Edmund Hillary

Edmund Hillary, 29 Mayıs 1953 tarihinde Tenzing Norgay ile beraber Himalayalar dağında Everest tepesinin 8.850 metre rakımlı zirvesine çıkan ilk insan olmuştur.

Edmund Hillary, 20 Temmuz 1919 tarihinde Auckland, Yeni Zelanda’da doğmuştur. Auckland’ın altmış kilometre güneyinde küçük bir taşra kasabası olan Tuakau’da büyüdü. On bir yaşındayken oradaki okuldan normal süresinden iki yıl daha erken mezun oldu. Yeni Zelanda’nın en seçkin okullarından olan Auckland Grammer’e devam etti. Buradan mezun olduktan sonra akademik ortamdan sıkılıp orduya katılana kadar birkaç yıl yerel bir üniversitede çalıştı. Babası, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan Çanakkale Savaşında görev almış bir Anzak idi. Çocukluğunda da, macera tutkunu, hayalleri olan bir çocuk olan Edmund Hillary, 16 yaşında Yeni Zelanda'da gittiği Ruapehu Dağı gezisi, tırmanışa merak sarmasına yol açtı.

195 cm. boyundaki Edmund Hillary, 20 yaşında 1939 yılında, Yeni Zelanda’da ki Ollivier Dağı‘nın 1933 Metrelik tepesine ilk çıkışını yaptı. Yazları arı kovanlarında bekçilik yapıp, kışın tırmanıyordu.

II. Dünya savaşında Yeni Zelanda Hava Kuvvetleri’ne katıldı. Savaş sonrası, babasının arıcılık işine geri döndü, boş geçen her anını çevredeki tepelere tırmanarak geçirdi. 1948 yılında, arkadaşları ile beraber Yeni Zelanda’nın en yüksek dağı olan (3724 mt.) Aoraki/Cook Dağı‘na ilk çıkışını yaptılar.

1950’lerde Avrupa’ya gidip Monte Rosa ve başka birçok orta zorlukta zirveye tırmandı. 1951 yılında George Lowe, Earl Riddiford ve Ed Cotter ile birlikte Garhwal Himalayası üzerindeki Mukut Parbat (7128m) gibi zirvelerin ilk çıkışlarını yaparak kariyerine yeni sayfalar ekledi. Ünlü İngiliz gezgin ve dağcısı Eric Shipton onların bu başarısını duyduğunda, Hillary ve Earle Riddiford’u 1951’de Everest’e yapacağı keşif faaliyetine davet etti. Eric Shipton’un tırmanış partneri olarak Everest’in güneydoğu sırtını daha iyi görebilmek için Pumori’ye yapılan tırmanışta ona eşlik etti. Bu noktadan baktıklarında, tehlikeli çatlaklarla dolu Khumbu Buzulu üzerinden batı çanağına ulaşan, oradan da güney geçidini aşıp güney doğu sırtı boyunca zirveye uzanan bir tırmanış hattı keşfettiler. Bu rotanın çıkılabileceğine inandılar.

Edmund Hillary, 1951 yılında başarılı olamayan Eric Shipton'ın önderliğindeki İngiliz ekspedisyonu ile birlikte, Everest‘e gitti. Ardından 1952 yılında yine bir İngiliz ekibiyle beraber Himalayalar'da 8201 mt. Rakımlı Cho-Oyu dağına gitti, ancak başarılı olamadılar. Aynı yıl içlerinde şerpa Tenzing Norgay‘ın da bulunduğu bir İsviçre ekspedisyonu zirvenin 240 metre altına kadar ulaştı ancak zirve yapamadılar.

Edmund Hillary, 1953 yılında albay John Hunt önderliğindeki İngiliz ekspedisyonu ile birlikte, 362 taşıyıcı, 12 Sherpa rehberi ve dağcılarla birlikte 400 kişi, 5 ton malzeme ile beraber tekrar Everest’e geldi. 26 Mayıs 1953 tarihinde, ekipten Tom Bourdillon ve Charles Evens zirvenin 91 metre altına kadar tırmandılar. Ancak oksijen sorunu nedeniyle geri döndüler.

28 Mayısta 1953 tarihinde Edmund Hillary ve Tenzing Norgay, zirve ekibi George Lowe, Alfred Gregory ve Ang Nyima‘ya destek olmak üzere onlarla birlikte yola çıktılar. 8500 metrede iki çadır kurdular. Zirve ekibi aynı gün başarısız olarak geri döndü.

Ertesi sabah Edmund Hillary ve Tenzing Norgay şanslarını denemek üzere yola çıktılar. Zirvenin hemen altında bir türlü aşılamayan 12 metrelik kaya duvarını aşarak, sabah 11.40 da (8.850 metre) zirve yaptılar. (Bu kaya duvarı Hillary Step olarak adlandırılmıştır.) Yüksek irtifanın etkileri nedeniyle oksijen azlığından 15 dakika zirvede kalıp, bir rüyayı gerçekleştirmiş olarak döndüler.

Edmund Hillary, 29 Mayıs 1953 tarihinde Tenzing Norgay ile beraber Himalayalar dağında Everest tepesinin 8.850 metre rakımlı zirvesine çıkan ilk insan olmuştur. Zirveden ana kampa dönerken yolda karşılaştığı bir diğer İngiliz ekibine söylediği "Eh, George, hakkından geldik hergelenin" (Well, George, we've knocked the bastard off) sözü ünlü olmuştu.

2 Haziran 1953 tarihinde bu başarısı tüm dünyaya yayılan Edmund Hillary’e İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanı verildi. Tenzing Norgay’a da İngiliz İmparatorluğu Madalyası verildi.

Edmund Hillary, daha sonra Himalayalar'daki 10 zirveye daha tırmanmıştır. 1958 yılında bir güney kutbu ekspedisyonu düzenleyerek, Antartika’ya gitti ve Roald Amundsen’in yolundan güney kutbunu geçti. Güney Kutup Noktası'na ulaşan ekipte de yer almıştır. 1959’da Kar adam Yeti’yi bulmak için bir araştırma organize ettiyse de, bu yaratığın varlığını destekleyen önemli ve somut kanıtlar elde edemedi.

1963’te yönettiği bir dağcı ekibi, Nepal'da Himalayalar'da önemli bir dağ; zirvesi 6.782 metre yükseklikte olan Kangtega Dağı’na çıktı. 1977 yılında Hindistan’ın en uzun ve kutsal ırmağı olan Ganj nehrini boydan boya geçti.

Edmund Hillary, 1962 yılında Himalaya vakfını kurarak, pek çok sosyal projeye imza attı. Hayatını Nepal'in Khumbu bölgesindeki Şerpalara yardım etmeye adadı. Kurduğu Himalaya Vakfı bölgede okullar, hastaneler, köprüler inşa etti. Hillary 2003'te onursal Nepal vatandaşı oldu.

Evlilikleri :
1.eşi: Louise Mary Rose (e. 1953–1975). 3 çocuğu oldu.
2.eşi: June Mulgrew (e. 1989–2008)

Tenzing Norgay’in oğlu Jamling Norgay ve Edmund Hillary’in oğlu Peter Hillary; babalarının Everest’e tırmanışının 50. yıldönümünde 2003 yılında Everest’e tırmandılar.

Edmund Hillary, 31 Mayıs 1975 tarihinde eşi Louise Mary Rose ve kızını Nepal'de Kathmandu yakınlarındaki bir uçak kazasında kaybetmiştir. Oğlu Peter, Everest'te iki kere zirve yapmıştır. 1989 yılında Antarktika’da bir uçak kazasında ölen arkadaşı Peter Mulgrew’in eşiyle evlendi.

Edmund Hillary, henüz hayatta iken 1992 yılında Yeni Zelanda parasına resmi basılan ilk Yeni Zelandalıdır.

Edmund Hillary, 11 Ocak 2008 tarihinde Auckland, Yeni Zelanda’da 89 yaşında ölmüştür.

Nepal'in Khumbu Pasanglhamu eyaletinde bulunan havalimanı “Lukla Airport”un adı; Edmund Hillary’in 2008 yılında ölümünden sonra değiştirilerek “Tenzing-Hillary Havalimanı” adı verilmiştir.

Kaynak:Biyografi.info