Sıtkı Koçman

Sıtkı Koçman, 13 Kasım 1912 tarihinde İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde doğmuştur. Tam adı Sıtkı Davut Koçman’dır. Babası Jandarma generali Kuruşcuoğlu Ali Kemâl Bey; annesi de saray doktorlarından Albay İsmail Hakkı Bey'in kızı Behice Hanım'dır. İlkokula Beşiktaş Şems-i Mekâtib'de başladı, babasının Amasya Jandarma Komutanlığına tayin olunması üzerine 22 Şubat 1919'da Amasya'ya geçmiş; ilk ve orta öğrenimini burada tamamlamıştır. 1923 yılında Kastamonu Lisesine yatılı öğrenci olarak başlayan Sıtkı Davut Koçman, 1926-1927 öğretim yılında sınavla Zonguldak Maden Yüksek Mühendisliği Mektebi'ne girmiş ve bu okuldan 1930-1931 öğretim yılında birincilikle mezun olmuştur.
Sıtkı Davut Koçman, 1932-1939 yılları arasında Türkiye'deki krom madenlerini bulan ve işleten ilk firma olan İngiliz Stanley Paterson firmasının Göcek İşletmeleri müdürlük ve mühendislik görevlerini yürütmüştür.

1935 –1936 yıllarında Çorlu İstihkâm Taburunda Yedek Subay olarak askerlik görevini yapan Sıtkı Davut KOÇMAN, 22 Mayıs 1937 tarihinde Atatürk'ün sağ kolu Tümgeneral Nazif Kayacık’ın kızı Fatma Mefharet Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten 16 Eylül 1939'da kızı Okşan Perese, 23 Şubat 1943 tarihinde Ali Koçman adında bir oğlu olmuştur.

Göcek işletmesinin kapanması üzerine İstanbul'a gelen Koçman, 1940'ta bir nakliyat (Şark Nakliyat Şirketi) ve bir ithalat-ihracat şirketi (Sıtkı Koçman ve Ortakları İthalât ve İhracat Şirketi) kurarak ticarî hayata atılmıştır.

Haziran 1941 - Aralık 1942 arasında Bursa 5. Kolordu emrinde 1,5 yıl ihtiyat; 1945 yılında da ikinci defa ihtiyat yedek subaylığı yapan Sıtkı Koçman, dönüşünde taahhüt işlerine yönelmiştir. İlk olarak bakırın erimesi için gerekli olan çakmaktaşı bulunamadığından kapanmış bulunan Ergani Bakır İşletmeleri'ne çakmak taşı çıkarma ve nakletme işine girmiştir.

1943-1947 yılları arasında Zonguldak Kömür İşletmelerine maden direği temini ve nakliyesi işini üstlenmiştir.

1948'de Erzurum-Horasan demiryolu inşaatını taşeron olarak yapmıştır. Ayrıca bu yıla kadar çalışmayan krom madenlerinin, Hükümetin kararıyla işletmeye açılması üzerine Fethiye Karakaklık krom madeninin işletmesini almış; ama sahile indirilen cevherlerin, gemi bulunmadığı için, sağlıklı biçimde ihracı mümkün olmamıştır.

Bunun üzerine Alman Krupp firması ile 1949'dan itibaren gerçekleştirilen mümessillik ve krom anlaşması sonucu Krupp, İran'dan almakta olduğu krom madenlerinin tamamını Türkiye'den almayı ve karşılığında Koçman'a gemi yapmayı kabul etmiş; ancak o tarihlerde Hükûmetçe yasaklanmış olan ticarette takas işlemine daha sonra Başbakan Adnan Menderes Hükümeti tarafından verilen izin üzerine Türkiye nakliye gemilerine kavuşmuş ve böylece 1952'de Koçtuğ Denizcilik ve Ticaret A.Ş. kurulmuştur.

Sıtkı Davut Koçman, 1952 yılından itibaren peş peşe Köyceğiz Kromları A.Ş., Bursa Toros Kromları A.Ş., Kıyra Kromları Ltd.Şirketlerini kurmuştur.

Sıtkı Davut Koçman'ın Türk sanayindeki asıl büyük atılımı otomotiv sektöründedir. O, 1957'de İngilizlerle ortak olarak İzmir'de BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. yi ve tesislerini kurmuştur. Bu tesisler, Türkiye'de ilk kurulan entegre otomotiv üretim tesisidir. Burada ilk defa dizel oto-motor dökümhanesi kurulmuş ve ilk dizel motoru üretilmiştir. Ayrıca otomobil, kamyon, kamyonet, traktör imalatı gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki başarısı nedeniyle 1973'te İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth tarafından Liyakat Nişanı verilmiştir.

1960 yılından itibaren tavukçuluk sektörüne öncülük eden Koçman, İsrail Yavne Kibutzu ile ortak Güneşli Tavuk Çiftliğini ve ülkemizde paketlenmiş, mamul ve yarı mamul tavuk etini tanıtarak yaygınlaştıran Bandırma Banvit A.Ş.'yi; yine İsrail Habic firması ile ortak fennî tavuk yemi üreten İstanbul'da Topkapı Yem Sanayi A.Ş.; Bandırma'da Banvit Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bursa'da Bursa Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.;Bolu'da Bolu Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.'yi kurmuştur. Bugün bunlardan Bandırma ve Bursa tesisleri faaldir.

Sıtkı Davut Koçman, tavukçuluk yanında Türkiye'de yine ilk olarak kanatlı hayvanlar için ilâç üretimine de girmiş ve İsrail Habic firması sahibi Dr. Benthovim ile ortak Topkapı Kimya İlâç Sanayii A.Ş. (Topkim)'i kurmuştur. Daha sonra ziraî ilâç alanında Topkapı Agrokim A.Ş. ile beşerî ilaç alanında da Med İlâç A.Ş.'yi; Sabancı grubu ile otomotiv yan sanayi mamulleri için Akkardan-Sa; Koç grubu ile de kamyon jantı üretimi yapan Tekersan A.Ş.'yi kurmuştur.

Eğitim alanına büyük önem veren Sıtkı Davut Koçman, 1932 yılından başlayarak ülkemizin pek çok il ve ilçesinde okul, hastane, sağlık ocağı ve benzeri kurumları yaptırıp hizmete sunmuş; verdiği burslarla pek çok gencin Üniversite ve hattâ yurtdışı öğrenimlerini tamamlamalarını sağlamıştır.

Bu arada Muğla Üniversitesini himayesine alan Sıtkı Davut Koçman, 80.000 m²'yi aşan kapalı alanlı bir yapılaşmayı gerçekleştirmiştir. 31 Mayıs 2012 tarihi itibariyle adı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi olarak değişmiştir.

Bakanlar Kurulu tarafından 2000 yılında "Devlet Üstün Hizmet Madalyası" ile ödüllendirilen Sıtkı Davut Koçman’a Muğla Üniversitesi tarafından 2000 yılında "Fahrî Doktor" unvanı verilmiştir.

Sıtkı Koçman, 14 Ekim 2005 tarihinde 93 yaşında İsviçre, Zürih’te hayatını kaybetmiş, İstanbul’da Feriköy mezarlığına gömülmüştür.

Kaynak:Biyografi.info