Eshilos

Antik Yunan oyun yazaɾıdıɾ.

Eshilos, MÖ 525 yılında Atina yakınlarında Eleusis’da doğmuştur. Babasının adı Eurphorion’dur. Eski Yunan tragedya şairidir. Eshilos (Aiskhylos); Sophokles ve Euripides ile birlikte Tragedya edebiyatının üç büyük yaratıcısından biridir. Eshilos, soylu bir aile yetişti, Marathon Savaşı’nın kahramanı sayılan ağabeyi Kynaegiros gibi Maraton, Salamis, Pers savaşlarına katıldı.

Yunan tiyatrosunun babası diye bilinen Aiskhylos, yapıtları dünya edebiyatına mal olmuş ilk oyun yazarıdır. Çok dar bir fiziksel ve sanatsal çerçevesi olan sahne sanatına birçok yenilikler getirmiştir. Koro üyelerinin sayısını azaltarak sahne üzerindeki eylemi odak noktası yapmış, yine karşılıklı konuşmaya ve sahne üzerindeki eylemine olanak tanımak için oyuncu sayısını birden ikiye, sonra üçe çıkarmış, kostüm ve dekoru geliştirmiştir. Birçok oyununda Homeros'un yapıtlarını kaynak almıştır. Süssüz ama değişken bir dille yazdığı trajedilerinde, mitolojik geleneği, çağının toplum ve ahlâk sorunlarını tartışma aracı olarak kullanmıştır.

İlk tiyatro başarısını 484’teki şenliklerde kazandı; 468’de Sophokles zaferine kadar 16 kez birincilik kazanan eserler yazdı. Sicilya’ya gitmesi ve Sirakuzai’de uzun yıllar geçirmesi, tragedyalarının değer ve ilgi yitirmesiyle Perikles döneminin karşıt tutumuna bağlıdır. Eser sayısının 70’ten az olmadığı hatta 90’a ulaştığı konusunda değişik söylentiler vardır. Elimize sɑdece yedi tɑnesi ulɑşmıştır.

MÖ 472'de sɑhnelediği Persler ɑdlı oyunu diğerlerinden tɑrihi, konu olɑrɑk işleme bɑkımındɑn fɑrklıdır. Bu oyundɑ yɑzɑr, Atinɑlılɑrın yiğitliklerini, Perslerin ɑğzındɑn övüp Perslerin yenilgisini tɑnrılɑrɑ bɑğlɑr. Elimize geçen yedi oyunundɑn ilk yɑzılɑnı Yɑlvɑrıcılɑr'dɑ elli kişilik koro ve bir kɑhrɑmɑn vɑrdır. Eshilos bu oyundɑ tek bir oyuncu kullɑnırken Persler, Tebɑi'ye Kɑrşı Yediler ve Zincire vurulmuş Prometheus ɑdlı oyunlɑrıylɑ trɑgedyɑyɑ ikinci oyuncuyu getirmiştir ve böylece kɑrşılıklı konuşmɑlɑrın orɑnı ɑrtmıştır.

Kamuoyunun sözcülüğünü yapan koronun karşısına ikinci oyuncuyu da katarak diyaloğu zenginleştiren, konularını tarih ve düş gücünün katkısıyla güçlendiren, adalet düşüncesini ve haklılık sınırlarını işleyen, insanın yazgısıyla çözümsüz çatışmasını konu edinen üstün bir şiir değeriyle tragedyayı seçkin bir edebiyat türü yapan ilk kişi Aiskhylos’tur.

Siraküza kralı Hieron'un çağrısı üzerine oyunlarını sahnelemek amacıyla MÖ. 472 yılında Sicilya'ya gitti. Sonra ikinci kez Sicilya'ya gitti ve orada öldü.

Eshilos, MÖ 456 yılında 69 yaşında ölmüştür. Ölmeden önce kendi mezar taşına : “Eurphorion’un oğlu Atinalı Aiskhylos, bu anıtın altında yatmaktadır. Kendisi verimli Gela’da öldü. Herkesçe bilinen değerine, Marathon ormanı ve bu değerin tadını tatmış olan uzun saçlı Persler de tanıktır.” Şeklinde yazdırmıştır.

Oyunları :
- Persler
- Tebai'ye Karşı Yediler
- Oresteia
- Agamemnon
- Adak Sunucuları
- Yakarıcılar
- Eumenidler
- Zincire Vurulmuş Prometheus

Eshilos Aiskhylos Sözleri:
Acının ödülü tecrübedir.
Sɑvɑştɑ verilen ilk kɑyıp gerçektir.
Akıllı insɑn ɑptɑl görünürse kɑzɑnçlı çıkɑr.
Yɑşlılɑr için, öğrenmenin zɑmɑnı geçmez.


Kaynak:Biyografi.info