III. Makarios

Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanıdır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer aldı.

III. Makarios, 13 Ağustos 1913 tarihinde Panagia, Cyprus, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde yoksul bir çobanın oğlu olarak doğmuştur. Asıl adı Mihail Hristodulu Muskos’dur. Kıbrıs'taki eğitimlerini Troodos dağındaki Kirkos Manastırında Ortodoks papazlarının gözetiminde tamamladıktan sonra, Lefkoşa’daki Ankripion Cimnasyumu’nda burslu olarak okudu. Yunanistan’a gidip Atina Üniversitesi'nde İlahiyat Fakültesi’nde ve ardından ABD’ye gidip Boston Üniversitesi İlahiyat Okulu'nda öğrenim gördü.

1946 yılında Kıbrıs’da papaz olarak görevine başladı. Rumca kutsal anlamına gelen Makarios adını aldı. 1948 yılında Larnaka şehrinin piskoposu oldu. Makarios, dinsel görevlerinden çok politika ile ilgilenmeye başladı. 1949 yılında Atina’ya ziyaret ederek Yunanistan Kralı ve Başbakanı ile görüştü. Kıbrıs sorununu ilk kez bu görüşmelerde ortaya attı.

Makarios 18 Ekim 1950 tarihinde Kıbrıs başpiskoposu oldu. 1950 yılında yapılan plebisitten sonra, Rum Toplumu, Makarios’u Başpiskoposluğa seçti. 1952 yılında Birleşmiş Milletler toplantılarını izlemek üzere New York’a giden Makarios, yaptığı temaslar sonucunda Jersey ve Detroit şehirlerinde “Kıbrıs İçin Adalet” isimli bir örgüt kurmayı başardı. Televizyonda konuşmalar yaptı. Başkan Dwight David Eisenhower ile görüştü.

Osmanlı egemenliği döneminde Rum Ortodoks topluluğunun yöneticisi sıfatını taşıyan Kıbrıs başpiskoposları, düzenin sağlanmasından ve halkın sorunlarının giderilmesinden sorumlu kişiler olarak önemli siyasi roller üstlenmişlerdi.

Makarios başpiskopos olduktan sonra enosis hareketiyle özdeşleşmeye başladı.

1953 yılında, İngilizlere karşı bayrak açtı ve Kıbrıs’a Self Determinasyon hakkı verilmesi için faaliyete geçti. Bu konuda bir seri temaslar yaptı. Atina ve New York’u ziyaret etti. Şubat 1954'te Yunan başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek enosis için Yunanistan'ın desteğini sağladı. Kısa bir süre sonra Albay Yeoryos Grivas'ın EOKA'yı (Kıbrıslı Savaşçılar Milli Organizasyonu) kurarak başlattığı silahlı eylemleri perde arkasından yönetmekle suçlandı.

Bu çalışmalardan son derece rahatsız olan İngiltere’nin Kıbrıs Valisi Mareşal Sir John Harding, Makarios’u ayaklanma kışkırtıcılığıyla suçlanarak tutuklandı ve Seyşel Adaları'na sürgüne gönderdi. İşte Harding’in bu tutumu Kıbrıs Rumlarında, Makarios efsanesinin doğmasına yol açtı.

Ardından EOKA'nın silahlı eylemleri hızla tırmandı. Adaya dönmesine izin verilen Makarios Şubat 1959'da enosis isteğinden vazgeçerek uzlaşmaya yanaştı. Sonuçta 13 Aralık 1959'da bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığına getirildi. Yardımcılığına ise Türk toplumundan Fazıl Küçük getirildi.

Makarios sürgün dönüşü, ödülünü 16 Ağustos 1960 tarihinde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin başına geçmekle aldı. 1960’da Türk-Rum anlaşması ile yeni kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçildi.

1963 ve 1967 yıllarında, Grivas ve Yorgacis ile işbirliği yaparak, toplu katliam yapılmasına sebep oldu. 1967 olaylarından sonra cunta ile arası açılan ve kendisini Kıbrıs’ın yanı sıra Yunanistan’ın da kurtarıcısı olarak görmeye başlayan Makarios, Nikos Sampson’un 1974 Temmuz’unda yaptığı darbeden de kurtulmasını bildi.

Temmuz 1974'te Kıbrıs Rum Milli Muhafız Birliği'ne bağlı birlikler, enosis'i gerçekleştirmek amacıyla Yunanistan'daki cunta yönetiminin planladığı bir darbe düzenledi. Makarios Malta'ya, ardından Londra'ya kaçtı. Darbeden birkaç gün sonra, Birleşmiş Milletler genel kurulunda yaptığı konuşmada, Kıbrıs'taki darbeyi, Yunan cuntasının yaptığını, garantör ülkeler olan, Türkiye ve İngiltere'nin adaya müdahale etmesi gerektiğini söyledi. Türkiye Kıbrıs'a 20 Temmuz, 1974 tarihinde askeri bir müdahalede bulunarak adanın kuzeyinde ayrı bir Türk devletinin kurulmasını sağladı. Makarios, Yunanistan'daki askeri cuntanın düşmesinden sonra Aralık 1974'te Kıbrıs'a döndü.

Bir süre Kıbrıs dışında yaşadıktan sonra İngilizler’in yardımı ile yeniden Kıbrıs’a döndü.

Şubat 1968'de ikinci bir dönem için yeniden cumhurbaşkanı seçildi. 1973'te tek aday olarak üçüncü kez cumhurbaşkanlığına seçildi.

III. Makarios, 16 Ağustos 1960 – 15 Temmuz 1974 tarihleri arasında ilk cumhurbaşkanlığı görevini yaptı. İkinci olarak da 7 Aralık 1974 – 3 Ağustos 1977 tarihleri arasında ölene kadar aynı görevine devam etti.

III. Makarios, 3 Ağustos 1977 tarihinde Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde 64 yaşında kalp krizi sonucu ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info