. İlk öğrenim yıllarında sesinin güzel oluşundan dolayı ilgi çekti. Okulda ilahicibaşı oldu. Müzikle uğraşan ve evinde meraklılara ders veren Anadolu Kesedarı Uncuzade Mehmed Efendi okuldaki bir tören sırasında ilahi okuyuşunu dinledikten sonra hemen öğrencileri arasına aldı. İlkokul bittikten sonra 7 yıl daha Uncuzade ile "meşk eden" İsmail onun aracılığıyla Başdeftarlıkta memurluğa atandı, bir yandan da Yenikapı Mevlevihanesindeki dersleri izledi. Defterdarlıkta ve başmuhasebe dairelerinde görev aldı.
3 Haziran 1798'de Muhasebe Kalemi'ndeki görevinden ayrılarak tekkede 1001 gün süren çileye girmeye karar verdi. Çilesi sırasında bestelediği, "Zülfündedir benim baht-ı siyahım" dizesiyle başlayan buselik şarkı, İstanbul'un müzikle ilgili çevrelerinde bestecisinin adı üstünde büyük merak uyandırdı. Ünü kısa sürede bütün kente yayılan şarkı sarayda da okundu. Kendisi de besteci olan III. Selim, şarkının çile doldurmakta olan genç bir Mevlevi dervişi tarafından bestelendiğini öğrenince, onu saraya çağırtarak yapıtı bir kez de kendisinden dinledi ve onu hemen saray hanendeleri arasına almak istedi. Padişahın sürekli ilgilenmesinin etkisiyle, üç yıllık çilesinin son yılı Nutkî Dede tarafından bağışlandı. Böylece 27 Mart 1799'da 21 yaşındayken çilesini doldurunca “Dede” unvanını aldı.
Yenikapı'da hücrenişîn (hücre sahibi) olduktan sonra, özellikle ayin günleri, hücresi ondan yararlanmak isteyen müzik meraklılarının uğrağı oldu. Bu sıralarda bestelediği en güçlü eserlerinden Hicaz Nakış büyük yankı uyandırdı. Yeniden saraya çağrıldı, bundan sonra haftada iki gün, padişah huzurunda düzenlenen küme fasıllarına hanende olarak katılmaya başladı. 1802'de saraydan Nazlıfer Hanım’la evlendi.
Değişik ustalarla klasik Türk müziği, din müziği çalıştı ve ney çalmasını öğrendi. Daha 16-17 yaşlarındayken besteler yapmağa başladı ve büyük bir besteci olan Sultan III. Selim'in ilgisini çekti. Padişah onu kendisine musahip ve başmüezzin tayin etti. Dede Efendi, III. Selim'den sonra gelen II. Mahmut ve I. Abdülmecit zamanında da bu görevlerini sürdürdü.
1804'te büyük saygı ve sevgiyle bağlandığı üstadı öğretmeni Ali Nutkî Dede'yi, bir yıl sonra 1805’de de üç yaşındaki oğlu Salih’i, 1808'de annesini, 1810'da ikinci oğlu Mustafa’yı yitirdi. Bu kayıplarla birlikte Dede Efendi kendini inzivaya ve musikiye vermiş ve kâr, murabba, nakış, semâi, şarkı formlarında üst düzey eserler bestelemiştir. (Daha sonra biri ölecek olan 3 kızı oldu.)
Bir çok değerli öğrenci yetiştiren İsmail Dede Efendi, 500'den fazla eser besteledi. Arazbar, bestinigar, evc-buselik, hicaz-buselik, ırak, neva,saba-buselik, sultani-yegah, makamından tam fasılları bugün mevcuttur.
İsmail Dede Efendi, 1846 yılında Hacca giderken yolda koleraya tutuldu ve Mekke yakınlarında Minâ'da 68 yaşında öldü. Mezarı Mekke'dedir.
Bir kurban bayramı arifesinde doğup yine bir kurban arifesinde vefat eden ünlü bestekârımızın İstanbul’daki evi bugün müze halinde kullanılmaktadır. Sultanahmet Cankurtaran’da Ahır-kapı’ya doğru giderken Hamamizade İsmail Dede Efendi’nin tarihi evi karşınıza çıkar.
Bestelerinden Bazıları:
Yine bir gülnihal aldı bu gönlümü (Rast)
Şu karşıki dağda bir yeşil çadır (Hicaz köçekçe)
Kar-ı Nev Gözümde daim hayali cânâ (Rast)
Yine neş'e-i Muhabbet etti dil-ü canım etti şeyda (Hicaz Yürük Semai )
Reh-i Aşkında edip kaddimi kütah gönül (Hüzzam Yürük Semai )
Bu gece ben yine bülbülleri hâmûş ettim (Ferahfeza Yürük Semai )
Ey büt-i nev-edâ olmuşum müptelâ (Hicaz Semai)
Kaynak:Biyografi.info
Dede Efendi için yapılan aramalar
Dede Efendi, Dede Efendi biyografi, Dede Efendi hayatı, Dede Efendi özgeçmişi, Dede Efendi hakkında, Dede Efendi doğum yeri, Dede Efendi fotoğraf, Dede Efendi video, Dede Efendi resim, Dede Efendi kimdir?, Dede Efendi kaç yaşında?, Dede Efendi nereli, Dede Efendi memleketi
- Levent Dönmez 25 Ekim
- Sergio Perez 24 Ekim
- Utku Varlık 13 Ekim
- Lando Norris 09 Ekim
- Rikki 06 Ekim
- Mustafa Yolaşan 26 Eylül
- George Russell 25 Eylül
- Murat Göğebakan 186
- Ozan Gündoğdu 176
- Kenan Kalav 167
- Kaya Çilingiroğlu 114
- Türkan Şoray 104
- George Washington 102
- Rıza Silahlıpoda 87
- Recep Tayyip Erdoğan 86
- İlber Ortaylı 79
- Eren Eğilmez 76
- Çağrı Doğanay 75
- Vural Çelik 70
- Gülcan Zeybel 67
- Oytun Erbaş 64
- Evrim Alasya 60
- Ozan Gündoğdu 176
- Eren Eğilmez 76
- Naomi Watts 54
- Kaya Çilingiroğlu 114
- Rıza Silahlıpoda 87
- Kenan Kalav 167
- İlber Ortaylı 79
- Türkan Şoray 104
- Acun Ilıcalı 53
- Mazhar Alanson 52