Paul Hermann Müller

28 Ekim 1948 tarihinde İsviçreli kimyacı Paul Hermann Müller DDT'nin böcek öldürücü özelliğini keşfinden ötürü Nobel Kimya Ödülü ile ödüllendirildi.

Paul Hermann Müller, 12 Ocak 1899 tarihinde Olten, İsviçre’de doğmuştur. Çocukluğunun ilk yılları demiryolu taşımacılığında görev yapan babasının da doğduğu yer olan Lenzburg’da geçti. İlk ve ortaokulu yine İsviçre’nin Basle kentinde okudu. Babasının da desteğiyle eczacılık alanıyla ilgilendi ve evlerinde bu alanla ilgili deneyler yaptı ve bu deneylerinde fotoğrafik plakaları geliştirdi. Kısa bir süre sonra Basel Üniversitesi’ne başladı. 1916 yılında okulu bıraktı ve laboratuvar asistanı olarak Dreyfus & Company’de görev aldı.

Paul Hermann Müller, 1917 yılında kimya endüstrisinde önemli yere sahip olan Lonza AG’de asistan kimyager olarak çalışmaya başladı ve çoğu çalışmasını burada kazandığı deneyimler sonucunda ortaya koydu. 1918 yılında diplomasını almak üzere okula döndü. Friedrich Fichter isimli bir profesörle birlikte inorganik kimya alanında çalıştı. 1922 yılında çalışmalarına organik kimya alanında Hans Rupe’la devam etti. Bir yıl sonra meta ksilidinin (2,4- dimetil anilin) ve bazı türevlerinin kimyasal ve elektrokimyasal oksidasyonuyla ilgili hazırladığı teziyle doktora eğitimini tamamladı.

Kısa bir süre sonra 1925 yılında araştırmacı kimyager olarak bir ilaç şirketi olan J.R Geigy’de işe başladı ve bu sayede bitkilerin korunmasıyla ilgili bir bilimsel araştırmada genel müdür olarak görev aldı. Burada bitkisel boyalar ve doğal sepileme maddeleri alanında çalışmalar yaptı ve yapay olarak beyaz ama ışığa dayanıksız sepilenmiş deriyi keşfetti. 1927 yılında Friedel Rüegsegger ile evlendi ve bu evliliğinden Henrich, Niklaus ve Margaretha isimlerine sahip üç çocuğu oldu. 1930 yılında çalışmalarını ilerleterek ışığa dayanıklı Irgatan FL ve Irgatan FLT’yi geliştirdi.

Paul Hermann Müller, 1935'te böcek ilaçlarıyla ilgilenmeye başladı ve dezenfektanlar, güve geçirmeyen maddeler ile böcek ilaçları üzerinde çalışarak cıvasız bir dezenfektan olan Graminone’yi keşfetti. Paul Hermann Müller, ucuz, uzun süre dayanan ve kimyasal kararlılığı yüksek olan bir böcek ilacı bulmayı istiyordu ve bunun için dört yıl boyunca çalıştı. Başarısızlıkla sonuçlanan 349 deneyin sonunda böcekler için genellikle öldürücü olan CCl3 içeren bileşiklerin (örneğin kloroform) keşfiyle DDT’yi buldu. Kısa süre sonra bitkilere ve sıcakkanlı hayvanlara zarar vermeyecek, etkisini uzun süre koruyabilecek, güçlü bir ilaç geliştirmek amacıyla yaptığı yoğun çalışmalar sonucunda diklorodifeniltrikloroetan (DDT) adlı maddeyi bireşimledi.

Aslında DDT ilk olarak Alman kimyacı Othmar Zeidler tarafından 1874'te bireşimlenmişti ancak böcek ilacı olarak değeri anlaşılamamıştı.

DDT’yi keşfetmesinde iki önemli olay rol oynadı. Bunlardan birincisi İsviçre’deki besin kıtlığı, ikincisi Rusya’daki tarihin en ölümcül ve geniş çaplı tifüs salgınıydı.

DDT’nin bulunmasıyla sivrisinekler bertaraf edildi ve böylece sıtma, tifüs ve diğer vektör aracılı hastalıkların önlenmesinde büyük bir adım atıldı.

1937 yılında bakteri ve böcek öldürücü etkiye sahip rodonitin ve siyanürün sentezlenme tekniğiyle ilgili patent aldı.

DDT ile ilgili çalışmasının patentini 1940 yılında İsviçre’de, 1942 yılında Amerika’da ve bir yıl sonra da Avustralya’da patentini aldı. DDT’nin bulunmasıyla 1942 yılında ona bağlı olan Gesarol ve Neocide’nin üretimine geçildi.

1948 yılında Paul Hermann Müller, DDT'nin böcekler üzerindeki güçlü toksit etkisini bulma çalışması sayesinde Nobel Kimya Ödülü ile ödüllendirildi. Aynı yıl Yunanistan’da bulunan Thessalonica Üniversitesi tarafından fahri doktora ünvanı verildi.

1949 yılında Paris Endüstriyel Kimya ve İsviçre Doğa Araştırma toplulukları ve Reale Accademia Internazionale del Parnaso tarafından fahri üye olarak seçildi. 1952 yılında Kongrés Internationale de Phytopharmacie et Phytiatrie tarafından onur madalyasına ve 1963 yılında da Thessaloniki şehrinin altın madalyasına layık görüldü.

Paul Hermann Müller aynı yıllarda Universidad Nacional Eva Perón’da ve Thessaloniki Aristoteles Üniversitesi’nde fahri doktora ve Escuela Superior Tecnica e Investigacion Cientifica’da fahri profesörlüğü ünvanlarını aldı.

DDT II. Dünya Savaşı’ndan 1962 yılına kadar popülaritesini sürdürdü. 1962 yılında Amerikan bir biyolog olan Rachel Carson’un Silent Spring’de DDT’nin kansere ve kuşların neslinin tükenmesine sebep olduğunu ileri sürmesiyle DDT önemini yitirdi.

DDT çok yaygın olarak kullanılması ve dayanıklılığından ötürü hayvanlar için tehlikeli olduğu ve doğadaki besin zincirinin bozulmasına yol açtığı zamanla anlaşılarak 1970'lerde DDT 'nin yerini daha az dayanıklı ve daha az zehirli maddeler aldı.

1961 yılında Geigy şirketinden emekli oldu ve deneylerine evinde kurduğu laboratuvarında devam etti. Çalışmalarının çoğunu İsviçre bilim dergisi olan Helvetica Chimica Acta’da yayımladı.

Paul Hermann Müller 1927 yılında Friedel Rüegsegger ile evlendi. Heinrich (d. 1929) ve Niklaus (d. 1933) ve bir kızı Margaretha (d. 1934) olmak üzere iki oğlu vardı.

Paul Hermann Müller, 12 Ekim 1965 tarihinde Basel, İsviçre’de 66 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info