Sergei Parajanov

Sergei Parajanov, Gürcistan’lı Ermeni Sovyet sinema yönetmeni ve senaryo yazarıdır.

Sergei Parajanov, 9 Ocak 1924 tarihinde Gürcistan, Tiflis’te Ermeni bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Asıl adı Sarkis Parajanyan’dır. Babası İosif Parajanyan, annesi Siranuş Bejanyan'dır. Sergei Parajanov’un babası Çarlık ordusunda subaydı ve Ekim Devrimi’nden sonra antikacılık işine girmişti. Ana ve Rusana adında iki ablası vardı. Sergei Parajanov, Tiflis konservatuvarında şan ve keman eğitimi aldı. Aynı dönemde resim derslerine ve Çiaureli’nin bale derslerine devam etti. Drama öğretmeni Şota Açkabadze onun yeteneğini fark ederek Moskova Devlet Sinema Enstitüsü’ne gitmesi için teşvik etti. 1945 yılında Moskova'ya gitti ve Ne var ki Sergei Parajanov mühendislik eğitimi almaya başlamıştı. Sergo Paracanov gezgin bir tiyatro topluluğuna katıldı.

1946 yılında da Moskova Devlet Sinema Enstitüsü’ne girmek için Puşkin’in Mozart ve Salieri adlı oyunundan uyarlama bir senaryo yazdı. Bu senaryoda iki besteci arkadaş bir kuğunun tüylerini yolarak eğlenir. Bu senaryoyla Sergei Parajanov Moskova Devlet Sinema Enstitüsü’ne 1946 yılında kabul edildi. Avrupa'nın en eski ve en saygın film okullarından biri olan VGIK'te yönetmenlik bölümüne girdi ve yönetmen Igor Savchenko ve daha sonra Aleksandr Dovzhenko'nun yanında çalıştı.

Moskova Devlet Sinema Enstitüsü’nde okurken aynı okulda okuyan Nigar Kerimova âşık oldu ve 1950 yılında Nigar Kerimova ile evlendi. Müslüman bir Tatar olan Nigar Kerimova, onunla evlendiği için akrabaları tarafından 1951 yılında öldürüldü. Sergei Parajanov, bu olaydan sonra Ukrayna’ya taşındı ve belgesel filmler yaptı.

1952 yılında Sergei Parajanov, Kiev'deki Dovzhenko stüdyolarında yönetmen yardımcısı oldu. Bu arada Yakov Bazelyan’la birlikte ilk kısa metrajlı filmini, Moldova Masalı’nı (Moldavskaya Skazka) çekti ve bu filmle Moskova Devlet Sinema Enstitüsü’nden mezun oldu. İlk yönetmenlik denemesini 1954 yılında Ukrayna’da Kiev’e taşındıktan sonra yaptı. 1954’te yine Yakov Bazelyan’la birlikte, Moldovalı şair Emelyan Bukov’un masalından bir uyarlama olan ilk uzun metrajlı filmi, Andrieş’i çekti.

Sonra Dumka, Natalya Uzhvij, Altın Eller (Zolotye ruki) adlı belgesellerin yönetmenliğini yaptı. Sergo Paracanov, tek başına ilk uzun metrajlı filmini, müzikal komedi havası da taşıyan İlk Delikanlı’yı (Pervyj paren) 1958’de çekti.

1956 yılında bir Ukraynalı olan Svetlana Şerbatyuk’la ikinci evliliğini yaptı. Bu evlilikten Suren adında bir oğlu dünyaya geldi. Sergei Parajanov, 1961’de çektiği Ukrayna Rapsodisi’nde (Ukrainskaya rapsodiya) savaşın dramatik yanlarını, ertesi yıl Taşta Bir Çiçek (Tsvetok na kamne; 1962) adlı filmde Ukrayna’nın Donbass bölgesindeki madencileri ele aldı.

Sergei Parajanov, 1964’te Unutulmuş Ataların Gölgeleri (Tini zabutykh predkiv) adlı çekti ve bu filmi yurtdışında, San Francisco, Roma, Montreal film festivallerinde gösterildi. Ödüller de alan film Sergei Parajanov’un yurtdışında tanınmasını sağladı.

1965 yılında Moskova’da birkaç sinemada gösterilen Unutulmuş Ataların Gölgeleri Sovyet seyircisinin tepkisine yol açtı ve filmin geniş gösterime girmesine izin verilmedi.

1967 yılında Tiflisli Ermeni ressam “Hakob Hovnatanyan” belgeselini çekmek için Ermenistan'a gitti ve ardından 1968 yılında Tiflis’li bir Ermeni olan şair Sayat Nova'nın hayatının anlatıldığı başyapıtı "Sayat Nova" yı çekti. "Sayat Nova", Sovyet yetkilileri tarafından yasaklandı, yeniden düzenlendi ve "Narın Rengi" olarak yeniden adlandırıldı. 1973 yılının Aralık ayında, Sovyet hükümeti Parajanov'u eşcinsel olma suçlamasıyla tutukladı ve onu beş yıl ağır çalışma kamplarına mahkûm etti. 1974-1978 yılları arasında 4 yıl hapis yattıktan sonra protestolar sonucunda serbest kalarak Tiflis'e döndü ama rejim onu ​​sinemadan uzak tutmaya devam etti.

Sinema yönetmeni ve senaryo yazarı Sergei Parajanov, Sovyet rejimi muhalifi olarak tanınır. Ağır baskılara ve üç kez hapis cezasına çarptırılmasına rağmen kendine özgü yaratıcılıktan ve sinema anlayışından geri adım atmamıştır.

Sergei Parajanov, Shadow of Forgotten Ancestors (1964), Kiev Fresco (1965) ve tabii ki Sayat-Nova (1969’da The Color of Pomegranates ismiyle gösterildi) filmleriyle biliniyor.

Evlilikleri :
1.eşi: Nigar Kerimova (e. 1950–1951) eşi öldü.
2.eşi: Svetlana Paradjanov (e. 1956–1962). Boşandı. Suren Paracanov (d. 1958) adında bir oğlu vardır.

Sergei Parajanov, çok sayıda kısa film ve uzun metrajlı film yaptı ve ardından hepsini "çöp" olarak nitelendirdi. Ancak 1964'te Ukrayna halk kültürünün coşkulu bir kutlaması olan Tini zabutykh predkiv'i yapmayı başardı.

Film çekmediği zamanlarda desenler, kutular, kolajlar ve şapkalar yapan Sergei Parajanov, 1984’te Tiflis’te ilk sergisini açtı.

1989 yılında İstanbul Film Festivali’ne geldi, Aşık Garip filmi İstanbul Uluslararası Film Festivali’nde de gösterildi. Burada ünlü Ermeni fotoğrafçı Ara Güler'le tanıştı.

Sergei Parajanov, 20 Temmuz 1990 tarihinde Erivan, Ermenistan’da akciğer kanserinden 66 yaşında ölmüştür.

Sergei Parajanov, 1999 yılında Ermenistan'da ve Ukrayna'da bir posta pulu üzerinde resmedilmiştir.

Filmleri ve Dizileri :
Yönetmen :
1992 - Parajanov: The Last Spring (Belgesel)
1990 - Khostovanank (İtiraf)
1988 - Âşık garip
1985 - Arabeskebi Pirosmanis temaze (Belgesel)
1985 - Ambavi Suramis tsikhitsa
1980 - Return to Life (Belgesel)
1969 - Sayat Nova (Narın Rengi)
1967 - Hakob Hovnatanyan (Belgesel)
1965 - Kiyevskiye freski (Kısa Film)
1965 - Shadow of Forgotten Ancestors /Tini zabutykh predkiv (Unutulmuş Ataların Gölgeleri ) 
1962 - Tsvetok na kamne 
1961 - Ukrainskaya rapsodiya
1959 - Natalya Uzhviy (Belgesel)
1959 - Pervyy paren
1957 - Dumka (Short
1957 - Zolotye ruki (Belgesel)
1954 - Andriesh
1951 - Moldovskaya skazka

Senaryo:

1992 - Parajanov: The Last Spring (Belgesel)
1990 – Khostovanank
1990 - Lebedyne ozero. Zona
1989 - Etyudy o Vrubele
1985 - Arabeskebi Pirosmanis temaze (Belgesel)
1980 - Return to Life (Belgesel)
1969 - Sayat Nova  (Narın Rengi)
1967 - Hakob Hovnatanyan (Belgesel)
1965 - Kiyevskiye freski (Kısa Film)
1965 - Tini zabutykh predkiv 
1959 - Natalya Uzhviy (Belgesel)
1957 - Dumka (Kısa Film)
1951 - Moldovskaya skazka 


Kaynak:Biyografi.info