Linus Pauling

20. yüzyılın en önemli kimyagerleri arasında yer alan Linus Pauling, kuantum kimyageri ve biyokimyager olup ayrıca kristalografer, moleküler biyolog ve tıp araştırmacısı olarak da bilinmektedir. 1954 yılında Nobel Kimya Ödülü, 1962 yılında da Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır.

Linus Pauling, 28 Şubat 1901 tarihinde ABD’de Oregon eyaletinin Portland şehrinde doğmuştur. Tam adı Linus Carl Pauling’dır. Babası Herman Henry William Pauling eczacı idi ve annesi Lucy Isabelle Darling idi. Paulie ve Frances Lucille adlarında iki kardeşi vardı. Babası 1910 yılında ülser hastalığı nedeniyle ölünce, annesi Thomas Joseph Ney ile evlenmiştir.

Linus Pauling, ilkokula devam ederken, arkadaşı Lloyd Jeffress kendi odasına ufak bir kimya laboratuvarı kurmuştu. Bu laboratuvar Pauling'e kimya mühendisi olması için esinti kaynağı oldu. Ortaokulda da Pauling'in kimyaya olan merakı devam etti. Lisede alabileceği tüm bilim ve matematik derslerini aldı ama diploma alamadan ayrıldı çünkü zorunlu Amerikan tarihi derslerini almamıştı (bu dersler yerine matematik almıştı). Evin geçimine katkıda bulunmak için süt ve gazete dağıttığı işlerde çalıştı. Kargo asansörleri üreten bir atölyede gece bekçiliği yaparak başladı.

1917 yılında Pauling Oregon Agricultural Koleji (Tarım Koleji)'ne kaydoldu. Bu lise günümüzde Oregon Eyalet Üniversitesi olarak hizmet etmektedir. Kimyaya ilgi duymaya başlayınca bodrumda bir laboratuvar kurup basit deneyler yapmaya başladı. Lise yıllarında Delta Upsilon adlı birlikten destek aldı. Çünkü maddi olarak sıkıntı içerisindeydi. Aynı anda çalışmak ve okumak zorunda olduğunu düşünüyordu. İkinci sınıfta annesine maddi açıdan destek olmak amacı ile işe başlamayı planladı. Fakat kolej ona kurslarda asistanlık yapmasını önerdi. Bu öneri onun okuluna devam etmesini sağladı. Kimya dersi verdiği alt sınıflardan öğrencisi, sonradan eşi olacak olan Ava Helen Miller ile tanıştı.

Tarım Koleji’nin son iki senesinde kimya alanında çalışmalara katıldı ve kuantum kimyasının temellerini atmaya başladı. 1922 yılında mezun olduktan sonra lisansüstü eğitimi için Caltech'te (California Institute of Technology / Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü) kimya mühendisliği bölümünde okumaya başladı. Bu sürede X-ray ışınlarının kristaller üzerindeki etkileşimini inceledi.1925 yılında fiziksel kimya ve fizik matematiği konularında doktorasını verdi.

1925 yılında Guggenheim Bursunu alarak eşiyle beraber yüksek fizikçilerle çalışmak için Avrupa'ya giden Linus Pauling, Münih'te Alman fizikçi Arnold Sommerfeld ile Kopenag'ta Danimarkalı fizikçi Niels Bohr ile Zürih'te Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger ile çalışmalarda bulundu. Bu üç bilim adamı da kuantum fiziği ve diğer fizik dallarında uzman kişilerdir. Hidrojen molekülleri üzerine Walter Heitler ve Fritz London ile birlikte çalıştı. İki sene sonra 1927 yılında, gelecekte yapacağı çalışmalarına çok büyük katkı sağlayacak bilgilerle ülkesine döndü. Kuantum kimyasının öncüsü olarak bu konuda çalışan ilk bilim insanı oldu. 1927 yılında Caltech'te (California Institute of Technology / Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü) teorik kimya dalında profesör asistanlığı görevine başladı.

Fakülte kariyerine Caltech'te başlayan Linus Pauling, verimli geçen 5 yıl içerisinde X-ray kristalleri üzerine yoğunlaştı, kuantum mekaniği ile atom ve moleküler hesaplamalara girişti. Bu beş yıllık süre içinde yaptığı çalışmaları elli sayfalık bir bir eser halinde topladı. Bu eserin içerisinde kendi bulduğu ve Pauling Kuralları olarak bilinen beş kural oluşturdu.

1929 yılında kısmi profesörlüğe, 1930 yılında ise profesörlüğe yükseldi. 1930 yılında Amerikan Kimya Birliği tarafından 30 yaşından genç olup bilime katkı sağladığı için Langmuir Ödülü'ne layık görüldü. 1932 yılında Pauling en büyük çalışmalarından birisi olan; Orbital Hibritasyonu çalışmasını yayınladı. Bu yayında karbon atomunun orbitallerinin analizinin nasıl yapıldığını açıkladı.

Caltech'ten (California Institute of Technology / Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü) yakın arkadaşı olan ve her sene Kaliforniya Berkeley Üniversitesi'nden eğitim amaçlı Caltech'e gelen; fizik teorisyeni Robert Oppenheimer ile bir buluşa imza attı. İkisi doğal kimyasal birleşimlerin arasında oluşan bağlarla ilgili çalışma yürütürler. Oppenheimer matematiksel olarak, Pauling ise kimyasal bilgisi ile projeyi yürütür. Bu yakın arkadaşlık, Pauling'in Oppenheimer ile karısı arasındaki yakınlaşmadan şüphelenmesi ile son bulur. Pauling işteyken, Oppenheimer evlerine gelir ve karısı Ava Helen'e Meksika'ya beraber gitmeleri teklifinde bulunur. Ava bunu reddeder ve bu durumu kocasına bildirir. Bunun üzerine Pauling Berkeley profesörü ile olan yakın arkadaşlığını bitirir. Daha sonraları Robert Oppenheimer, Pauling'i Manhattan Projesi'ne kimya sorumlusu olarak davet eder. Fakat Pauling barışsever olduğunu söyleyip bu daveti geri çevirir.

1930 yılında tekrar Avrupa'ya bilimsel amaçlı bir seyahat yapan Linus Pauling, bu sefer elektronların X-ray ışınları altında farklı davranışları olduğunu öğrenir. Öğrencilerinden biri olan L. O. Brockway Caltech'te elektronların enerji yayımlarını ölçen bir alet yapar. Bu alet üzerinde büyük atom numaralı maddeler incelenir. Linus Pauling 1932 yılında bilim dünyasına elektronegativiteyi tanıtır. Moleküllerin çeşitli özelliklerini kullanarak, kimyasal bileşikleri kırmayı, mokelüllerin momentlerinin hesabını ve aralarındaki açıları tayin ettiğini bildirir.

1930'larda doğal kimyasal bileşimler üzerine yaptığı çalışmaları yazmaya başladı ve bu çalışmaları 1939'da yayımladı. Bu alanda yaptığı çalışmalar Nobel Kimya Ödülü'nü almasına neden olacak "doğal kimyasal bileşimlerin kompleks materyallerini açıklanması" meselesinin temelini oluşturmaktadır. Pauling bu çalışmasını Doğal Kimyasal Bileşimler adlı çok popüler olan kitabında özetlemiştir.

İkinci Dünya Savaşı esnasında Pauling'in çalışmaları pratik sorunların üzerinde durdu. Kan plazması yerine kullanılabilen yapay bir karışım üreterek yaralı askerlere plazma tedariği sağladı. Oksijen taneciklerinin manyetik özelliklerine dayanan oksijen saptayıcısını icat etti. Bu icadı denizaltı ve uçaklarda geniş çaplı kullanıldı. Patlayıcılar, roket yakıtı ve gizli yazışmalar için mürekkep üzerine de çalışmalarda bulundu.

Yaptığı çalışmalar ile 1953 yılında James Dewey Watson ve Francis Crick'in DNA'yı keşfetmesine yardımcı olmuştur.

Kuantum mekaniğinin kimya üzerindeki etkileri konusunda öncülük eden Linus Pauling, Kuantum mekaniğinin kimya, biyokimya ve moleküler biyoloji üzerine etkilerini incelemiştir. Bu çalışmalarından dolayı 1954 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı.

1946'da Albert Einstein'in başkanlığını yaptığı Atomik Felaket Komitesi'ne katıldı. Halka ve yöneticilere, nükleer enerjinin silah olarak kullanılmasının doğuracağı felaketleri anlattı. Bu politik çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri yönetimi tarafından tepki gördü ve pasaportuna 1952 yılında, Londra'ya konferansa katılmak üzere gittiğinde el konuldu. 1954 yılında pasaportu; Stokholm'de Nobel Kimya Ödülü'nü almasına az bir süre kala geri verildi. Ödül törenine Albert Einstein ve Bertrand Russell de katıldı. 1955 yılında Russel-Einstein Manifestosu'na katıldı.

1962 yılında da dünyada ülkeler arası savaşa hayır kampanyaları kapsamında kendisine Nobel Barış Ödülü verilmiştir. Birleşmiş Milletlere akademisyenlerin imzaladığı dünyada daha fazla savaşa hayır bildirisini iletmiştir.

Linus Pauling, 17 Haziran 1923 tarihinde Ava Helen Pauling ile evlendi. Edward Crellin, Linus Carl, Peter Jeffress ve Linda Helen adlarında 4 çocuğu oldu.

Linus Pauling, kimya, Metalürji, psikoloji, radyoaktivite, Nükleer enerji ve nükleer savaş, kuantum mekaniği konusunda çalışmalarda bulunup eserler yazmıştır. Literatüre hibritasyon ve elektronegativite kavramlarını sokan kişidir. Francis Crick tarafından moleküler biyolojinin babası olarak kabul edilmiştir.

Linus Pauling, kirli kandaki alyuvar hücrelerinin orak şekli aldığını, kalıtsal hastalık orak – hücre anemisini öğrendi. Bu orak şekline hücrenin hemoglobinindeki globin kısmında yer alan genetik bir mutasyonun sebep olduğunu düşündü. Üç yıllık çalışmanın ardından, Pauling ve çalışma arkadaşlar hemoglobindeki bu tarz bir moleküler bozukluğun gerçekten de hastalığın sebebi olduğunu ispatladılar. Böylece Linus Carl Pauling ilk moleküler hastalığı bulmuş oldu.

1950'lerin sonunda, Los Angeles'teki hava kirliliği sorunu hakkında çözüm üretme amaçlı olarak elektrikle çalışan araba üzerinde çalışan mühendislere katıldı ve çalışmalarına destek vermeye başladı. Fakat çalışmalar desteklenmediği için proje yarıda kaldı.

Linus Pauling, sonraki yıllarda C vitamini üzerine çalışmalarda bulundu. 1966 yılında Irwin Stone, her gün alınan C vitamininin vücudu soğuk algınlığına karşı koruduğunu keşfetti. Bu araştırmasını 1970 yılında C vitamini ve soğuk algınlığı başlığı ile yayımladı. Linus Pauling, İngiliz kanser cerrahı olan Ewan Cameron ile birlikte uzun süre çalışmalarda bulundu, 1971 yılında C vitamininin kanser üzerindeki etkilerini araştırdılar. Pauling ve Cameron yaptıkları çalışmaları Kanser ve C Vitamini adlı eserde topladı.

Linus Pauling, 19 Ağustos 1994 tarihinde Big Sur, Kaliforniya, ABD’de 93 yaşında prostat kanseri nedeni ile ölmüştür.

Ödülleri :
1931 - Langmuir Ödülü
1946 - Willard Gibbs Madalyası
1954 - Nobel Kimya Ödülü
1962 - Nobel Barış Ödülü
1968 - Lenin Barış Ödülü

Kitapları :
1939 - Doğal Kimyasal Bileşimler
1958 - No More War
1971 - Kanser ve C Vitamini (Ewan Cameron ile birlikte)


Kaynak:Biyografi.info