Kubilay Han

Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çin'deki Yuan Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur.

Kubilay Han, 23 Eylül 1215 tarihinde Moğolistan’da babası Toluy ve annesi Sorghaghtani Beki'nin ikinci oğlu olarak doğmuştur. Mengü, Hülagü Han, Arık Böke adlarında kardeşleri vardı.

Türk-Moğol İmparatorluğu kurucusu Cengiz Han’ın 1227 yılında ölümünden sonra vasiyeti gereği Kurultay, oğlu Ögedey’i İmparatorluğu’nun başına Kağan seçti. Ögedey’den sonra 1246’da Güyük, 1251’de Mengü ve 1259’da Kubilay Han işbaşına geçtiler. Kubilay Han, Moğol hanı Mengü'nün kardeşi; İran'daki Moğol İlhanlılar devletinin kurucusu Hülagü'nün ağabeyidir.

1251'de Moğol hükümdarlığına seçilmiş olan abisi Mengü, Kubilay’ı Doğu ülkelerini (Çin) işgale gönderdi. Kubilay önce büyük bir ordu ile Xi'an’ı aldı. Zorlu savaşlarla büyük Çin eyaletlerini hükümdarlığına kattı. 1258'de Yunnan ve Sichuan bölgelerine sefere çıktı.

11 Ağustos 1259 tarihinde ölen Mengü'nün öldüğü haberini Kubilay seferde iken aldı. Ancak Kubilay geri dönmeden Wuhan'daki kuşatmasına devam etti. Bu arada kardeşi Arık Böke'nin yönetimi ele geçirmeye çalıştığını öğrenince Song Hanedanlığı ile barış imzalayıp ordusunu Moğolistan'a çevirdi. 1260 yılında Kubilay ve kardeşi kendilerini Han ilan ettiler. İki kardeşin 3 yıl süren mücadelesi Kubilay'ın üstünlüğü ile sona erdi.

Çin-Moğol İmparatorluğu, başkent Pekin olmak üzere Kubilay Han tarafından kurulmuştur. Kubilay Han, Çin’de büyük bir imparatorluk kurarak 1260 ile 1294 yılları arasında hükümdarlık yaptı. Kubilay önce büyük bir ordu ile Siang Yang’ı aldı. Çetin savaşlarla büyük Çin eyaletlerini hükümdarlığına kattı. 1264’te Pekin’i merkez yaptı ve 1280 yılında bütün Çin’i aldı. Kubilay’ın devletinin hudutları, Çin dışında Kıpçak, Çağatay, Almalık, İran ve Kuzeyde Polanya hudutlarına kadar yayılıyordu. Kubilay Han, Japonya’ya, Annam’a ve Çampa’ya yaptığı akınlarda başarılı olamadı. Burma’da büyük bir zafer kazandı. Çin tarihlerinde bu sülaleye Yuan Soyu denilmekte olup 1369 yılına kadar Çin’e hâkim olmuşlardır.

Kubilay Han 1293'te de Endonezya'ya bir sefer yaptı ve Cava'yı ele geçirdi.

Kubilay Han cesur ve güçlü bir hükümdardı. Hayatı ülkeler fethetmek ve imparatorluğunu genişletmek için, büyük savaşlarla geçti. Kubilay Han Dünya tarihinde en büyük imparatorluk kurmuş olan hükümdarların başında gelir. Kubilay Han devrinde, Güney Hint, Doğu Afrika ve Madagaskar’dan yeni sanatlar öğrenildi. Kubilay Han’ın başkentinde ve sarayında, hemen hemen dünyanın her köşesinden çıkıp gelmiş serüven düşkünleri, bilim adamları, yöneticiler ve diplomatlar vardı. Bu topluluğun en seçkin kişilerinden biri de ünlü Marco Polo’dur.

Marco Polo buradaki anılarını yazdığı eserinde, Kubilay’ın görkemli sarayını, büyük av partilerini, zengin ve renkli şölenleri, şenlikleri, vergi düzenini, İmparator’un bilim ve sanata verdiği önemi ilginç bir üslupla, belirli ölçüde bir tarafsızlıkla anlatmıştır.

Marco Polo’nun babası ve amcası Papa IX. Gregorius tarafından 1271 yılında Kubilay Han’a mektup göndermekle görevlendirince uzun bir yolculuk sonunda 2,5 yılda Marco Polo ve ekibi Pekin’e vardılar. Marco Polo, Kubilay Han'ın görevlendirmesiyle 17 yıl Doğu ülkelerini dolaştı. Marco Polo'dan çok etkilenen Kubilay Han onu özel elçisi yaptı ve çeşitli görevlerle Çin'in çeşitli uzak bölgelerine yolladı. Marco bu dönemde dört dil öğrendi.

Kubilay Han Çin'de Büyük Kanal inşaatına devam etti; birçok kamu binasını tamir ettirdi. Çin'de ilk defa kağıt para kullanımını başlattı. Çin sanatının gelişmesini destekledi. Ancak kimi yönlerden Moğol yaşam tarzını Çin'de uygulamaya diretmesi, buradaki kültürel ve sosyal yaşamda bir takım çatışmalara yol açtı.

Eşleri:
1.eşi:ilk eşinin adı Chabi’dir. Eşi 1281 yılında öldü. Jingim (d.1243), Nomugan (ö.1292), Mangala (ö.1280), Dorji Khan, Toghan Khan, Khulan-temur Khan, Khutugh beki Khan, Qughchu Khan, Saqulghachi Khan, Tsever Khan, Aychi Khan, Aychi Khan, Khungjil Khan adında çocukları oldu.
2.eşi:1286 yılında Nambui ile evlendi.

Kubilay Han, 18 Şubat 1294 tarihinde Khanbaliq’de (Pekin) 79 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info