Ömer Muhtar

İtalya’ya karşı yürütülen Libya direnişinin öncüsü olan Libya’lı lider ve devlet adamı. Ömer Muhtar, 1931 yılında, İtalyan askerler tarafından yakalanarak idam edildi.
Ömer Muhtar, 1862 yılında, Batnan, Libya’da dünyaya geldi. Babası, henüz o 16 yaşındayken, Hac ziyareti sırasında vakitsiz olarak hayata gözlerini yumunca, kardeşinin ve kendisinin eğitimleri, aile dostları Seyyid El Giryani tarafından üstlenildi. Muhtar, Cağbub’da bulunan İslami Bilimler Akademisi’nde din eğitimi aldı.

Üniversiteden mezun olduktan sonra Kasur imamlığına getirilen Ömer Muhtar, bu görevi 1911 yılına kadar devam ettirdi. Bu tarihte, İtalya’nın Osmanlı hakimiyetinde bulunan Libya’ya saldırmaları üzerine, Senusi tarikatı şeyhi olan Ahmed Şerif es-Senusi’nin önderliğinde başlayan direniş hareketlerine katıldı. Fakat direniş çabaları ve Osmanlı’nın müdahaleleri İtalyan’ları geri püskürtmek için yeterli olmadı ve de Osmanlı-İtalya arasında imzalanan Uşi (Ouchy) antlaşması sonucunda, 18 Ekim 1912 tarihinde Trablusgarp Savaşı, İtalya’nın galibiyeti ile sona erdi.

İtalya hükümeti yerel yönetimleri değiştirerek, 1922 tarihinde faşist yönetimi Libya’ya getirdi. Libya’nın hızlanan sömürgeleşme süreci, Ömer Muhtar’ı tedirgin ediyordu; o da 1923 yılında, Berka civarında etrafına topladığı yerli halkla beraber direniş hareketlerine başladı.

Her ne kadar eğitimi Kuran’ı öğretmek üzerine olsa da, Ömer Muhtar aynı zamanda iyi bir çöl savaşları stratejistiydi. Yeşil Dağ (Ghebel Akhdar) çevresinde konuşlandırdığı yerel aşiretleri, sayıları 100 ila 250 arasında olan küçük gruplar halinde bölerek İtalyan işgalcilere karşı etkili bir gerilla savaş taktiği uyguladı ve düşmana büyük kayıplar verdirtti.

Alışılageldik savaş taktikleri ile Muhtar’ın güçlerini yenemeyeceğini anlayan İtalya valisi Ernesto Bombelli, 1924 yılında kendisine ait gerilla kuvvetler oluşturarak Libya’lılarla çarpışma yoluna gitmiş olsa da başarılı olamadı. Mısır ve Sudan’dan gelen yardımların kesilmesine karşın savaşa devam eden Muhtar, İtalyan’lar tarafından baskıya uğrayan yerel Bedevi güçleri de kendi yanına çekmeyi başardı.

Ömer Muhtar, yirmi yıla yakın süren çetin bir direnişin sonucunda, yerel milis güçlerin arasında efsanevi bir kişiliğe sahip olmuştu, hatta İtalya valisi bile onu “Sıradışı bir kariması ve üstün bir iradesi olan bir kişi” olarak belirtip saygı ile anıyordu. Muhtar’ın direnişi, 1931 yılında, Zonta civarında sona erdi.

11 Eylül 1931 tarihinde, Zonta yakınında gerçekleşen çatışma sonucunda yaralanan Muhtar, İtalyan güçleri tarafından ele geçirildi. Üç günlük bir dava sürecinin sonucunda suçlu bulunan Muhtar, 16 Eylül 1931 tarihinde asılarak idam edildi.

Ömer Muhtar’ın hayatı, ünlü aktör Anthony Quin’in başrolünü oynadığı, 1980 tarihli Çöl Aslanı (Lion of Desert) adlı film ile sinemaya aktarıldı. Ünlü direnişçinin yüzü, 10 Dinar’lık Libya banknotlarında kullanılmıştır.

Kaynak:Biyografi.info