Zeynep Kamil

Babası Mısır Hidivi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’dır. Yusuf Kamil Paşa ve eşi Zeyneb Kamil Hanım, birçok hayır işinde bulunmuş, bugün Zeynep Kâmil Hastahanesi adıyla hizmet gören hastaneyi yaptırmışlardır.

Zeynep Kamil, 1828 yılında Kahire, Mısır’da doğmuştur. Asıl adı Züheyla Zeynep’dir. Mısır valisi (Hidiv) Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın 3 kızından en küçüğü idi. Annesi Şem’inur Hanım’dır.

Ailesi çok zengin olan Zeynep Kamil, Osmanlı İmparatorluğu’nun denetiminde olan Mısır’da yaşıyordu.

Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Yusuf Kamil Paşa’yı sarayında görevlendirdikten sonra küçük kızı Zeynep Kamil ile 1845 yılında Yusuf Kamil Paşa’yı evlendirdi. Fakat diğer aile bireyleri bu evliliğe sıcak bakmıyorlardı. 1849 Yılında Kavalalı Mehmed Ali Paşa ölünce, Mısır’ın yeni Valisi Abbas Hilmi Paşa, halası Zeynep Kamil Hanımın eşi olan Yusuf Kamil Paşa’yı Asvan’a sürgüne gönderip hapsettirdi. Halasına da boşanması için büyük baskı uyguladı.

Yusuf Kamil Paşa, İstabul’a eskiden tanıdığı Sadrazam Koca Mustafa Reşid Paşa’ya gizlice bir mektup göndererek kurtarılmasını istedi. Üç ay sonra Osmanlı Padişahı I. Abdülmecit’in Padişahının fermanıyla 1849 yılında hapisten çıkarılan Yusuf Kamil Paşa İstanbul’a getirildi. Zeyneb Hanım, Vali yeğeninden Hacca gitmek için izin istedi ve gizlice İstanbul’a geldi. Koca Mustafa Reşid Paşa’nın Baltalimanı’ndaki yalısında yeniden nikâhlandılar.

Yeniden nikâhlandılar. Hiç çocukları olmadı. Eşi Yusuf Kamil Paşa 10 Ekim, 1876 tarihinde öldü. Zeynep Kamil Hastanesi bahçesindeki küçük türbeye gömüldü. 1886 Yılında Zeynep Hanım da öldü, yan yana yatırıldılar.

İstanbul’da yeniden nikâhlandıklarında o dönem Osmanlı’nın Boğaz’da ulaşım için “Şirket-i Hayriye” adında ilk anonim şirketi kurulur. Padişah I. Abdülmecit ve Valide Bezmiâlem Sultan’dan (II. Mahmut'un ikinci eşi ve padişah I. Abdülmecit'in annesi) sonra en fazla hisseyi Zeynep Hanım alır. Zeynep Hanım ve Kamil Paşa hayır işleri yapmaya devam ederler.

Yusuf Kamil Paşa, 1863 Yılında Sultan Abdülaziz tarafından sadrazam olarak atandı.

Zeynep Kamil ile Yusuf Kamil Paşa, İstanbul, Vezneciler’de bulunan ve daha sonra İstanbul Üniversitesi olan Zeynep Hanım Konağı’nda (1942 yılında yandı) yaşıyorlardı. 7 Salonu, 79 odası ve bağımsız bir hamamı olan konak, halk arasında “Pamuk Saray” olarak biliniyordu. Zira, Mısır'daki pamuk çiftliklerinin geliriyle yapılmıştı. Bebek’teki görkemli yalıları da renginden dolayı “Pembe Yalı” olarak isimlendirilmişti. Yine Yakacık taraflarındaki yazlık köşkleri de gösterişli bir hayat yaşamalarını sağlıyordu. Evlerinde toplantılar eksik olmazdı. Devrin edebiyatçıları, sanatçı ve aydınları her daim toplanır ve taltif edilirlerdi. Üç aylarda Kur’an ve dini sohbeler, diğer aylarda eğlence, müzik ve edebiyat toplantıları yapılırdı.

Namık Kemal de Zeynep Hanım Konağı’nın müdavimlerindendi. Namık Kemal’in; “servetinin küçük bir kısmını feda ederek”, İstanbul’da hayır işi yapmasını tavsiye etmesi ile hastane yapma fikri doğmuş oldu. Hemen bir tezkîre ile padişahtan izin istendi. Nuhkuyusu’nda 15.000 arşın (yaklaşık olarak 10.200 metre) yer alındı. 24 Haziran 1875 tarihinde hastanenin temeli atıldı. Hastane inşaatın başlandı ancak eşi Yusuf Kamil Paşa 10 Ekim 1876 tarihinde öldü. İnşaat yedi yıl sürdü. 2 Mart 1882 Perşembe günü görkemli bir açılış töreni yapıldı.

Zeynep Hanım emeği geçen mimarlara ve bazı çalışanlara birer koyun (cep) saati ile esvaplık çuka hediye etti. Nisa (kadın) hastanesine 20 hizmetli kadın alındı ve kadın hastaların kabulüne başlandı. Hastane 40 yataklıydı. Hastalardan ücret alınmıyordu. Vakıf senedi düzenlenmiş, akarı belirlenmişti. Kadrolu hekimi yoktu. Hekimler gayrimüslimdiler ve dışarıdan geliyorlardı. Emekli asker hekim Üsküdarlı Dr. Zıpçıyan, Fransız Jeremia, Balıklı Rum Hastanesi Cerrahı Dr. Dimitri Eftivuli Efendi görev yapıyorlardı.

İstanbul, Üsküdar’da Zeynep Kâmil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 7 Mart 1882 yılında açıldı. Yaptıranlar Sadrazam Yusuf Kamil Paşa ile Eşi Zeynep Hanımdır.

Zeynep Kamil Hastanesi’nde doğan bütün çocukların ön isimleri Zeynep veya Kâmil olarak kabul edilmektedir. Hastaneyi yaptıran Zeynep Kâmil Hanım ve eşi Yusuf Kamil Paşa'nın böyle bir talebi olmamıştı. Fakat zamanla kendiliğinden gelişen ve toplumda kabul gören bu anlayış, güçlü bir vefa duygusundan kaynaklanmış olmalıdır.

Kaynak:Biyografi.info