Mahmud Şevket Paşa

31 Mart Olayı olarak bilinen ayaklanmanın bastırılmasında ve Abdülhamit II'in tahttan indirilmesinde rol oynamıştır.

278. Osmanlı Sadrazamıdır. V. Mehmet Reşat saltanatında 23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913 tarihleri arasında dört ay ondokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Mahmud Şevket Paşa, 1856 yılında Osmanlı İmparatorluğuna bağlı Bağdat’da doğmuştur. Kafkasya'dan Bağdat'a göçeden bir aileye mensuptur. Babası Basra mutasarrıfı Kethüdâzâde Süleymân Beydir. İlk ve ortaöğrenimini Bağdat'ta tamamladıktan sonra İstanbul'a gönderilen Mahmud Şevket, askeri okula verildi ve 1882 yılında kurmay yüzbaşı olarak Mekteb-i Harbiye'yi bitirdikten sonra bir süre Girit'te görev yaptı; ertesi yıl Mekteb-i Harbiye'de öğretmenliğe başladı.

Almanya’da dokuz yıl, Fransa’da bir müddet kalarak, batı kültürünü öğrendi. Bu sırada zırhlı kuleler ve ateşli silâhlar hakkında incelemelerde bulundu. 1899 yılında döndüğünde mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltildi ve Tophane-i Amire Muayene Komisyonu başkanı vekilliğine atandı.

1901 yılında ferik olduktan sonra Mekke ile Medîne arasında telgraf hattı döşetme vazifesiyle Hicaz’a gönderildi. Orada fazla kalmayıp, tekrar İstanbul’a döndü.

1905 yılında Kosova Vâliliğine getirildi. Bu görevi sırasında Makedonya sorununun çözümü için harcadığı etkin çabalar nedeniyle ordu içinde ve halk arasında saygınlık kazandı. 1908 yılında II. Meşrûtiyetin îlânından sonra, Selanik'te bulunan Üçüncü Ordu komutanlığına, kısa bir müddet sonra da Rumeli Vilâyeti Müfettiş-i Umûmiliğine getirildi. 31 Mart Vakası üzerine toplanan ve Hareket Ordusu adı verilen birliklerin başına kendisi de 22 Nisan 1909 tarihinde geçerek, İstanbul’a geldi. Komutayı ele aldı ve sıkıyönetim ilan etti.

Sultan Abdülhamit II Hanın tahttan indirilmesinde önemli rol oynadı. İstanbul’a hâkim olduğu bu sırada sıkıyönetim ilan etti.

1909 yılında kurulan İbrahim Hakkı Paşa kabinesinde harbiye nâzırı oldu. Fakat hizmet ettiği İttihat ve Terakkî Partisinin baskısı ile çok geçmeden, istifâ etti. Balkan Harbi sırasında Alasonya ordu komutanlığına getirildiyse de, bu vazifeyi kabul etmedi. Bu durum, o zamanki aydınlar arasında îtibârını gölgeledi. Balkan Harbinin en şiddetli zamanında, siyâsî menfaat düşüncesi ile yapılan Bâbıâlî Baskınından sonra, Enver Paşa’nın telkini ile 23 Ocak 1912’de sadrazamlığa getirildi ve Müşirliğe terfi ettirildi.

Ancak, Mahmud Şevket Paşa'nın bu büyük nüfuzu ve kendi başına hareketleri parti içinde kendisine karşı muhâlif bir grubun doğmasına yol açtı. Nitekim Paşa, 11 Haziran 1913’te arabasının içinde tabanca ile vurularak öldürüldü. Suikastın esâsı aydınlanmamış, fakat bundan istifâde eden İttihatçılar, muhâliflerini asma fırsatını bulmuşlardır.

1911 yılında Türk Ordusunda Hava Sınıfının kurulmasına öncülük yaptı.

Arapça, Almanca ve Fransızca bilen Mahmud Şevket Paşa, askerî konular ile cebir, geometri üzerine yazdığı kitapları vardır.

Mahmud Şevket Paşa, Selime Dilşad Hanım ile evli idi ve çocukları yoktur.

Mahmud Şevket Paşa, 11 Haziran 1913 tarihinde İstanbul’da 57 yaşında bir suikast neticesinde ölmüştür.

Mezarı, İstanbul'un Şişli semtinde 31 Mart şehitlerinin anısına dikilmiş Abide-i Hürriyet anıtının bulunduğu Hürriyet-i Ebediye Tepesine gömülüdür.

Kaynak:Biyografi.info