Otto Hahn

Radyoaktivite alanında öncü çalışmalar yapmış olan Otto Hahn 1944 yılında Nobel Kimya Ödülünü kazanmıştır. 1918 yılında Lise Meitner ile birlikte protaktinyum (Pa) elementini buldu.

Otto Hahn, 8 Mart 1879 tarihinde Frankfurt, Almanya’da doğmuştur. 1901 yılında Marburg Üniversitesi kimya bölümünden mezun oldu. Münih de kimya yüksek ögrenimini bitirdikten sonra doktor unvanını aldı. Bir yıl askerlik yaptıktan sonra İngiltere’ye gitmeden önce Marburg Üniversitesi’nde asistan olarak çalışmıştır.

1904 yılında Londra’da Londra Üniversitesi’ne gittiğinde William Ramsay bünyesinde kimya üzerine çalışmıştır. Hahn mesleki kariyerine yardımcı olmak için kimya ve İngilizce bilgisini geliştirmiştir. 1905 yılında, Montreal’i ziyaret etmiş ve burada Ernest Rutherford’la kısa ama verimli vakit geçirerek radyoaktinyum alanındaki alfa ışınlarını araştırmıştır. 1906 yılında Almanya’ya dönerek Berlin Üniversitesi’nde Hermann Emil Fischer ile birlikte çalışmıştır. Basit bir kimya laboratuvarıyla Hahn Meothoryum’u ve radyumun ana maddesi olan ionyum’u keşfetmiştir. Bu keşif daha sonra radyasyon tedavisi için büyük bir kolaylık sağlamıştır.

1907 yılında Yahudi Avusturyalı fizikçi Lise Meitner ile uzun bir çalışma ilişkisi olmuştur. Daha sonra Nazi rejimine ve Yahudilere karşı yürüttüğü zulümlere karşı koymak için yeterince eylem yapmadığı için Lise Meitner tarafından çok eleştirilmiştir. Ancak ömür boyu arkadaş kalmayı başarmışlardır. Hahn, o dönem Nazi baskısından birkaç Yahudi bilim adamına kaçması için yardım etmiştir.

1910 yılında Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nün (günümüzdeki adı "Berlin Açık Üniversitesi Otto Hahn Binası") Kimya bölümüne profesör olarak atanmıştır ve burada radyo kimya bölümünün başındaki tek isim olmuştur.

1917’de çalışma arkadaşı Lisse Meitner ile birlikte protaktinyum adlı yeni bir element buldular. 1921’de nükleer izomerileri elde ettiler. Birlikte çalışmaları 1934’te uranyumun yeni izotoplarını bulmayla doruğuna ulaştı. Döngüsel işlem uygulamasıyla uranyum atomlarının nötronlara parçalandığını saptayıp baryumu buldular.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Otto Hahn, Alman ordusuna alınmış ve kimyasal savaş için silahlar geliştirmeye başlamıştır. Hem Batı hem de Doğu ceplerinde klor ve hardal gazı gibi zehirli gazların geliştirilmesine ve organize edilmesine katılmıştır.

Savaştan sonra, Otto Hahn radyoaktif elementlerin kimyasına odaklanmıştır. Lise Meitner ile 1921 yılında, nükleer izomerlerin ilk örneği olan Uranium için çok önemli bir keşif yapmışlardır. Bu keşif daha sonra nükleer fizikte çok önemli olacaktır. 1936 yılında, Radyo kimyada çok önemli bir kilometre taşı haline gelen “Uygulamalı Radyokimya” adlı bir kitap hazırlamıştır.

1930’lu yılların sonlarında Otto Hahn ve grubu, Uranyum çalışması üzerinde daha fazla ilerleme kaydetmiş ve Uranyum’un yarılanma ömrünü ölçen ilk bilim insanı olmuştur. 1939 yılında Otto Hahn ve grubu nükleer fisyonun temel matematiği ve atomlarla bombalandığında uranyum çekirdeklerinin ayrılması gerçeğini keşfetmişlerdir. Ancak, çalışmalarını atom bombası üretme adına devam ettirmemişlerdir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Otto Hahn ve Fritz Strassmann nükleer fizik üzerinde çalışmalara birlikte devam etmişlerdir. 2. Dünya Savaşı’nın sonunda, Almanya nükleer programı üzerinde çalışmak adına İngiltere’yle siyasi kriz yaşamıştır. 1945’te İngilizler tarafından tutuklandı. 1946’da Almanya’ ya dönerek yıllarca çalıştığı Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nün 1960’a kadar başkanlığını yürüttü.

Otto Hahn ve Strassmann, nükleer fisyonu keşfettiklerinde ve ürettiklerinde bu o dönemde hiçbir ülkenin sahip olmadığı tek güçtür. Amerikalılar daha sonra yapmayı öğrenmiştir.

1944 yılında ağır atom çekirdeklerinin özelliklerini keşiften dolayı Nobel kimya ödülünü aldı.

Hahn, atom bombasının 1945 yılında yıkıcı bir etki ile Japonya’ya düştüğünü öğrendiğinde adeta şok olmuştur. Bir şekilde, bu büyük hayat kaybından kendisinin sorumlu olabileceğinden dolayı kendisini suçlu hissetmiştir.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Nükleer silahların kullanılmasına karşı kampanya yürütmüş ve 1955 yılında atom silahlarının tehlikelerine karşı uyarıda bulunan Mainau Beyannamesi’ni başlatmıştır. Savaş sonrasında toplumsal örgütlerde lider bir kişi haline gelmiştir. Batı Almanya’yı atomik silahlarla yeniden donatma konusunda eleştirilen bir konuşmacı olmuştur. Nükleer silah yarışına muhalefetiyle Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiştir.

1966 yılında Enrico Fermi Ödülü’ne layık görülmüştür. 1948-1960 yılları arasında Hahn, Max Planck Topluluğu’nun bilim ilerlemesi için kurucu başkanlık yapmıştır.

Otto Hahn, 1913 yılında Edith Junghans ile evlendi. Hanno Hahn (d. 1922) adında bir oğlu vardır.

Otto Hahn, 28 Temmuz 1968 tarihinde Göttingen, Almanya’da 89 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info