Güzelce Kasım Paşa

Osmanlı devlet adamıdır. Kasım paşa semtinin adını aldığı paşadır.

Güzelce Kasım Paşa, devşirme kökenli olup, II. Bayezid devrinde Enderun'da yetişmiştir. Devşirme olduğundan doğum tarihi belli değildir. Yavuz Sultan Selim zamanında rikâb-ı hümâyun ağalığıyla dış hizmete çıktı. Bir rivayete göre Şehzade Süleyman ile (Kanuni Sultan Süleyman) birlikte büyüdü ve onun sütkardeşi oldu. Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine katıldı. 24 Ağustos 1516 tarihindeki Mercidâbık zaferinden sonra Hama, ardından Trablusşam sancak beyliğine tayin edildi. Bu sırada Sayda-Beyrut yöresinin hâkimi İbn Haneş ile (İbn Hafş) Şam Valisi Canbirdi Gazâlî’nin isyanlarının bastırılmasında önemli rol oynadı.

Güzelce Kasım Paşa, 1521 yılında Halep sancak beyliğine tayin edildi. Daha sonra Karaman, ardından Anadolu beylerbeyiliğine getirildi ve ertesi yıl 1522 yılında yapılan Rodos Seferi’ne bu sıfatla katıldı. Rodos Kalesi’nin muhasarası esnasında güneydeki Provans burcunun zaptına memur edildiği gibi fetihten sonra da kalenin tamiri işiyle görevlendirildi.

Rodos’dan hemen sonra Mısır beylerbeyiliğine getirildiyse de bu görevi bir ay kadar sürdü. 1524 yılında ikinci defa Mısır valiliğine getirilen Kasım Paşa’nın Mısır defterdarı Mehmed Bey’le ihtilâfa düştüğü ve bu görevinde pek başarılı olamadığı anlaşılmaktadır. Nitekim Mısır’da gerekli malî ıslahatı yapamaması, buna bağlı olarak düzeni sağlayamaması yüzünden aynı yılın sonlarında görevinden alındı.

Güzelce Kasım Paşa, İstanbul’a döndükten sonra kaptan-ı deryâ oldu. Kanuni Sultan Süleyman’ın 1526 yılındaki Macaristan seferi sırasında İstanbul muhafızlığında bulundu.

1529 yılında ise Rumeli Beylerbeyiliğine ve üçüncü vezirliğe getirildi, aynı yıl Avusturya seferine katıldı.

1535 yılında Irakeyn Seferi’ne katıldı. Ayas Paşa’nın vezîriâzam olması üzerine ikinci vezirliğe yükseltilmiş fakat tama‘ ve irtikâbından dolayı vezirlikten azledilerek Mora sancak beyliğine gönderilmiştir. 1537 yılında ise Mora yarımadasının kuzeydoğusundaki Anabolu’nun fethine memur edildi. Denize doğru uzanmış bir dil üzerinde kurulan, bir tarafı yalçın kayalıklarla, diğer tarafı denizle çevrili olan Anabolu’yu kuşattıysa da büyük muhasara toplarının olmayışı yüzünden burayı alamadı, önce Argos’a, ardından İnebahtı’ya çekildi. Anabolu, Benefşe ile birlikte 1540 yılında imzalanan Osmanlı-Venedik Antlaşması’ndan sonra teslim alınabilmiştir.

Bir süre daha Mora sancak beyliğinde bulunan Kasım Paşa 1541 yılında emekli oldu. Devlet görevlerinde pek başarılı olamayan Kasım Paşa’nın emekliliğinden sonra İstanbul’a dönmesine izin verilmedi.

Güzelce Kasım Paşa, 1543 yılında Gelibolu’da ölmüştür.

Hayır sever bir kimse olduğu anlaşılan Güzelce Kasım Paşa, İstanbul’da Haliç’in sağ tarafını Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle dinî ve içtimaî tesislerle donatarak şenlendirmiştir. Bundan dolayı semt Kasımpaşa, Haliç Tersanesi de bir süre Kasımpaşa Tersanesi adıyla anılmıştır. Kasım Paşa, kaptan paşalığı zamanında buradaki Câmi-i Kebîr adıyla anılan mahallede Muvakkithâne sokağı ile Bahriye caddesi arasındaki yerde bir cami ile medrese, imarethâne ve hamam yaptırmıştır. Tahta kubbeli, içinde direği olmayan, tahtanî ve tek minareli olan bu cami 1722 yılında yanmışsa da mütevellisi olan Hekimoğlu Ali Paşa’nın kardeşi Feyzullah Efendi tarafından yeniden inşa ettirilmiştir.

Kasım Paşa ayrıca Mora sancak beyi iken Anabolu’da cami, medrese, tekke, sıbyan mektebiyle birçok çeşme yaptırmış, bu çeşmelere su getirtmiştir.

Bilecik ilinin Bozüyük ilçesinde de cami ve külliyesi olan Kasım Paşa bütün hayır kurumları için yüksek gelirli vakıflar bırakmıştır.

İstanbul’daki külliyesinin ve Havsa’daki hamamının mimarı Koca Mimar Sinan’dır.

Kaynak:Biyografi.info