Halit Refiğ

Sinema yönetmeni

Halit Refiğ, 5 Mart 1934 tarihinde İzmir’de doğmuştur. Ailesinin bir iş dolayısıyla üç aylığına gittiği İzmir’de doğdu ama İstanbul Nişantaşı'nda büyüdü. Babası Cemil Bey, annesi İsmet Hanım’dır. Bir kız kardeşi vardır. Annesiyle babası boşandı.

İlkokuldan beri okuduğu Şişli Terakki Lisesinden mezun olduktan sonra (Boğaziçi Üniversitesi) Robert Kolej Mühendislik Bölümü’nde iki sene okudu. 1953 yılında Sinemacı olmaya karar verince eğitimini yarıda bıraktı. Necip Erses'in Tünel'deki ses stüdyosunda bir süre ücretsiz çalışarak sinemanın altyapısı hakkında bir çeşit staj gördü. Daha sonra 1953 yılında sinema eğitimi görmek üzere Londra'ya, BBC Türkçe Yayınlar'da çalışan amcaoğlu Mehmet Refiğ'in yanına gitti. Dört ay kadar kaldığı İngiltere'den sinema tarihi, teorisi ve teknolojisiyle ilgili temel kitaplarla döndü.

Topçu Okulu'ndaki askerliği sırasında, İngilizce bilenlere Kore'ye gitmek isteyip istemedikleri sorulunca; 1954-1955 yıllarında askerliğini yedek subay olarak Kore’de yapmakta iken İlk amatör filmlerini Kore ve Japonya’da çekti. Kore'ye gidip birliğine katıldığında ateşkes sağlanmış ve mütareke imzalanmıştır.

Askerden döndükten sonra, sinemaya ilgisini ve birikimini bilen dostları, Halit Refiğ'i Ankara'da Metin Toker'le tanıştırırlar. Böylece, Metin Toker’in çıkarttığı Akis'te sinema yazarlığına başlar.

1956 yılında dergi ve gazetelerde sinema üzerine yazılar yazmaya başladı. Daha sonra İstanbul'a dönerek aynı işe Yeni Sabah 'ta devam eder. Bu sayede Metin Erksan, Ömer Lütfi Akad ve Atıf Yılmaz gibi ustalarla tanışır. Bir yıl sonra Atıf Yılmaz'dan senaryo yazarlığı ve rejisör yardımcılığı teklifi alır. 1957 yılında Atıf Yılmaz’ın "Yaşamak Hakkımdır" isimli filminde asistan olarak sinemacılığa başladı. İlk filmini 1961 yılında “Yasak Aşk”ı çekti. Şehirdeki Yabancı(1962) ve Gurbet Kuşları (1964) gibi toplumsal gerçekçi özellikte ilk dönem filmlerinden sonra “ulusal sinema” kavramı geliştirmeye çalıştı. Kemal Tahir’in etkisiyle; Metin Erksan, Ertem Göreç ve Atıf Yılmaz’ın bazı filmleriyle bu akımın ulusal sinemamızda savunucusu oldu.

1964 yılında Gurbet Kuşları ile Antalya Altın Portakal Film Festivalinde En İyi Yönetmen Ödülünü aldı.

Halit Refiğ’in 1971 yılında yazdığı “Ulusal Sinema Kavgamız” adlı kitabı ve yüzlerce makalesi vardır.

1977’de ABD’de Wisconsin Üniversitesi’nde “The Intercessors”, 1984’te Ohio Denison Üniversitesi’nde “In The Wilderness” adlı filmleri gerçekleştirdi. Yaptığı 60’ı aşkın filmden çok sayıda ödül kazanmış, filmleri Amerika, Asya, Avrupa ve Afrika ülkelerinde düzenlenen çeşitli şenlik ve gösterilerde Türkiye’yi temsil etmiştir.

1975 yılında TRT’ye çektiği, Halid Ziya Uşaklıgil’in aynı adlı romanından uyarladığı "Aşk-ı Memnu" dizisiyle TV dizilerinin öncüsü oldu. Yapımına 1980 öncesi başlanan ve büyük zorluklarla ancak 1981 yılında tamamlanabilen TRT televizyonu için hazırlanan Kemal Tahir'in aynı adlı romanından uyarladığı “Yorgun Savaşçı” dizisinin ses ve görüntü malzemeleri 1983 yılında başbakanlık emriyle yakıldı fakat bir video kaydı 1993 yılında TRT’de kesintisiz olarak yayınlandı.

1985 yılında baş rolünde Tarık Akan’ın oynadığı “Son Darbe” adlı film, fabrika atıklarının akarsulara verilmesi ve balıklarla insanların zehirlenmesi gibi çevre sorunlarını beyazperdeye yansıtan ilk filmlerimizdendir.

1990 yılında Kemal Tahir’in “Karılar Koğuşu” adlı romanından yazarın Malatya cezaevi günlerini anlatan bir film yaptı.

1974–1975 yıllarında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nin bünyesinde Türkiye’de ilk olarak sinema-televizyon yüksek öğretimini başlatanlar arasında yer aldı.

Fethullah Gülen’in manevi önderi olduğu Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın maddi imkânlarıyla 1996’da “Köpekler Adası”nı gerçekleştirdi.

1997 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu kararıyla "Onursal Profesörlük" unvanı verildi.

Evlilikleri :
1. Evliliği: 24 şubat 1962 tarihinde sinema oyuncusu Nilüfer Aydan'la evlendi.1965 yılında boşandı.
2. Evliliği: 6 Kasım 1968 yılında İsveçli yıldız Eva Bender ile evlendi. 1972 yılında boşandı.
3. Evliliği: Halit Refiğ, 1975 yılında piyanist Gülper Savaşçın ile evlendi.

Halit Refiğ, 11 Ekim 2009 tarihinde İstanbul’da 75 yaşında kanserden ölmüştür.

Ödülleri :
1964 - Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Film Ödülü, Gurbet Kuşları
1964 - Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü, Gurbet Kuşları
1985 - Kültür Ve Turizm Bakanlığı Ödülleri, Başarı Ödülü (Alev Alev)
1989 - 26. Antalya Film Şenliği, En İyi Yönetmen (Hanım)
1990 - 27. Antalya Film Şenliği , En İyi Yönetmen (Karılar Koğuşu)

Yönetmenlik Yaptığı Filmler:
1961 - Seviştiğimiz Günler
1961 - Yasak Aşk
1962 - Şehirdeki Yabancı
1962 - Gençlik Hülyaları
1963 - Şafak Bekçileri
1964 - Gurbet Kuşları
1964 - Şehrazat
1964 - Evcilik Oyunu
1964 - İstanbul'un Kızları
1965 - Canım Sana Feda
1965 - Güneşe Giden Yol
1965 - Haremde Dört Kadın
1965 - Kırık Hayatlar
1966 - Aslan Pençesi
1966 - Erkek Ve Dişi
1966 - Üç Korkusuz Arkadaş
1966 - Karakolda Ayna Var
1966 - Can Yoldaşları
1967 - Kız Kolunda Damga Var
1969 - Bir Türk'e Gönül Verdim
1969 - Yaşamak Ne Güzel Şey
1970 - Atsız Cengaver
1971 - Sevmek Ve Ölmek Zamanı
1971 - Ali Cengiz Oyunu
1972 - Çöl Kartalı
1972 - Acı Zafer
1972 - Aşk Fırtınası
1972 - Fatma Bacı
1973 - Kızın Varsa Derdin Var
1973 - Cennetin Kapısı
1973 - Sultan Gelin
1973 - Vurun Kahpeye
1973 - Yedi Evlat İki Damat
1975 - Aşk-ı Memnu (dizi)
1977 - Arabulucular / The Intercessors
1978 - Yaşam Kavgası
1979 - Yorgun Savaşçı
1982 - Leyla İle Mecnun
1982 - O Kadın
1983 - Beyaz Ölüm
1983 - İhtiras Fırtınası
1984 - Alev Alev
1985 - Ölüm Yolu
1985 - Paramparça
1985 - Son Darbe
1986 - Kıskıvrak
1986 - Teyzem
1986 - Yarın Ağlayacağım
1987 - Kızımın Kanı
1987 - Kurtar Beni
1988 - Kızım Ve Ben
1988 - Hanım
1989 - Karılar Koğuşu
1990 - İki Yabancı
1993 - Zirvedekiler
1996 - Köpekler Adası
1998 - Affet Bizi Hocam
1999 - Kerem
2000 - Affet Beni Hocam
2000 - Zeynep Öğretmen
2000 - Gelinlik Kız
2000 - Sara ile Musa
2000 - Midasın Düşü
2000 - Gençlik

Senaryosunu yazdığı Filmler :
1958 - Yaşamak Hakkımdır
1959 - Ala Geyik
1959 - Karacaoğlan'ın Kara Sevdası
1960 - Suçlu
1960 - Mahallenin Sevgilisi
1960 - Ölüm Peşimizde
1960 - Kırık Çanaklar
1961 - Avare Mustafa
1961 - Seviştiğimiz Günler
1961 - Yasak Aşk
1961 - Güneş Doğmasın
1963 - Şafak Bekçileri
1963 - Yavaş Gel Güzelim
1964 - İstanbul'un Kızları
1964 - Şehrazat
1964 - Gurbet Kuşları
1965 - Güneşe Giden Yol
1965 - Kırık Hayatlar
1965 - Haremde Dört Kadın
1965 - Yasak Sokaklar
1966 - Karakolda Ayna Var
1966 - Aslan Pençesi
1966 - Can Yoldaşları
1966 - Üç Korkusuz Arkadaş
1966 - Erkek ve Dişi
1967 - Kanlı Hayat
1967 - Kız Kolunda Damga Var
1967 - Aslan Yürekli Kabadayı
1967 - Yaprak Dökümü
1967 - Son Gece
1969 - Bir Türk'e Gönül Verdim
1969 - Yaşamak Ne Güzel Şey
1970 - Atsız Cengaver
1971 - Ali Cengiz Oyunu
1972 - Acı Zafer
1972 - Aşk Fırtınası
1972 - Çöl Kartalı
1973 - Sultan Gelin
1975 - Aşk-ı Memnu
1978 - Yaşam Kavgası
1985 - Son Darbe (2)
1987 - Kurtar Beni
1988 - Arkadaşım Şeytan
1988 - Hanım
1989 - Karılar Koğuşu
1990 - İki Yabancı
1996 - Köpekler Adası
1999 - Kerem
2005 - Cumbadan Rumbaya


Kaynak:Biyografi.info